Rolnictwo wobec zmian klimatu – profesor z Poznania apeluje o wsparcie zamiast restrykcji
Ekologiczna transformacja rolnictwa w Unii Europejskiej nie może odbywać się kosztem rolników – to jeden z głównych wniosków płynących z komentarzy ekspertów po ostatnich propozycjach Komisji Europejskiej.
Jak podkreśla prof. dr hab. Bazyli Czyżewski z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, polityka klimatyczna ma swoje uzasadnienie, ale jej obecna forma może ograniczać dochodowość polskich gospodarstw rolnych, które wciąż w dużym stopniu "są na dorobku". Jego zdaniem cele klimatyczne powinny być dostosowane do realiów społeczno-gospodarczych poszczególnych krajów, a nie narzucane w jednakowej formie całej Unii.
Zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu, sektor rolny ma odegrać główną rolę w redukcji emisji gazów cieplarnianych i odbudowie ekosystemów. Jednak, jak zauważa Czyżewski, droga do tego celu musi być dostosowana do warunków lokalnych: inne potrzeby ma rolnictwo w Hiszpanii, a inne w Polsce.
W podobnym tonie wypowiada się Andrzej Gantner, wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności. Jego zdaniem rolnictwo ma ogromny potencjał w zakresie ograniczania skutków zmian klimatycznych, zwłaszcza przez wykorzystanie energii odnawialnej czy biogazowni. Jednak realizacja ambitnych celów unijnej polityki wymaga zapewnienia rolnikom odpowiednich funduszy i narzędzi inwestycyjnych.
Eksperci podkreślają, że największym wyzwaniem będzie adaptacja do zmian w gospodarce wodnej. Dostęp do wody już teraz jest ograniczony przez coraz dłuższe okresy suszy i gwałtowne opady. Dlatego Komisja Europejska przygotowuje strategię „Niebieskiego Ładu” (Blue Deal), która ma pomóc w budowie systemów retencji wody i adaptacji rolnictwa do nowych warunków klimatycznych.
Tymczasem rolnicy w wielu krajach UE nadal protestują przeciwko restrykcjom dotyczącym stosowania środków ochrony roślin czy konieczności odłogowania części gruntów. Ich głos jest zrozumiały, ale eksperci zauważają, że nowoczesne, regeneratywne rolnictwo może stać się przyszłością europejskiej produkcji żywności, pod warunkiem, że będzie odpowiednio wspierane.
W ciągu kilku nadchodzących lat Polska będzie musiała wyznaczyć jasną strategię klimatyczną w sektorze rolnym. Bez niej trudno będzie skutecznie wykorzystać unijne fundusze, poprawić jakość gleb, wody i powietrza, a także zagwarantować rolnikom godziwe warunki do pracy. Zdaniem prof. Czyżewskiego, w długim terminie korzyści z reform przewyższą koszty, ale potrzebna jest polityczna wola oraz elastyczność w kształtowaniu narzędzi wspólnej polityki rolnej.
