To będzie najnowocześniejsze muzeum w Lublinie. Zobaczymy w nim historię Kresów
W pałacu Lubomirskich (dawna siedziba Wydz. Politologii UMCS) ma być przywrócony układ wnętrz z początku XIX w.
- Gmach przechodzi największą przebudowę od lat 20-tych XIX wieku, czyli od 200 lat - mówi dr Marcin Gapski, z-ca dyrektora Muzeum Narodowego w Lublinie ds. Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej.
Nowością będą dwie kondygnacje podziemne. Aby postały trzeba wkopać się na głębokość 9 metrów, co odpowiada standardowym trzem kondygnacjom w bloku. Dzięki nowej podziemnej części - zostanie podzielona na dwie kondygnacje – powierzchnia budynku zwiększy się 3 tys. mkw do blisko 5 tys. mkw.
Archeolog ma pełne ręce pracy
Prace przy muzeum miały początkowo potrwać do końca 2026 r. Termin został wydłużony o rok.
- Mamy bardzo bogate odkrycia archeologiczne. Obejmują depozyty od XV wieku do współczesności. Wśród najstarszych znalezisk są monety z czasów panowania Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka – wskazuje Gapski.
Odsłonięto też mury, które są starsze niż pałac Lubomirskich. Archeolodzy odnaleźli ponadto wejście do tunelu prowadzącego w kierunku pl. Litewskiego. Podziemne przejście ma ok. 40 metrów długości.
- Dla mnie najciekawszymi eksponatami są kolorowe płytki użyte w XVII wieku do wykonania nawierzchni podłóg. Płytki są niebiesko-żółte - dodaje Gapski.
Przedmioty odkryte podczas prac archeologicznych mają być prezentowane w przyszłym muzeum, w ramach ekspozycji „zanim powstało muzeum”.
Podróż po Kresach
Zwiedzanie muzeum będzie rozpoczynało się w podziemiach. Na poziomie „-2”. Stała ekspozycja będzie również na paterze i pierwszym piętrze. Poziom „-1” ma być przeznaczoną dla najmłodszych odwiedzających „strefą malucha”.
- Głównym motywem spajającym linię narracyjną będzie podróż dokonywana przez zwiedzających w towarzystwie historycznych postaci naukowców – geografa Ludomira Sawickiego i jego towarzyszy. W 1926 roku odbyli oni wyprawę badawczą po Kresach Wschodnich, rejestrując fotograficznie i zapisując w dziennikach swoje obserwacje. Połączenie modułów nastąpi również dzięki zastosowaniu motywów krajobrazu Kresów oraz zmiany granic interesującego terytorium – informuje na swojej stronie Muzeum Narodowe w Lublinie.
Pierwotnie planowano zakończenie opowieści o Kresach na 1939 r. Po zmianach jest ona doprowadzona do współczesności.
Gdzie leży Wschód?
Prezentacja będą podzielona na moduły tematyczne. Zastąpiły one pierwotnie planowy chronologiczny układ wystawy. Będzie ich ponad 20.
- Prolog: Gdzie leży Wschód? Gdzie zaczynają się Kresy?
- Eskapada samochodowa Ludomira Sawickiego
- Między Wschodem a Zachodem średniowiecznej Europy
- Jagiellonowie
- Unia Lubelska
- Konflikty Ukrainy
- Wielkie rody magnackie Kresów”
- Wilno – monografia miasta
- Wielokulturowość Kresów
- Życie gospodarcze na Kresach
- Autonomia galicyjska
- Lwów – monografia miasta
- Wojenna rzeczywistość 1914–1921
- Życie artystyczne na Kresach
- Turystyka
- Krajobraz przyrodniczy i kulturowy
- Polska polityka wobec Kresów 1918–1939
- Totalitaryzm faszystowski i sowiecki
- Ludobójstwo na Polakach na Kresach
- Epilog: migracja–exodus–trwanie. Jakiej przeszłości potrzebuje przyszłość?
- Powstanie najnowocześniejszy budynek muzealny w Lublinie. Wizyta w nim będzie pasjonującą historyczną podróżą od X wieku do współczesności – przekonuje Gapski.
Kawa, jak we Lwowie
– Planujemy uruchomienie kawiarni w zachodniej części budynku z ogródkiem na dachu oficyny, gdzie pijąc kawę będziemy mieli widok na pl. Litewski – dodaje Gapski.
Kawiarnia ma nawiązywać wystrojem i klimatem do kawiarni ze Lwowa, sprzed 1939 r.
Dla zwiedzających zostaną udostępnione także dwie wieże pałacu Lubomirskich znajdujące się od strony ul. Radziwiłłowskiej. We wnętrzu jednej z nich będzie można poznać historię Lublina. W drugiej zaprezentowane mają być ważne miejsca dla historii Rzeczypospolitej, które obecnie znajdują się na terenie Litwy, Białorusi i Ukrainy.
Przebudowa pałacu Lubomirskich ma pochłonąć 189,7 mln zł. Wydatki pokryje w całości Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
- Obecnie trwają prace przy ścianie oporowej. Powstaje tam żelbetonowa konstrukcja zabezpieczająca gmach pałacu – mówi Gapski.
