Słupsk: Archeolodzy rozpoczęli wykopaliska przy dawnym kinie Milenium

Teren przy dawnym kinie Milenium ogrodzono już w grudniu ubiegłego roku, jednak dopiero teraz - po dopełnieniu formalności - ruszyły właściwe prace wykopaliskowe. Prowadzi je Firma Archeologiczna Glesum wspierana przez Słupskie Stowarzyszenie Eksploracyjno-Historyczne "Gryf".

- Zaczęliśmy (od red. 17 lipca) od prac organizacyjnych, pierwszych sondaży i wykopów zwiadowczych od strony ulicy Zamenhofa. Ten teren to historyczny kwartał zabudowy - przed wojną bardzo gęsto zabudowany, z kamienicami, warsztatami, podwórkami. Po wojnie wszystko zostało zrównane, przykryte warstwą ziemi i trawy – mówi archeolog Maciej Marczewski, kierownik badań z firmy Glesum.

Już pierwsze dni wykopalisk przyniosły odkrycie - archeolodzy natrafili na fragment piwnicy jednej z kamienic, dokładnie parceli nr 6 przy ul. Zamenhofa.

- Odsłoniliśmy fragment piwnicy i teraz pracujemy na jej zapleczu, czyli na dawnym podwórku. Na razie jesteśmy w górnych warstwach - na te najciekawsze znaleziska musimy jeszcze poczekać. Spodziewamy się jednak, że im głębiej, tym będzie ciekawiej - dodaje Marczewski.

Co dokładnie kryje ziemia? Odpowiedź na to pytanie poznamy dopiero w kolejnych tygodniach. Archeolodzy są ostrożni w ocenach, ale liczą na relikty z różnych epok.

- Podział parcelacyjny tego terenu został wyznaczony w momencie lokacji miasta, czyli mówimy o średniowieczu. Ta konkretna kamienica, którą odkryliśmy, powstała zapewne na przełomie XVIII i XIX wieku, ale wcześniej mogły stać tu starsze budynki – wyjaśnia kierownik badań.

Członkowie stowarzyszenia "Gryf", którzy wspomagają wykopaliska m.in. przy pomocy wykrywaczy metalu, są pełni optymizmu.

- W tym kwartale była gęsta zabudowa. Z każdej strony: Grodzka, Piekiełko, Zamenhofa, Stary Rynek - to było centrum życia miasta. Wierzę na sto procent, że znajdziemy tu rzeczy bardzo ciekawe, które poszerzą wiedzę o historii Słupska – podkreśla Tomasz Urbaniak ze Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego "Gryf".

- Pod kinem Milenium już wcześniej odkryto relikty z końcówki XIII wieku. Tam były warsztaty, domy, piwnice, ślady po dawnych drogach. To była przestrzeń, w której żyli i pracowali słupszczanie przez wieki - dodaje.

Wśród możliwych znalezisk archeolodzy wymieniają monety, fragmenty naczyń, przedmioty codziennego użytku, a także pozostałości dawnych konstrukcji drewnianych czy bruków. Zwłaszcza w miejscach, gdzie istniały podwórka, a nie same budynki, szansa na dobrze zachowane znaleziska jest większa.

Prace potrwają do lutego przyszłego roku, o ile nie wystąpią nieprzewidziane opóźnienia. Po ich zakończeniu teren zostanie przekazany inwestorowi, który planuje w tym miejscu nową zabudowę.

- Nie wypowiadam się na temat dalszych planów zagospodarowania. Naszym zadaniem jest archeologia. Ale jedno jest pewne, zanim teren zostanie przebudowany, musimy zdążyć zbadać i udokumentować wszystko, co się da – podkreśla Maciej Marczewski.

W ocenie ekspertów, badania mogą wnieść istotny wkład do poznania średniowiecznej i nowożytnej historii Słupska. Jak zaznacza Tomasz Urbaniak, wcześniejsze odkrycia - również na ul. Grodzkiej - potwierdziły obecność zabudowań i reliktów sprzed kilkuset lat. Część z nich może leżeć nawet 3–4 metry pod ziemią.

- Niektóre piwnice, które odkrywano w przeszłości, pochodziły sprzed wielkich pożarów miasta - nie tego z 1945 roku, ale znacznie wcześniejszych. Na tych fundamentach budowano nowe domy. Jeśli trafimy na te starsze warstwy - a mam nadzieję, że tak - będziemy mogli zajrzeć naprawdę daleko w przeszłość - mówi z entuzjazmem Urbaniak.

Na razie archeolodzy i eksploratorzy przekopują się przez warstwy XIX-wieczne. Ale już za kilka tygodni być może uda się odkryć starsze ślady - te, które będą prawdziwymi perełkami dla historyków i mieszkańców miasta.

- Za dwa tygodnie będzie można powiedzieć więcej. Na razie wchodzimy w temat. Ale to miejsce ma potencjał. Liczymy, że ziemia nie zawiedzie - kończy z uśmiechem Maciej Marczewski.

Przypomnijmy, że na przestrzeni między Starym Rynkiem, ul. Grodzką, Piekiełko i Zamenhofa szykuje się rewolucja. W miejsce dawnego kina Millenium powstanie nowoczesny kompleks budynków usługowych, który - jak zapowiada inwestor - ma stać się nowym sercem miasta.

Inwestorem jest słupski przedsiębiorca Sławomir Gojdź, właściciel firmy Paula Fish, który już pod koniec 2023 roku przedstawił wstępną koncepcję zagospodarowania tej przestrzeni. Zakłada ona kompleks kilkukondygnacyjnych budynków, od 5 do 6 kondygnacji nadziemnych, spójnych stylistycznie z historyczną tkanką miasta, choć częściowo zaprojektowanych nowocześnie. Powstanie także parking podziemny na minimum sto pojazdów, jeśli pozwolą warunki techniczne i inwestycyjne, sala wielofunkcyjna Aula Milenium mieszcząca ok. 300 osób - przeznaczona na koncerty, seanse filmowe, spektakle i konferencje, hotel z około stu pokojami oraz powierzchnie komercyjne - restauracje, sklepy, biura, kawiarnie, delikatesy.

Cały projekt ma kosztować około 100-150 mln zł.