Prawo jazdy kategorii B dla 17-latków. Pod jakimi warunkami?

Zmiana w przepisach zakłada obniżenie minimalnej granicy wieku do uzyskania prawa jazdy kat. B. Będzie mógł je uzyskać 17-latek, który uzyskałby pisemną zgodę rodziców lub opiekunów. Taki młody kierowca korzystał będzie z uprawnień wyłącznie pod okiem doświadczonego kierowcy nadzorującego jazdę z siedzenia pasażera w wieku co najmniej 24 lat z minimum 5-letnim stażem.

Do czasu ukończenia 18 lat nie będzie można także przewozić osób taksówką ani wykonywać transportu drogowego rzeczy, np. jako kurier.

Dodatkowo mają obowiązywać surowsze przepisy okresu próbnego, w tym zerowa tolerancja na alkohol, obniżone limity prędkości oraz zakaz przewożenia nieletnich pasażerów.

Szef Instytutu Transportu Samochodowego prof. Ślęzak, zaznaczył, że takie rozwiązanie ma sens, pod warunkiem, że wydłużony zostanie proces szkolenia kierowców.

"Jeżeli kandydat na kierowcę będzie mógł przystąpić wcześniej do szkolenia, do egzaminu na prawo jazdy, ale wprowadzimy do tego dodatkowe elementy, jak jazda z osobą towarzyszącą, a po uzyskaniu prawa jazdy, prawo jazdy na próbę, czyli wprowadzimy pewne ograniczenia dla takiego młodego uczestnika ruchu drogowego, efekt na pewno będzie na plus.

Ekspert zaznaczył, że badania naukowe pokazują, że im więcej przebywamy w ruchu rzeczywistym, tym więcej się uczymy. Jednocześnie wskazał, że osoba towarzysząca młodemu kierowcy nie może być osobą przypadkową.

"To powinna być osoba, która ma prawo jazdy przez dłuższy czas, najlepiej, żeby to był członek rodziny, bo to też siłą rzeczy powstrzymuje niedoświadczonego kierowcę od zachowań ryzykownych" - ocenił Ślęzak.

Zapytany o to, czy propozycja oparta na rozwiązaniach m.in. ze Skandynawii zadziała w Polsce, zaznaczył, że także "mentalność ma znaczenie". "Zresztą widać, jak zachowujemy się w innych krajach, gdzie ludzie są już przyzwyczajeni do ograniczeń, do większej liczby fotoradarów. Przekraczając granicę zachowujemy się właściwie i jeździmy zgodnie z przepisami. Dostosowujemy się do kultury na drodze, która tam panuje, a ta kultura oczywiście jest budowana latami poprzez edukację, budowę świadomości, ale też poprzez nieuchronność kary" - zaznaczył szef ITS i zaznaczył, że dopóki nie będziemy mieli pewności, że za każde złamanie przepisu spotka nas nieuchronna kara, dopóty będziemy to robić.

Kierownik Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS Maria Dąbrowska-Loranc zapytana o to, jak obniżenie wieku, od którego można będzie uzyskać prawo jazdy może wpłynąć na bezpieczeństwo zaznaczyła, że ITS od lat postuluje zmiany w polskim systemie szkolenia kierowców. "Nie ulega wątpliwości, że pozytywnym aspektem jest zaczynanie nauki jak najwcześniej. "W tej chwili mówi się o wieku 17 lat i jeśli w tym właśnie wieku osoba taka będzie mogła rozpocząć naukę, to nie widzimy przeciwwskazań" - powiedziała.

"Mamy świadomość, że zmiana przepisów dotycząca możliwości rozpoczęcia nauki jazdy w wieku 17 lat budzi wiele emocji i dyskusji. Z jednej strony, istnieje argument, że młodzi ludzie są coraz bardziej dojrzali i odpowiedzialni, z drugiej zaś, wcześniejsze rozpoczęcie nauki jazdy może przyczynić się do lepszego przygotowania ich do samodzielnej jazdy" - dodała.

Dąbrowska-Loranc zwróciła uwagę, że wprowadzenie osoby towarzyszącej powinno się odbywać już na etapie nauki. "Myślę tutaj o przygotowanych ośrodkach szkolenia kierowców, które będą sprawowały nadzór nad przebiegiem całego procesu.

"To jest w końcu nauka w ramach jazdy z osobą towarzyszącą i ktoś powinien kontrolować, czy rzeczywiście ten młody kierowca nabiera odpowiednich doświadczeń, odpowiednich nawyków. Etapami rozpoznaje coraz większe zagrożenia na drodze i uczy się na nie reagować" - powiedziała.

Dopytywana o to, czy osoba towarzysząca, która będzie miała 24 lata daje gwarancje, że nauczy młodego kierowcę odpowiednich zachowań na drodze odpowiedziała, że byłaby jednak za tym, "żeby to było trochę więcej lat".

ZOBACZ TAKŻE: Mandat za jazdę bez okularów - przepisy i kody w prawie jazdy 2025

"Jazda z osobą towarzyszącą w niektórych krajach jest stosowana od wielu lat i są badania, które potwierdzają, że nauka w tym systemie daje bardzo dobre rezultaty. Sam fakt, że można zaczynać naukę wcześniej jest w porządku, ale nie uzyskiwanie prawa jazdy, ono powinno być później" - oceniła.

Zmiany wejdą w życie w I kwartale 2026 roku.