Sześć kopalni do likwidacji. Każdy górnik dostanie 170 tys. zł bez podatku
W tym artykule:
Nowe mechanizmy wsparcia dla górnictwa
Projekt nowelizacji ustawy górniczej ma na celu wprowadzenie możliwości finansowania świadczeń dla pracowników zamykanych zakładów górniczych. W odróżnieniu od dotychczasowych rozwiązań, likwidacja kopalń będzie prowadzona przez przedsiębiorców górniczych, którzy będą mogli otrzymywać na ten cel dotacje państwowe. Dotychczas likwidacją zajmowała się spółka restrukturyzacyjna.
W trakcie konsultacji projektowych, przedstawiciele spółek węglowych zgłosili liczne uwagi. Wskazywali na potrzebę rozszerzenia narzędzi takich jak urlopy górnicze oraz zwiększenia wartości jednorazowych odpraw, przy jednoczesnym zachowaniu ich nieopodatkowania. Zgłoszono także potrzebę rozszerzenia katalogu dotacji na likwidację kopalń o określone części zakładów i zbędny majątek.
Zmiany w projekcie po konsultacjach
W odpowiedzi na zgłoszone uwagi, w opublikowanej pod koniec kwietnia wersji projektu, zwiększono wartość jednorazowych odpraw z 120 tys. zł do 170 tys. zł.
Dodatkowo, zaproponowano zwolnienie tych kwot od podatku dochodowego. Rozszerzono również możliwość stosowania urlopów górniczych na wszystkie zakłady spółek objętych Nowym Systemem Wsparcia, a nie tylko na te likwidowane. Długość urlopów pozostawiono bez zmian: do czterech lat dla pracowników dołowych i do trzech lat dla pracowników przeróbki.
Ministerstwo Przemysłu planuje, że nowelizacja wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku. Polska Grupa Górnicza (PGG) wcześniej proponowała, aby termin ten ustalić na 30 czerwca bieżącego roku, argumentując, że już uwzględniła w swoich planach techniczno-ekonomicznych rozpoczęcie działań związanych z połączeniem kopalń Bielszowice i Halemba.
Dalsze zmiany i przewidywane efekty
Projekt nowelizacji przewiduje także możliwość przekazywania nieruchomości i ruchomości zbędnych przedsiębiorcom górniczym w drodze darowizny, z przeznaczeniem na realizację celów publicznych lub utrzymanie systemów odwadniania zlikwidowanych zakładów. Zmiana ta ma dotyczyć szerokiego katalogu podmiotów z sektora publicznego.
Kolejna zmiana umożliwi wszystkim przedsiębiorstwom górniczym wydobywanie metanu z pokładów węgla kamiennego bez konieczności uzyskiwania koncesji. W ocenie skutków regulacji (OSR) wskazano, że oczekiwanym efektem projektu jest kontynuacja procesu stopniowego wygaszania działalności 17 podziemnych zakładów górniczych w Polsce w sposób społecznie akceptowalny i nie wpływający negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju.
W OSR założono, że w ciągu najbliższych 10 lat zmiany pozwolą na zakończenie wydobycia i rozpoczęcie likwidacji w sześciu zakładach: Bobrek, Wujek, Sośnica, Bolesław Śmiały, Bielszowice i Halemba. Wpływ projektowanych przepisów na budżet państwa oszacowano pierwotnie na 4,182 mld zł, a obecnie saldo określono na 9,125 mln zł, z czego 8,347 mld zł to koszt dla budżetu państwa, a 183 mln zł dla NFOŚiGW. Utracone dochody państwowych instytucji wyniosą 595 mln zł.
Propozycje zmian od spółek węglowych
Latem ubiegłego roku Polska Grupa Górnicza, wraz z innymi spółkami objętymi Nowym Systemem Wsparcia, zaproponowała zmiany w przepisach, które pozwoliłyby na bardziej elastyczne zmniejszanie zatrudnienia i redukcję związanych z tym obciążeń finansowych. W ocenie tych spółek, które zatrudniają łącznie około 44 tys. osób, proponowane zmiany są kluczowe dla powodzenia procesu transformacji górnictwa w Polsce.
