Pożyczasz pieniądze rodzinie? Skarbówka może się tym zainteresować

W Polsce coraz częściej pomagamy sobie finansowo w gronie rodziny. To wygodniejsze niż bank, szybkie i w wielu przypadkach tańsze, bo pozbawione odsetek czy prowizji. Jednak nawet wtedy, gdy transakcja odbywa się między najbliższymi, nie można zapominać, że fiskus uważnie obserwuje przepływy gotówki.

Choć dla wielu osób to tylko drobna przysługa między bliskimi, urząd skarbowy może potraktować sprawę zupełnie inaczej. A konsekwencje, jeśli nie dopełnimy formalności, bywają dotkliwe.

System podatkowy w Polsce został skonstruowany tak, by ograniczać tzw. szarą strefę. Każdy większy przepływ pieniędzy pomiędzy osobami prywatnymi może wzbudzić wątpliwości urzędników: czy to na pewno pożyczka, czy może ukryty dochód, od którego ktoś próbuje uniknąć podatku?

Dlatego nawet jeśli pieniądze trafiają z konta rodzica do dziecka, skarbówka ma prawo zapytać o źródło tych środków. W praktyce oznacza to, że każda większa kwota musi być udokumentowana i zgłoszona we właściwy sposób.

Dla wielu osób pożyczki rodzinne są pierwszym wyborem: szybkie, pozbawione formalności, oparte na zaufaniu. Jednak to właśnie brak papierów często staje się problemem, gdy urzędnicy postanowią przyjrzeć się sprawie.

Eksperci ostrzegają: jeśli nie udokumentujesz transakcji, możesz wpaść w poważne tarapaty. I choć fiskus nie interesuje się każdą złotówką, istnieje pewna granica, po której przekroczeniu uruchamiany jest obowiązek podatkowy.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że przepisy przewidują dwa progi bezpieczeństwa. Do pewnej wysokości urząd nie interesuje się prywatnymi pożyczkami, ale gdy kwota wzrośnie, pojawia się obowiązek zgłoszenia i - w niektórych sytuacjach - zapłaty podatku PCC.

Najpierw jednak warto zadać pytanie: kto w świetle prawa zalicza się do "najbliższej rodziny"? Tu mieści się m.in. małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo, dziadkowie czy wnuki. Dla tej grupy obowiązują korzystniejsze zasady niż dla dalszych krewnych lub osób niespokrewnionych.

Dopiero teraz pojawia się najważniejsza informacja: pożyczki rodzinne do kwoty 36 120 zł są całkowicie zwolnione z podatku i nie wymagają żadnych dodatkowych formalności. Jeśli jednak suma pożyczek od tej samej osoby przekroczy ten próg, w grę wchodzą już obowiązki wobec skarbówki.

W takiej sytuacji trzeba:

• złożyć formularz PCC-3 w ciągu 14 dni od zawarcia umowy,
• udokumentować przekazanie środków - najlepiej przelewem na konto, przekazem pocztowym albo w formie aktu notarialnego.

Brak takiej dokumentacji może skutkować nałożeniem podatku w wysokości 0,5% wartości pożyczki. Co gorsza, w przypadku kontroli i wykrycia niezgłoszonej transakcji, stawka rośnie nawet do 20%.

Warto pamiętać, że wciąż obowiązuje też niższy limit - 9 637 zł. Jeśli suma pożyczek od jednej osoby w ciągu 5 lat nie przekroczy tej wartości, fiskus nie wymaga ani zgłoszenia, ani opodatkowania. To szczególnie istotne przy drobniejszych wsparciach finansowych.

Korzystniejsze przepisy dotyczą wyłącznie najbliższej rodziny. W przypadku pożyczek od dalszych krewnych lub zupełnie obcych osób, zwolnienia już nie ma. Tutaj urząd skarbowy może upomnieć się o podatek niezależnie od kwoty, nawet jeśli chodzi o kilka tysięcy złotych.