Warszawa: Nowy pomnik upamiętni bohatera wojny polsko-bolszewickiej

W sobotę, 16 sierpnia 2025 w Ossowie w gminie Wołomin uroczyście otwarto długo oczekiwane Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Wydarzenie zaszczycił m.in. wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz. W czasie swojej przemowy minister poinformował o planach ufundowania w Warszawie pierwszego w historii Polski pomnika gen. Tadeusza Rozwadowskiego (znanego też jako Tadeusz Jordan-Rozwadowski). Generał w 1918 stworzył pierwszy w niepodległej Rzeczpospolitej Sztab Generalny Wojska Polskiego. Funkcję szefa Sztabu pełnił w lipcu i sierpniu 1920, gdy rozstrzygały się losy obrony Polski przed rosyjską Armią Czerwoną.

- Kilka miesięcy temu do Prezydenta Rzeczpospolitej skierowałem wniosek o nadanie (Rozwadowskiemu) Orderu Orła Białego - mówił w Ossowie wicepremier. -Wierzę, że ten wniosek zostanie przez prezydenta rozpatrzony pozytywnie. W tym muzeum jest miejsce przygotowane, żeby ten order, najwyższe polskie odznaczenie, order dla naszego bohatera, generała naszej wolności, mógł się tutaj znaleźć.

Pomnik generała, zgodnie z zapewnieniami wicepremiera Kosiniaka-Kamysza, ma stanąć przed budynkiem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego przy ul. Rakowieckiej 4A w Warszawie. Odsłonięcie jest planowane na przełom tego i przyszłego roku.

Tadeusz Samuel Szymon Jordan Rozwadowski herbu Trąby urodził się w Babinie Średnim (niegdyś polskie województwo stanisławowskie, dziś obwód iwanofrankowski w Ukrainie). Jako żołnierz służył w armii austro-węgierskiej, uzyskując stopień generała majora. Podczas I wojny światowej zasłużył się podczas słynnej bitwy pod Gorlicami w 1915 z wojskami rosyjskimi.

Od 1918 służył w Wojsku Polskim. Mianowano go pierwszym szefem nowo powstałego Sztabu Generalnego WP, a następnie dowódcą Armii "Wschód". Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej 1918-1919 w Galicji Wschodniej.

Latem 1920 generał reprezentował Polskę na konferencji państw Ententy w belgijskim Spa. Właśnie tam zastał go wybuch wojny z bolszewicką Rosją. Do Warszawy wezwano go w lipcu - 22 lipca został ponownie mianowany szefem Sztabu. Miał ogromny wkład w polską strategię podczas decydującej bitwy warszawskiej.

W latach 1921-1926 Rozwadowski sprawował funkcje Generalnego Inspektora Jazdy i Generalnego Inspektora Kawalerii. W czasie przewrotu majowego 1926 sprzeciwił się puczowi marszałka Piłsudskiego i pozostał wierny stronie rządowej, będąc jednym z jej przywódców.

Po zwycięstwie puczystów Rozwadowski został aresztowany. Przychylne piłsudczykom media prowadziły agresywną kampanię propagandową przeciwko niemu. Władze sanacji z marszałkiem na czele celowo opóźniały jego rozprawę sądową. Dopiero w maju 1927 generała uwolniono. Długotrwałe uwięzienie zrujnowało jednak jego zdrowie. Gen. Tadeusz Rozwadowski zmarł 18 października 1928.

Generał pochowany został na Cmentarzu Orląt Lwowskich na Łyczakowie. Kiedy władze sowieckiej Ukrainy zdecydowały o zniszczeniu nekropolii, szczątki Rozwadowskiego przeniesiono. Miejsce ich ukrycia uległo jednak zapomnieniu. Prawdopodobnie spoczęły na Cmentarzu Łyczakowskim.