Za 3 tygodnie pierwsi będą siać. Zalecane odmiany rzepaku i optymalne terminy

Rzepak ozimy w 2025 roku rolnicy będą zbierać w powierzchni 1 091 974,92 ha, podczas gdy jary posiali na zaledwie 8 115,17 ha. Jak będzie w kolejnym? Już tej wiosny branża miała obawy i prognozowała znaczny spadek areału obsianego rzepaku ze względu na niskie ceny ziarna i wysokie koszty uprawy. Rolnicy jednak jeszcze raz zaryzykowali.

Jeśli rolnicy zdecydują się na siew rzepaku na kolejny sezon, powinni zwrócić uwagę na optymalne terminy, choć decydująca i tak jest pogoda.

Jak już wspomnieliśmy, rekomendowany czas na siew rzepaku ozimego w Polsce przypada na połowę sierpnia, choć jest nieco inny dla poszczególnych rejonów kraju. Terminy nieco różnią się w zależności od źródła.

Jedni podają, że w północno-wschodniej Polsce będzie to czas od 5–15 sierpnia, w pasie środkowym 10–20 sierpnia, a w części zachodniej i południowej nie później niż 25–30 sierpnia.

Zbyt wczesny siew, nawet o 5-7 dni, może spowodować, że rośliny nadmiernie się rozwiną przed zimą, wydłużając łodygi, a nawet tworząc kwiatostany. To znacząco zwiększa ich podatność na przemarznięcie. Dodatkowo, wczesny siew sprzyja nasilonemu atakowi szkodników, takich jak śmietka, oraz chorób, zwłaszcza suchej zgnilizny kapustnych, co wymusza intensywniejsze stosowanie środków ochrony roślin.

Z kolei opóźnienie siewu o 5-7 dni osłabia rozwój rzepaku przed zimą. Słabiej rozwinięte rośliny są mniej odporne na trudne warunki zimowe, co również zwiększa ryzyko przemarznięcia i obniżenia plonu.

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych co roku aktualizuje listę odmian, które rekomenduje do uprawy w każdym z województw. Na liście odmian zalecanych na listach poszczególnych województw pojawiły się owe odmiany.

W przypadku województwa kujawsko-pomorskiego rekomendowany jest Derrick od 2020 r., Artemis i DK Excited od 2022, LG Aviron od 2023, Bachus i LG Arnold od 2024 r. Od 2025 roku listę uzupełniają:

• DK Exaura
• DK Exima
• KWS Lauros
• LG Apollonia
• LG Auckland

Wstępnie rekomendowane są także: Anton, Kuba oraz PT315.

Lista odmian zalecanych dla województwa dolnośląskiego:

• Artemis 2022
• DK Excited 2023
• LG Aviron 2023
• Metropol 2024
• Bachus 2025
• Crocant 2025
• Derrick 2025
• KWS Lauros 2025
• LG Apollonia 2025
• LG Arnold 2025
• LG Auckland 2025

Odmiany dla wybranego województwa można wyszukać na stronie COBORU.

Lista Odmian Zalecanych (LOZ) COBORU powstaje w wyniku złożonego procesu, który ma jasny cel: rekomendowanie rolnikom najlepszych odmian roślin uprawnych, dostosowanych do warunków poszczególnych województw.

Proces obejmuje kilka kluczowych etapów. Podstawowym elementem procesu jest Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe (PDO). Polega na prowadzeniu badań polowych odmian roślin uprawnych w różnych lokalizacjach w całej Polsce, często w Stacjach Doświadczalnych Oceny Odmian (SDOO). Doświadczenia są prowadzone w różnych seriach, a ich wyniki są koordynowane merytorycznie przez COBORU

• Badane są kluczowe cechy odmian, takie jak:
  
  1. Plenność: czyli wysokość i stabilność plonu w różnych warunkach środowiskowych i agrotechnicznych.
  2. Wartość gospodarcza: obejmująca jakość plonu (np. zawartość białka, skrobi, tłuszczu, cechy technologiczne dla przetwórstwa), odporność na wyleganie.
  3. Zdrowotność: odporność lub tolerancja na choroby i szkodniki, co pozwala ograniczyć stosowanie środków ochrony roślin.
  4. Odporność na czynniki abiotyczne: np. mrozoodporność, zimotrwałość, tolerancja na suszę, odporność na porastanie ziarna w kłosie.
  5. Reakcja na warunki uprawy: przydatność do różnych systemów produkcji (np. intensywnych, niskonakładowych, ekologicznych).

Kolejny krok zanim odmiana może być wzięta pod uwagę do LOZ, - musi zostać wpisana do Krajowego Rejestru (KR). Jest to oficjalny katalog odmian roślin rolniczych, warzywnych i sadowniczych, których materiał siewny może być produkowany i wprowadzany do obrotu w Polsce i Unii Europejskiej.

Istotną rolę pełnią również Wojewódzkie Zespoły PDO. Są to organy opiniodawczo-doradcze, w skład których wchodzą przedstawiciele COBORU, samorządów województw (Marszałka Województwa) i izb rolniczych. Zespoły te analizują wyniki doświadczeń PDO dla danego gatunku roślin w swoim regionie.

Na podstawie tych danych oraz wiedzy o specyficznych warunkach klimatyczno-glebowych i potrzebach lokalnego rolnictwa, Wojewódzkie Zespoły PDO formułują opinie i propozycje dotyczące rekomendowanych odmian.

Ostateczne decyzje dotyczące ustalenia List Odmian Zalecanych do uprawy na obszarze danego województwa podejmowane są przez dyrektorów Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian, w oparciu o opinie Wojewódzkich Zespołów PDO.

Dopiero potem COBORU corocznie publikuje Listy Odmian Zalecanych do uprawy na obszarze województw dla poszczególnych gatunków roślin. Listy te są dostępne na stronie internetowej COBORU i są ważnym źródłem informacji dla rolników.

Kluczowe kryteria wyboru odmian do LOZ:

Przy wyborze odmian do LOZ brane są pod uwagę liczne cechy, dostosowane do specyfiki gatunku i przeznaczenia plonu, w tym:

• Plenność
• Jakość plonu
• Odporność na choroby i szkodniki
• Odporność na wyleganie
• Zimotrwałość/mrozoodporność
• Tolerancja na suszę i inne stresy abiotyczne.
• Wczesność dojrzewania

Cały proces ma na celu zapewnienie, że rekomendowane odmiany są dobrze sprawdzone w warunkach polowych i stanowią optymalny wybór dla rolników, wspierając efektywną i zrównoważoną produkcję roślinną w Polsce.