Śląsk: Gdzie powstanie mała elektrownia jądrowa? Wśród potencjalnych miejsc Łaziska Górne

Tauron to największy dystrybutor energii elektrycznej w Polsce. Jest to również największa firma pod względem liczby klientów i jeden z największych sprzedawców i wytwórców energii elektrycznej. Zgodnie ze strategią na lata 2025-2035 do 2030 roku firma chce odejść od produkcji ciepła z węgla, zapewniając 100% ciepła ze źródeł zero- i niskoemisyjnych. Tauron zamierza dostarczać ogrzewanie z miksu technologii gazowej, biomasy, paliw alternatywnych i energii elektrycznej.

Planuje również stopniowe wygaszanie konwencjonalnych jednostek klasy 200 MW. Takich, jakie znajdują się m.in. w Elektrowni Łaziska. To bloki wysłużone, ale też bardzo emisyjne, co wpływa na koszty ich funkcjonowania. Bez wsparcia opartego na rynku mocy generują straty. Łaziska mają zapewnioną pracę w 2026 roku. Elektrownia będzie utrzymywana w gotowości do dostarczania mocy w krytycznych momentach. Tauron chce, aby podobnie było w 2027 i 2028 roku. W kolejnych latach - jeśli nie zmienią się przepisy - tzw. dwusetki (bloki węglowe 200 MW) będą wygaszane, bo ich funkcjonowanie bez mechanizmów wsparcia ze strony państwa będzie nieopłacalne.

To martwi pracowników, ale i mieszkańców Łazisk Górnych, a także samorząd. Elektrownia to miejsca pracy. Dostarcza nie tylko prąd, ale i ogrzewanie, jest też ważnym podatnikiem dla tej miejscowości. Tauron zapewnia, że nie zamierza się wyprowadzić z tej lokalizacji.

- Ten zakład na pewno będzie funkcjonował. Jest to miejsce o długiej tradycji przemysłowej, długiej kulturze pracy w przemyśle. Mamy tutaj bardzo dobrą kadrę, ale też bardzo otwarty samorząd, który nie ukrywamy, pomaga nam w podjęciu decyzji odnośnie lokalizowania inwestycji w tej gminie - zapewnia Michał Orłowski, wiceprezes Tauronu.

Zapowiada w Łaziskach Górnych przygotowania do wdrożenia nowoczesnych rozwiązań, takich jak magazyny energii, szczytowe jednostki gazowe, czy nawet, jako przyszłą opcję inwestycyjną dla małych reaktorów modułowych SMR.

Wiceprezes Orłowski przyznaje, że Tauron rozważa inwestycję w reaktory jądrowe - SMR. To reaktory mniejsze [do 300 MW - red.] , co zwiększa możliwości lokalizacyjne. Ich zaletą może być możliwość większego rozproszenia. Jak przyznaje, "w grze" jest 8 lokalizacji. To miejsca, gdzie funkcjonują elektrownie i część ciepłowni Grupy Tauron.

Wybór lokalizacji ma nastąpić w połowie 2026 roku. Może być jedna lub dwie. Po wyborze kontynuowane będą procedury związane z uzyskiwaniem pozwoleń, które są bardzo długie. Przygotowania pod ewentualną inwestycję powinny zakończyć się pod koniec dekady. Wtedy Tauron powinien być gotowy do wbicia pierwszej łopaty. W międzyczasie będą trwały intensywne obserwacje i analizy związane z rozwojem tej nowej technologii.

- Jest to na pewno technologia, którą wiele krajów rozwija. Jest potencjalnie atrakcyjna, więc warto na taką opcję się przygotować - dodaje Orłowski.

Pierwsza tego typu budowa jest realizowana w Kanadzie. Jej realizacja w Polsce będzie zależała m.in. od kosztów. Ostateczna decyzja zapadnie za kilka lat.

Wśród potencjalnych lokalizacji rozważa się m.in. Łaziska Górne, Będzin (Łagisza) i Jaworzno. Choć trzeba pamiętać, że na niekorzyść województwa śląskiego działa wieloletnia eksploatacja górnicza.

- Na chwilę obecną zarówno reaktory mniejsze 300 MW, jak i wielkoskalowe - ponad 1000 MW obwarowane są tymi samymi warunkami w zakresie spełniania wymogów bezpieczeństwa jądrowego. Analizy prowadzone w projekcie DEsire, który realizowany był przez ostatnie trzy lata przez Politechnikę Śląską, Ministerstwo Przemysłu, Energoprojekt-Katowice, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej oraz Instytut Sobieskiego wykazały, że lokalizacje śląskie znajdują się pod koniec rankingu krajowych elektrowni i elektrociepłowni w kontekście korzystnych warunków dla zabudowy reaktorów jądrowych - mówił w rozmowie z "Dziennikiem Zachodnim" dr hab. inż. Łukasz Bartela, profesor Politechniki Śląskiej, z Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki / Katedry Maszyn i Urządzeń Energetycznych.

Jednocześnie zwracał uwagę, że realizacja SMR w województwie śląskim byłaby bardzo dużym wyzwaniem.

Zdają sobie z tego sprawę w Tauronie. Na obecnym etapie nie skreślają żadnej z lokalizacji. Nawet Łazisk Górnych, gdzie obok węglowej elektrowni funkcjonuje kopalnia "Bolesław Śmiały".

- Minusem jest odległość tego miejsca od prowadzonej eksploatacji górniczej. W ramach obowiązującego dzisiaj prawa ciężko byłoby tutaj posadowić taki obiekt. Z drugiej strony mamy filar ochronny bezpośrednio pod obecnie funkcjonującą elektrownią. Wierzymy, że na etapie badań geologicznych jest szansa, że dojdziemy do satysfakcjonujących rezultatów - przyznaje Michał Orłowski.

Kolejnym z minusów jest wytworzona energia cieplna, którą należałoby w regionie "skonsumować". Jednocześnie zwraca uwagę na plusy jak: dostęp do wody, istniejącą już infrastrukturę (np. wyprowadzenie mocy). Zalicza do nich również wykwalifikowaną kadrę, a także współpracujący samorząd. Nie ukrywa, że Łaziska Górne są potencjalnie ciekawym miejscem na rozważenie takiej inwestycji.

Niezależnie od tego projektu Tauron zapowiada duże inwestycje w Łaziskach Górnych. Planowana jest jednostka gazowa do produkcji prądu 400 MW, a także magazyny energii. - Będziemy testowali bateryjne, które są obecnie podstawowym kierunkiem inwestycyjnym. Będziemy chcieli przetestować w tym miejscu również technologię przepływową, czyli magazyny oparte na płynnym elektrolicie z dłuższą możliwością składowania energii - zapowiedział Orłowski.

Burmistrz Łazisk Górnych jest zadowolony nie tylko z tego, że Elektrownia Łaziska ma zapewnioną pracę w 2026 roku (i perspektywę funkcjonowania w 2027 i 2028), ale także z zapowiedzi inwestycji w transformację.

- Mamy podpisany wspólny list intencyjny o współpracy z Tauronem Wytwarzanie. W kwestii nowej ciepłowni współpracujemy z Tauronem Ciepło. W ostatnim roku możemy mówić o dużych postępach. Chciałbym wierzyć, że w perspektywie końca kadencji samorządu [3,5 roku - red.] będą konkretne działania i wbite łopaty - przyznaje Aleksander Wyra, burmistrz Łazisk.

Zwraca uwagę na fakt, że związkowcy, samorząd i mieszkańcy uważają zgodnie, że tereny, którymi dysponuje szeroko pojęta Elektrownia Łaziska, są znakomitymi terenami inwestycyjnymi.

- Mamy pewność co do roku 2026, ale też bardzo dużą nadzieję na rok 2027 i 2028. Nie mamy na dzień dzisiejszy przepisów, na podstawie których moglibyśmy myśleć albo mówić o latach późniejszych [w kontekście elektrowni węglowej - red.]. Nie mniej przedstawiciele wszystkich organizacji związkowych myślimy o tym, że Elektrownia Łaziska nie zakończy swojej działalności w roku 2028, ale że zgodnie z prowadzoną transformacją przejdziemy w innym kształcie na dalsze funkcjonowanie w tej lokalizacji - powiedział Tomasz Sus, ze Związku Zawodowego Pracowników Ruchu Ciągłego Tauron.

Jak dodaje, tereny elektrowni w Łaziskach Górnych mają wyjątkowe możliwości hydrologiczne, które mają duże znaczenie w kontekście energetycznych inwestycji.

Elektrownia posiada 905 MWe osiągalnej mocy elektrycznej i 196 MWt osiągalnej mocy cieplnej. Pod względem wielkości mocy zainstalowanej Elektrownia "Łaziska" jest 3 na Śląsku i 9 elektrownią w Polsce i wytwarza około 4,2% krajowej produkcji energii elektrycznej. Stanowi znaczący udział w energii cieplnej dostarczanej do okolicznych zakładów przemysłowych i m. in. miasta Łazisk Górnych.