Wyłożono ogromne pieniądze na kupno słynnej Złotej Kamienicy w Gdańsku. Znamy szczegóły

Zabytek znajdujący się przy Długim Targu przyciąga bogatą fasadą i nietuzinkową historią. W 1952 r. do kamienicy wprowadził się Instytut Morski, a od ponad pięciu lat jest częścią Uniwersytetu Morskiego w Gdyni. Kamienica jest pusta, nie licząc działającej w piwnicy restauracji. Uczelnia zdecydowała się na sprzedaż kamienicy, bo Zakłady Instytutu Morskiego przeniosły się do Centrum Offshore UMG.

W przetargu na sprzedaż kamienicy, który ogłosił Uniwersytet Morski w Gdyni wpłynęła jedna oferta z kwotą aż 60 mln zł netto. Cena wywoławcza ustalona po wycenie wynosiła prawie 19 mln 663 tys. zł. Oferta kupna jest więc kilka razy wyższa.

Jaka jest teraz procedura? Uniwersytet Morski w Gdyni zawiadomi oferenta (w ciągu siedmiu dni), który przetarg wygrał o terminie i miejscu zawarcia warunkowej umowy sprzedaży. Przypomnijmy, że prawo pierwokupu ma miasto Gdańsk. Jeśli zechce z niego skorzystać musi wyłożyć kwotę oferenta, czyli 60 mln zł. To mało prawdopodobne. Jeśli oferent wycofa się z podpisania umowy, to przepadnie mu wadium, które stanowi 10 procent ceny wywoławczej.

Powierzchnia użytkowa Złotej Kamienicy wynosi 1345,58 metrów kwadratowych. Działka ma powierzchnię 324 metrów kwadratowych. Kamienica miała kiedyś funkcje mieszkalne, później administracyjne. Jakie są potencjalne możliwości zagospodarowania obiektu ? Zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, nieruchomość znajduje się na terenie o funkcji biurowo-usługowej oraz mieszkaniowej.

Posesja przy Długim Targu 41 wymieniana jest w źródłach już w drugiej połowie XIV wieku. Jako właściciel pojawia się ławnik i rajca Meinhard Stein. Prawdopodobnie w końcu XV wieku zbudowano w tym miejscu niższą kamienicę. Uwiecznił ją na swoim obrazie "Grosz czynszowy" A. Moller (obraz powstał w 1601 r.).

Na początku XVII wieku działkę kupił Jan Speymann - ławnik, radny, sędzia i w końcu burmistrz Gdańska. To z jego inicjatywy rozpoczęto w 1609 r. budowę nowej kilkupiętrowej kamienicy. Prace trwały kilka lat. Nieruchomość projektował Abraham van den Blocke. Fasadę o bogatym, manierystycznym wystroju wykonał Jan Voigt z Rostoku. Po śmierci J. Speymanna kamienicę odziedziczyły m.in. jego córki oraz Piotr Henricks. W XVIII wieku kamienicę kilka razy przebudowano, zmniejszając m.in. okna oraz tworząc nadproża drugiej i trzeciej kondygnacji z dekoracyjnymi fryzami.

Czytaj także:

W 1786 r. właścicielem budynku został Karol Steffens. W rękach tej rodziny kamienica pozostawała do 1918 r., stając się później własnością miasta. XIX i XX wiek to kolejne przebudowy i remonty kamienicy. W latach 1924-1925 przebudowano wnętrze na potrzeby banku. Wykonano także renowację fasady. W kamienicy przez wiele lat gromadzono i prezentowano rzeźby, obrazy, okazy przyrodnicze, wyroby z bursztynu.

Druga wojna światowa nie oszczędziła słynnego budynku. Częściowo ocalała tylko fasada kamienicy. Budynek odbudowano w latach 1950-1952, według projektu Mariana Bajdo, z renowacją fasady uzupełnionej przez Alfonsa Łosowskiego. Wtedy jej właścicielem stał się Instytut Morski, który od 2019 roku jest częścią Uniwersytetu Morskiego w Gdyni.

W latach 1985-2001 wykonano kilka remontów, włącznie z rekonstrukcją i renowacją rzeźb.

Zobacz także: Rozmowa z Natalią Balcerzak, prezesem oddziału Wybrzeże SARP w Gdańsku o Złotej Bramie

Według różnych źródeł to właśnie w tej kamienicy miały toczyć się rozmowy dotyczące treści traktatu pokojowego, który w maju 1660 roku Rzeczpospolita zawarła ze Szwecją (traktat podpisano w Oliwie). Tutaj także kilka razy miał zatrzymywać się król Zygmunt III Waza.

Skąd nazwa Złota Kamienica? Wzięła się od bogatej złoconej dekoracji. Czterokondygnacyjna elewacja zawiera m.in. kamienne rzeźby odnoszące się do kardynalnych cnót (sprawiedliwość, męstwo, umiarkowanie, roztropność) oraz Wiary, Nadziei i Miłosierdzia. To także sceny prezentujące czyny bohaterów historycznych i mitologicznych oraz ich popiersia (m.in. Horacjusza, Katona Starszego, Medyceusza, Władysława Jagiełły). Na szczycie kamienicy znajduje się posąg Fortuny. Są jeszcze (nad wejściem) sentencje łacińskie: „Cnotę kochaj, to cię uszczęśliwi, zechcesz prześladować, to obali”, „Czyń słusznie, nikogo się nie lękaj”.