Dojrzewa zapomniany i niedoceniany dziś owoc. Rośnie w każdych warunkach
Aronia to jeden z najzdrowszych owoców 
Aronia - kiedy zbierać owoce z krzaków?
Powstają z niej bardzo zdrowe soki, konfitury i aromatyczne nalewki. Będą pyszne, o ile nie popełnisz kluczowego błędu i nie pominiesz mrożenia. Aby pozbyć się naturalnej goryczy aronii, trzeba zamrozić zebrane owoce przynajmniej na kilka godzin. Potem można przetwarzać bez obaw o gorzki smak, a to najczęstszy powód braku zainteresowania tymi owocami.
Zbiór owoców aronii w Polsce zazwyczaj przypada na drugą połowę sierpnia lub początek września, ale część posiadaczy takich krzewów czeka znacznie dłużej.
Tutaj nie docierają tłumy turystów. Jedno z najbardziej fotogenicznych miejsc Lizbony
Z terminem zbioru nie trzeba się spieszyć, ponieważ dojrzałe owoce aronii bardzo długo utrzymują się na krzewach. Im dłużej pozostają na gałęziach, tym więcej gromadzą cukrów i cennych antocyjanów.
Wielu ogrodników i plantatorów czeka ze zbiorem nawet do pierwszych jesiennych przymrozków, ponieważ lekki mróz lub na krzaku łagodzi cierpki smak owoców.
Niedoceniany owoc z długą tradycją kryje mnóstwo zdrowotnych właściwości
Jak wskazuje Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, Polska jest największym na świecie producentem aronii, odpowiadając za 90% jej światowej produkcji. NCEŻ zwraca uwagę, że to niedoceniany u nas owoc, ale zdecydowanie wart uwagi.
Aronia jest ceniona ze względu na wyjątkowo wysoką zawartość składników bioaktywnych, wykazujących pozytywny wpływ na zdrowie. Owoce te dostarczają witamin, składników mineralnych (np. potasu, magnezu, cynku), karotenoidów oraz błonnika pokarmowego.
Najważniejszą grupą związków w aronii są polifenole, stanowiące jedno z najbogatszych źródeł tych substancji w diecie człowieka. Należą do nich antocyjany, flawonole i proantocyjanidyny.
Aronia posiada najwyższą pojemność antyoksydacyjną (ORAC) spośród dotychczas badanych owoców jagodowych i innych owoców. Ten wysoki potencjał antyoksydacyjny mają również przetwory z aronii. Ciemnoniebieski kolor owoców pochodzi od antocyjanów, które stanowią około 25% wszystkich polifenoli.
Dzięki wysokiej zawartości polifenoli, aronia wykazuje wszechstronne działanie prozdrowotne, co zostało potwierdzone w badaniach, na które powołuje się NCEŻ:
- Działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne: Chroni przed chorobami przewlekłymi (neurodegeneracyjnymi, miażdżycą, nowotworami) oraz zmniejsza uszkodzenia oksydacyjne. U sportowców (wioślarzy) zaobserwowano, że spożycie soku z aronii zmniejsza oksydacyjne uszkodzenia krwinek wywołane intensywnym wysiłkiem.
- Układ krążenia: Regularne spożycie soku z aronii obniża ciśnienie tętnicze (działanie hipotensyjne) oraz przyczynia się do spadku stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Związki fenolowe pozytywnie wpływają również na komórki śródbłonka naczyń.
- Cukrzyca i Insulinooporność: Polifenole poprawiają metabolizm glukozy, przyczyniając się do zmniejszenia glikemii i insulinooporności.
- Nowotwory: Antocyjany, a także kwas chlorogenowy i kwercetyna wykazują działanie przeciwnowotworowe, przyczyniając się do niszczenia komórek raka (np. skóry, piersi, wątroby).
- Infekcje: Badania wskazują, że sok z aronii może hamować namnażanie wirusa grypy.
Jak uprawiać aronię i kiedy sadzić?
Aronia wiosną bardzo wcześnie rozpoczyna wegetację, a to sprawia, że najodpowiedniejszą porą jej sadzenia jest jesień, czytamy w Metodyce integrowanej produkcji aronii.
Głównym wyzwaniem, szczególnie krytycznym dla efektywności plantacji w ciągu pierwszych 2-3 lat po posadzeniu krzewów, jest konkurencja ze strony chwastów. Dlatego odchwaszczanie będzie głównym zabiegiem pielęgnacyjnym.
Odmiana 'Nero' jest obecnie najbardziej rozpowszechniona i znana w uprawie aronii. Krzewy tej odmiany są cenione za obfite plony i wysoką jakość owoców. Co ważne, jest to odmiana samopylna (samopłodna), co oznacza, że nie wymaga obecności innych odmian do owocowania.
Jak sadzić aronię? Na małych plantacjach, na których planowany jest ręczny zbiór owoców, kluczowe jest zachowanie odpowiednich odstępów. Pomiędzy rzędami zaleca się odległość 3-4 metry, natomiast w samym rzędzie krzewy powinny być sadzone w odstępach około 1,5 metra.
Po wytyczeniu rzędów i określeniu docelowych odległości, sadzonki umieszcza się w dołkach. Należy sadzić je o 3-5 cm głębiej, niż rosły w szkółce. Takie głębsze sadzenie zapewnia korzeniom lepszy dostęp do wilgoci w glebie, co bezpośrednio sprzyja intensywniejszemu krzewieniu się i rozwojowi roślin.
Owocowa siłaczka urośnie niemal wszędzie
Aronia to roślina wyjątkowo małowymagająca i niezwykle odporna na warunki atmosferyczne, zdolna przetrwać mrozy sięgające nawet -40 st. To dobra wiadomość dla posiadaczy działek, którzy nie mogą poświęcić uprawie dużo czasu.
Co ciekawe, pod plantacje towarowe aronii preferuje się słabsze gleby, głównie klasy IV i V, by krzewy nie były zbyt bujne i nie utrudniały mechanicznych zbiorów.
Krzewy aronii dobrze radzą sobie zarówno z okresowym niedoborem wilgoci, jak i z jej nadmiarem, dzięki silnie rozbudowanemu systemowi korzeniowemu. Optymalny odczyn gleby dla aronii to lekko kwaśny. Roślina wymaga również dobrze oświetlonego stanowiska do regularnego owocowania.
Choć aronia jest rośliną stosunkowo odporną na krótkotrwałe okresy bezdeszczowe, długotrwałe susze mogą znacząco osłabić jej wzrost i negatywnie wpłynąć na wielkość plonów.
W uprawie amatorskiej aronia jest jeszcze bardziej elastyczna. Można ją sadzić nawet na glebach leśnych VI klasy, bardzo piaszczystych czy lekko podmokłych. W takich warunkach krzewy będą wprawdzie mniejsze, a plony skromniejsze niż w uprawie profesjonalnej, ale aronia doskonale nadaje się wówczas do obsadzania działek rekreacyjnych zlokalizowanych na skraju lasu lub na nieużytkach. Aronia łatwo przyswaja niezbędne składniki pokarmowe, tolerując przy tym kwaśne gleby.
W uprawie aronii na dużą skalę rzadko obserwuje się silne ataki szkodników lub chorób. Jak dotąd, jest ona zagrożona jedynie przez nieliczne gatunki agrofagów.
