Wielkopolska: Plantatorzy buraków na skraju bankructwa

W debacie publicznej często powraca temat importu cukru z Ukrainy jako głównego winowajcy. Nasza szczegółowa analiza, oparta na danych Eurostatu, prostuje ten pogląd. Choć import ten osiągnął maksimum w UE w 2023 r. (blisko 0,5 mln t), w 2024 r. nastąpiła znacząca korekta spadkowa, a w sezonie 24/25 import ten spadł aż o 79% (do 112 tys. t) w stosunku do roku poprzedniego. „Import z Ukrainy nie jest już istotnym czynnikiem tłumaczącym spadki cen w UE.” Ukraina znalazła inne rynki zbytu, a wpływ tego importu na nasz rynek jest obecnie mniejszy, niż początkowo sądzono.

„Rzeczywistą przyczyną obecnych spadków cen jest zwiększona podaż na świecie”, głównie dzięki wyższej produkcji w Brazylii i Indiach, co potwierdzają dane PKO Banku Polskiego i USDA. Światowa produkcja cukru w sezonie 2024/2025 wzrosła o 2,9% r/r, wywołując silną presję cenową. Indeks cen cukru FAO we wrześniu 2025 r. był niższy o 21% w stosunku do ubiegłego roku – to najniższy wynik od marca 2021 r.

W Polsce i UE, prognozy wskazują na spadek produkcji w sezonie 2025/2026 (odpowiednio o ok. 8% w Polsce i 7% w UE), wynikający ze zmniejszenia areału upraw. Mimo to, globalna nadpodaż nie pozwala oczekiwać znaczących wzrostów cen. Prognozy zakładają „stabilizację cen na niskim poziomie”.

„Jesteśmy głęboko zaniepokojeni propozycją Komisji Europejskiej dotyczącą klauzuli ochronnej w umowie UE-Mercosur. Zgodnie ze Stanowiskiem Związku Producentów Cukru w Polsce, z którym się solidaryzujemy, proponowany mechanizm jest „niespójny z realiami funkcjonowania rynku” i nie zapewni skutecznej ochrony. Mechanizm oparty na progu wzrostu wolumenu (o 10%) lub spadku cen (o 10%) jest praktycznie niemożliwy do uruchomienia, ponieważ kontyngenty są wyczerpywane z wyprzedzeniem, a różnica cenowa między rynkiem UE a światowym regularnie przekracza 10%” – podkreśla WIR.

„Istnieje ogromne ryzyko, że mechanizm ten będzie miał charakter czysto symboliczny, a sektor cukru zostanie narażony na długoterminowe szkody strukturalne”. Apelujemy do Rządu RP i Komisji Europejskiej o:

1. Pilne wypracowanie realnych mechanizmów wsparcia i stabilizacji rynku dla plantatorów buraka cukrowego, w obliczu spadku rentowności.
2. Stanowczy sprzeciw wobec umowy UE-Mercosur w obecnym kształcie, który nie gwarantuje skutecznej ochrony sektora cukrowego.
3. Weryfikację, w jaki sposób deklarowana przez KE „sieć bezpieczeństwa” o wartości 6,3 mld euro faktycznie przełoży się na rekompensaty i wsparcie dla polskich i unijnych producentów.

„Plantatorzy potrzebują teraz rzeczywistej ochrony i przewidywalności, a nie tylko symbolicznych gestów”. Wzywamy do natychmiastowych i skutecznych działań – apeluje WIR