Mruganie jako nietypowy objaw chorób. Jakie schorzenia mogą się za nim kryć?

Jednym z wczesnych sygnałów mogących wskazywać na rozwijającą się chorobę Parkinsona jest tzw. objaw Mariego, czyli zmniejszona częstotliwość mrugania powiekami.

Choroba Parkinsona, będąca drugą najczęściej diagnozowaną chorobą neurodegeneracyjną, zazwyczaj rozpoczyna się między 50. a 60. rokiem życia, w okresie, gdy wiele osób pozostaje jeszcze aktywnych zarówno zawodowo, jak i społecznie czy fizycznie. Mężczyźni są o połowę bardziej narażeni niż kobiety na rozwój choroby Parkinsona.

Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju schorzenia, poza wiekiem i płcią, zalicza się również predyspozycje genetyczne. Istotną rolę mogą odgrywać także czynniki środowiskowe, zwłaszcza długotrwałe narażenie na toksyczne substancje, takie jak pestycydy czy herbicydy. Ryzyko może wzrosnąć również u osób, które w przeszłości doznały urazów mózgu.

U podłoża schorzenia leży postępujące uszkodzenie neuronów dopaminergicznych zlokalizowanych w części zbitej istoty czarnej mózgu. Komórki te odpowiadają za produkcję dopaminy, substancji kluczowej dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu. W miarę jak neurony te ulegają degeneracji, dochodzi do zakłócenia, a nawet przerwania sygnalizacji między strukturami mózgowymi.

Zespół Tourette’a to neurologiczne zaburzenie o podłożu wrodzonym, które charakteryzuje się występowaniem licznych, mimowolnych tików ruchowych i głosowych. Przebieg choroby jest przewlekły. Tiki mogą nasilać się i ustępować, a także zmieniać swój charakter z wiekiem. Pierwsze symptomy chorobowe zazwyczaj pojawiają się w dzieciństwie, najczęściej między 2. a 15. rokiem życia.

Gwałtowne, częste mruganie oczami to bardzo częsty pierwszy objaw zespołu Tourette’a. Inne wczesne tiki mogą obejmować:

• wykrzywianie ust,
• marszczenie nosa,
• poruszanie ramionami,
• potrząsanie głową,
• grymasy twarzy.

W miarę postępu choroby do tików ruchowych mogą stopniowo dołączać tiki dźwiękowe, takie jak np. chrząkanie, pochrząkiwanie, mlaskanie czy wydawanie wysokich, piskliwych odgłosów.

U niektórych osób mogą pojawić się również bardziej skomplikowane wokalizacje, a w niektórych przypadkach może dochodzić do mimowolnego wypowiadania niecenzuralnych słów. Zjawisko to określane jest mianem koprolalii.

Kurcz powiek, znany również jako blefarospazm, to jedna z najczęstszych form dystonii ogniskowej, zaburzenia neurologicznego, w którym dochodzi do mimowolnych, powtarzających się skurczów mięśni. W przypadku tego schorzenia skurcze dotyczą mięśni odpowiedzialnych za zamykanie powiek i mogą prowadzić do trudności z kontrolą ruchów oczu.

• nasilone lub uporczywe mruganie, często bez wyraźnej przyczyny,
• mimowolne drżenie powiek lub okolic pod oczami,
• nadmierna wrażliwość na światło (światłowstręt),
• odczucie ciężkości powiek oraz trudności w ich otwieraniu,
• zaciskanie lub mrużenie oczu, nawet w spoczynku,
• podwyższone napięcie mięśni wokół oczu.

Źródła:

• Zaburzenia zachowania i emocji w zespole Tourette’a, Katedra i Klinika Neurologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Dąbrowska, Steinborn.
• Kurcz powiek – od rozpoznania do właściwego leczenia, Michał Schinwelski.