Wrocław: Laureat Oscara kręci film w mieście. Powstają tu sceny z Los Angeles i Cannes. O czym będzie "1949"? Byliśmy za kulisami produkcji

Wytwórnia Filmów Fabularnych we Wrocławiu pachnie farbą, kurzem i świeżo ciętym drewnem. Wchodząc do hali, trudno uwierzyć, że kilka kroków dalej nie znajduje się stolica Dolnego Śląska, lecz... Los Angeles końca lat 40. XX wieku. To tutaj ekipa Pawła Pawlikowskiego zbudowała dom Thomasa Manna, noblisty, autora "Czarodziejskiej góry" i "Śmierci w Wenecji".

- Dom istnieje naprawdę, dziś można go zwiedzać jako muzeum. My zbudowaliśmy go na hali, niemal jeden do jednego, jeśli chodzi o skalę i przestrzeń. Za szybą tarasu pojawi się w postprodukcji krajobraz Hollywood. A obok mamy Cannes i Weimar. Wszystko powstaje tutaj, we Wrocławiu - mówi Gazecie Wrocławskiej scenograf Marcel Sławiński, oprowadzając nas po planie.

W ogromnej hali Wytwórni Filmów Fabularnych we Wrocławiu powstały cztery lokacje. Oprócz rezydencji Manna w Los Angeles zbudowane zostały także wnętrza domostw we francuskim Cannes i niemieckim Weimarze. Weszliśmy również do starodawnej windy, w której kręcono właśnie jedną ze scen. Akcja filmu rozgrywa się na dwóch kontynentach, a w rzeczywistości - zaledwie kilku tysiącach metrów kwadratowych.

- To jest magia kina: w jednej hali mamy cztery lokacje i trzy kraje. Chcemy, by widz uwierzył, że ogląda jeden spójny świat. Nie byliśmy w oryginalnych lokacjach, ale mamy bardzo bogatą dokumentację. Na jej podstawie stworzyliśmy wierną rekonstrukcję domu Mannów. Do tego dodaliśmy rekwizyty, które przywieźliśmy z Niemiec: zdjęcia, meble, przedmioty codziennego użytku. To nadało większej prawdy - tłumaczy nam Katarzyna Sobańska, współscenografka.

Dom w Los Angeles, który w filmie zostanie pokazany w czerni i bieli, nie jest tylko dekoracją.

- To kwintesencja intelektualnej rzeczywistości Manna. Był uciekinierem, więc przywiózł ze sobą meble, pamiątkowe zdjęcia, starsze przedmioty z ostatniego domu w Niemczech. Reżyser bardzo chciał, by to było widoczne - podkreśla Sobańska.

Plan filmowy to nie tylko wytwórnia. Dolny Śląsk znów okazał się doskonałą scenerią dla historii europejskich.

- Szukaliśmy nieodkrytych filmowo miejsc. Legnica zagrała Frankfurt i Weimar, Kliczków stał się hotelem, Pieńsk i huta szkła "Lucyna" były zupełnie nowymi przestrzeniami dla nas. A finałową scenę kręcimy w Goszczu - wylicza Sobańska.

Oprócz Wrocławia i Legnicy, zdjęcia kręcono m.in. w:

• okolicach Kłodzka
• Wałbrzychu
• Bielawie.

Dla filmowców te miejsca mają wyjątkową atmosferę.

- Zamek w Kliczkowie był chyba pierwszy raz użyty w filmie. To dla nas zawsze frajda, kiedy możemy pokazać światu coś, czego jeszcze na ekranie nie było - dodaje scenograf.

Film Pawlikowskiego powstaje w czerni i bieli. To ogromne wyzwanie dla kostiumografów.

- Wybieramy kreacje, które mówią kontrastem i fakturą, a nie kolorem. Pracuję z Pawłem kolejny raz, wcześniej przy "Idzie" i "Zimnej Wojnie". Wiemy, czego oczekuje - mówi nam Aleksandra Staszko odpowiedzialna za kostiumy.

Przypomnijmy, że w filmie mamy doświadczyć 1949 roku. To specyficzny okres w najnowszej historii świata. Niemcy wciąż nie odbudowały swoich zrujnowanych miast. Świat, który Mann zapamiętał sprzed swojego wyjazdu, już nie istnieje.

Mann nie był w Niemczech od 1933 roku, kiedy to uciekł przed nazistowskim reżimem III Rzeszy i zamieszkał w Stanach Zjednoczonych. Ma właśnie odebrać nagrodę i wygłosić przemówienie z okazji dwusetnej rocznicy urodzin Goethego we Frankfurcie, jego rodzinnym mieście, oraz w Weimarze, gdzie Goethe spędził większość życia.

Dodatkowej wymowy tej wizycie dodaje fakt, że ma ona miejsce w szczytowym okresie zimnej wojny. Frankfurt znajduje się w amerykańskiej strefie okupacyjnej, wkrótce RFN, podczas gdy Weimar znajduje się w radzieckiej, przyszłej NRD. Obie strony starają się "pozyskać" noblistę.

- To jest moda końcówki lat 40. Największym wyzwaniem było pokazanie różnic między grupami społecznymi. Inną zamożność miały Niemcy zachodnie, a inną wschodnie. Thomas Mann i jego córka przyjeżdżają z USA, więc też wyróżniają się stylem. On był znany z elegancji i staraliśmy się to uchwycić. Obejrzałam wszystkie dostępne archiwalia, by jak najwierniej oddać, jak się nosili, i przenieść to na ekran - mówi Aleksandra Staszko.

Na ekranie zobaczymy aktorów najwyższej próby. W Thomasa Manna wcieli się Hans Zischler, a jego córkę Erikę gra Sandra Hüller, nominowana do Oscara za "Anatomię Upadku". Towarzyszyć im będą m.in.: August Diehl, Devid Striesow i Theo Trebs.

- Sandra to znakomita aktorka. Hans też jest bardzo rozpoznawalny. Może jego nazwisko nie od razu mówi wiele, ale twarz widzowie z pewnością kojarzą. Film kręcimy po niemiecku, bo chcemy zachować prawdę języka. Widz ma uwierzyć, że przeniósł się w tamten czas - mówi nam producentka filmu Ewa Puszczyńska.

Przypomina, że "1949" nie jest biografią Manna.

- To opowieść o pierwszej powojennej podróży pisarza do Niemiec. Wtedy zaczynała się zimna wojna, a Niemcy były już podzielone. Ale kultura i język nie znają granic. I to jest piękne: wspólnie opowiadamy o pisarzu, który był nie tylko niemiecki, ale i europejski. To właśnie chcemy pokazać - mówi producentka w rozmowie z Gazetą Wrocławską.

Dlaczego akurat Wrocław?

- Tutaj kręciliśmy "Zimną Wojnę". Wiedzieliśmy, że sceny studyjne muszą powstać w jednym miejscu. Wrocławska hala WFF ma świetne warunki, to miejsce coraz bardziej doceniane w świecie filmu - wyjaśnia producentka.