Polska przygoda Casanovy. Więcej skandali niż romansów

Przyjazd Casanovy do Warszawy

Casanova zjawił się w Warszawie 10 października 1765 roku, mając już czterdzieści lat i bogate doświadczenie podróżnika, literata oraz awanturnika. Przybył tu po nieudanej próbie zdobycia posady w Rosji, gdzie nie zyskał łaski carycy Katarzyny II.

Do Polski przyciągnęła go perspektywa zdobycia dworskiej pensji, która pozwoliłaby mu spłacić liczne długi i rozpocząć nowy rozdział życia. Listy polecające, które otrzymał od brytyjskiego ambasadora w Petersburgu, otworzyły mu drzwi do salonów polskiej arystokracji, a pierwszym ważnym kontaktem był książę Adam Kazimierz Czartoryski. To właśnie dzięki Czartoryskiemu Casanova poznał króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Warszawa pod koniec XVIII wieku była miejscem intensywnego życia kulturalnego i politycznego. Casanova szybko odnalazł się w tym środowisku, bywał gościem na dworze królewskim, uczestniczył w przedstawieniach teatralnych i operowych, a także nawiązywał znajomości z wpływowymi osobistościami, takimi jak biskup Ignacy Krasicki. Mimo to, jego głównym celem było zdobycie stabilnej pozycji i zabezpieczenia finansowego.

Dworskie ambicje i życie towarzyskie

Pobyt Casanovy w Polsce był próbą ustatkowania się i zdobycia poważania na królewskim dworze. Chciał zostać sekretarzem króla lub uzyskać inną funkcję, która pozwoliłaby mu prowadzić spokojniejsze życie. Przez niemal rok powstrzymywał się od dawnych nawyków, takich jak hazard czy romanse, co sam podkreślał w swoich wspomnieniach. Często odwiedzał bibliotekę biskupa Józefa Załuskiego, gdzie spędzał długie godziny na lekturze i rozmowach.

Jednak Casanova nie był wolny od finansowych kłopotów. Szybko popadł w długi, głównie z powodu gry w karty. Mimo to, dzięki sprytowi i urokom osobistym, przez pewien czas udawało mu się utrzymać na powierzchni.

Warszawskie romanse i pojedynek o baletnicę

Choć Casanova słynął z licznych miłosnych podbojów, w Polsce jego życie uczuciowe wyglądało nieco inaczej, niż można by się spodziewać. W swoich pamiętnikach wyrażał się krytycznie o urodzie Polek, twierdząc, że piękne kobiety są tu rzadkością.

Zamiast romansów z miejscowymi arystokratkami, skupił się na włoskich aktorkach występujących w warszawskim teatrze. Szczególnie zauroczył się Teresą Casacci, baleriną, która była również obiektem westchnień wpływowego podstolego Franciszka Ksawerego Branickiego.

Rywalizacja o względy Teresy doprowadziła do głośnego pojedynku pomiędzy Casanovą a Branickim. Panowie umówili się na walkę na pistolety i szpady na podwarszawskich błoniach. Branicki został poważnie ranny, co stało się powodem utraty zaufania Casanovy w oczach króla i arystokracji. To wydarzenie zakończyło polską przygodę Wenecjanina i zmusiło go do opuszczenia kraju.

Obserwacje i refleksje o Polsce

Casanova pozostawił po sobie nie tylko wspomnienia o dworskich intrygach i romansach, ale także cenne obserwacje dotyczące polskiego społeczeństwa i polityki. W swoich zapiskach opisywał zarówno zalety, jak i wady polskiej szlachty, zwracając uwagę na jej gościnność, ale też skłonność do przesady i konserwatyzm.

Był świadkiem narodzin pierwszego publicznego teatru w Warszawie, zainicjowanego przez Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz rywalizacji włoskich balerin, które wzbudzały ogromne emocje wśród widzów.

Po opuszczeniu Polski Casanova przez wiele lat wspominał swój pobyt nad Wisłą. W 1772 roku, poruszony pierwszym rozbiorem Rzeczypospolitej, zaczął opracowywać dokumentację historyczną dotyczącą wydarzeń politycznych tego okresu.

Pracował nad dziełem zatytułowanym "Historia turbulencji w Polsce", które jednak nie zostało wydane za jego życia. Zachowały się także jego refleksje na temat sytuacji kraju po rozbiorze, co świadczy o jego zainteresowaniu losem Polski.

Wybrana bibliografia:

• Smoczyk B.., Casanova i Rzeczpospolita doby stanisławowskiej [https://histmag.org/Casanova-i-Rzeczpospolita-doby-stanislawowskiej-24739].
• Casanova w Polsce - Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie [https://wilanow-palac.pl/pasaz-wiedzy/casanova-w-polsce].
• Warszawska przygoda Casanovy [https://www.focus.pl/artykul/warszawska-przygoda-casanovy-co-najslynniejszy-uwodziciel-europy-robil-w-stolicy-rzeczpospolitej].