Powrót wsparcia dla doktorantów. Zmiany już od nowego roku

Rząd rozpatrzy we wtorek projekt nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (PSWN). Propozycja, przygotowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zakłada możliwość przyznawania zapomóg doktorantom, którzy znaleźli się "przejściowo w trudnej sytuacji życiowej".

Szkoły doktorskie funkcjonują od października 2019 r. i zastąpiły wcześniejsze studia doktoranckie. Reforma poprawiła sytuację materialną doktorantów, ale jednocześnie zlikwidowała dotychczasowe formy wsparcia - stypendia i zapomogi.

Jak zaznaczono w uzasadnieniu projektu:

"Zwracano uwagę na konieczność uwzględnienia trudnych sytuacji losowych, mogących dotykać członków społeczności doktoranckiej. Sytuacje te, jak wskazywano, mogą utrudniać bądź uniemożliwiać prowadzenie badań naukowych, a nawet prawidłowe funkcjonowanie. Podnoszono, że umożliwienie przyznania doktorantom zapomogi stanowiłoby realną formę wsparcia w trudnych, wyjątkowych sytuacjach i sprzyjałoby kształtowaniu optymalnych warunków kształcenia doktorantów dotkniętych tymi trudnościami".

Według projektu zasady przyznawania zapomóg określać ma rektor, dyrektor instytutu PAN, badawczego, międzynarodowego albo CMKP, w porozumieniu z samorządem doktorantów.

Zapomogi mają być finansowane ze środków własnych uczelni i instytutów, poza systemem pomocy materialnej. Jak podkreślono:

"Wprowadzenie możliwości przyznania zapomogi doktorantowi w przejściowo trudnej sytuacji życiowej nie ma oznaczać wprowadzania zmian do obowiązujących zasad finansowania świadczeń z funduszu stypendialnego. (...) Zapewni to możliwość otrzymania zapomogi przez doktoranta i jej wypłaty przez podmiot prowadzący szkołę doktorską, a zarazem pozwoli zminimalizować dodatkowe obowiązki regulacyjne związane z wprowadzaną zmianą i będzie bezkosztowe z punktu widzenia budżetu państwa".

Resort nauki podkreślił przy tym, że przyjęcie innego rozwiązania, czyli włączenie zapomogi dla doktorantów do systemu pomocy materialnej, oznaczałoby zwiększenie obciążeń regulacyjnych i organizacyjnych podmiotów prowadzących szkoły doktorskie, a przy tym obciążałoby dodatkowo budżet państwa. Zmiany miałyby wejść w życie od 1 stycznia 2026 r.