Potężna kobieta imperium. Kiedy mąż ją uderzył, odpowiedziała siłą

Şah Sultan przyszła na świat około 1500 roku jako córka sułtana Selima I Groźnego oraz jego żony lub konkubiny Ayşe Hatun. Wychowywała się razem z rodzeństwem, w tym z przyszłym sułtanem Sulejmanem Wspaniałym.

Dzieciństwo spędziła w Manisie, jednym z najważniejszych ośrodków edukacji i wychowania osmańskich książąt i księżniczek. W rodzinie panującej była otoczona nie tylko luksusem, ale też rygorem dworskiej etykiety oraz wpływami religijnymi i politycznymi.

Jej matka, Ayşe Hatun, była jedną z kilku żon Selima I, a rodzeństwo Şah Sultan obejmowało m.in. siostry Hatice, Fatmę i Beyhan. Wychowana w atmosferze politycznych intryg i dworskich układów, Şah Sultan od najmłodszych lat poznawała mechanizmy władzy oraz rolę kobiet w utrzymaniu dynastii i wpływaniu na decyzje polityczne sułtanów.

W 1523 roku Şah Sultan została wydana za mąż za Lütfi Paszę – utalentowanego urzędnika i wojskowego, który wkrótce miał odegrać kluczową rolę w państwie. Lütfi Pasza, pochodzący najprawdopodobniej z Albanii, przeszedł klasyczną drogę kariery osmańskiej: od nauki na dworze, przez zarządzanie prowincjami, aż po udział w największych kampaniach militarnych epoki Sulejmana. Jako sandżakbej i bejlerbej Karamanu, Anatolii i Rumelii, zdobył uznanie w oczach sułtana.

Małżeństwo Şah Sultan i Lütfi Paszy trwało 19 lat. Para doczekała się przynajmniej jednej córki, Esmehan Baharnaz Sultan, oraz – według niektórych źródeł – trzech synów.

Życie rodzinne księżniczki nie było jednak wolne od napięć. Lütfi Pasza, znany z surowości i bezkompromisowości, wprowadzał niepopularne reformy i niejednokrotnie popadał w konflikty z żoną, która miała własne ambicje polityczne i nie wahała się krytykować jego decyzji.

W 1539 roku Lütfi Pasza został mianowany wielkim wezyrem – najważniejszym urzędnikiem po sułtanie. Jednak już dwa lata później, w 1541 roku, doszło do głośnego skandalu, który wstrząsnął dworem.

Według historyka Mustafy Aliego, Lütfi Pasza wydał rozkaz brutalnego okaleczenia kobiety przyłapanej na cudzołóstwie. Decyzja ta spotkała się z gwałtownym sprzeciwem Şah Sultan, która publicznie skrytykowała męża, podważając jego autorytet.

Konflikt eskalował – według relacji, Lütfi Pasza uderzył księżniczkę, a ta wezwała swoich służących, by go ukarali. Następnie zwróciła się o pomoc do brata, sułtana Sulejmana.

Sułtan, oburzony zachowaniem szwagra wobec siostry, nakazał rozwód i natychmiastowe usunięcie Lütfi Paszy ze stanowiska wielkiego wezyra. Były już wezyr został zesłany do Didimoticho, gdzie spędził resztę życia na pisaniu historii sułtanów osmańskich.

Po rozwodzie Şah Sultan powróciła do pałacu, gdzie spędziła resztę życia jako jedna z najbardziej wpływowych kobiet epoki. Nie wyszła ponownie za mąż, choć niektóre źródła sugerują, że mogła być przez krótki czas formalną żoną słynnego teologa i mistyka Merkez Efendi. Jej życie duchowe i zaangażowanie religijne znalazły wyraz w działalności fundacyjnej.

W 1555 roku Şah Sultan ufundowała tekke (klasztor derwiszów) w Eyüp, a rok później – meczet swojego imienia, również w tej dzielnicy Stambułu. W 1564 roku założyła szkołę w dzielnicy Fatih. Kompleksy te, projektowane przez samego Mimar Sinana, do dziś są świadectwem jej hojności i troski o rozwój religijny oraz edukacyjny społeczności osmańskiej. Meczet Şah Sultan, wzniesiony w 1556 roku, stał się jednym z ważniejszych zabytków architektury sakralnej XVI wieku.

Şah Sultan zmarła w 1572 roku, dożywając około 72 lat. Została pochowana w mauzoleum przy swoim meczecie w Eyüp, obok córki Esmehan i wnuczek Neslihan oraz Vasfihan.