Światowy Dzień Krwiodawcy: jedna jednostka krwi może uratować życie aż trzem osobom

Dlaczego krew jest tak ważna?

Krew - choć naturalna i nieodłącznie obecna w naszym ciele - to substancja, której nie da się wyprodukować w laboratorium. A jednak codziennie potrzebują jej tysiące pacjentów: ofiary wypadków drogowych, osoby po przeszczepach, chorzy na nowotwory, kobiety w czasie komplikacji porodowych czy dzieci cierpiące na choroby hematologiczne. W wielu przypadkach transfuzja krwi stanowi ostatnią deskę ratunku. Według danych Narodowego Centrum Krwiodawstwa, jedna jednostka krwi - zaledwie 450 mililitrów - może uratować życie aż trzem osobom.

Polacy coraz chętniej oddają krew. Śląskie na czele

Z roku na rok rośnie liczba osób decydujących się na honorowe oddawanie krwi. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w 2024 roku w Polsce zarejestrowano 651,4 tysiąca dawców krwi. Łącznie oddali oni 1 548,4 tysiąca donacji, czyli pobrań krwi i jej składników, co oznacza wzrost o ponad 3 procent w porównaniu z rokiem poprzednim.

Najwięcej donacji - ponad 172 tysiące - przeprowadzono w woj. śląskim, które od lat utrzymuje pozycję lidera w skali kraju. W samym Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach krew oddało ok. 58 tysięcy osób. Warto jednak zaznaczyć, że liczba aktywnych krwiodawców - czyli tych, którzy regularnie zgłaszają się do donacji - jest znacznie wyższa.

Oddawanie krwi odbywa się głównie w Regionalnych Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa oraz w mobilnych punktach poboru - popularnych krwiobusach. Cały proces jest szybki, bezpieczny i niemal bezbolesny. Wykorzystywany jest sprzęt jednorazowego użytku, a personel medyczny przestrzega wszelkich norm sanitarnych i epidemiologicznych. Od jednej osoby jednorazowo pobiera się 450 ml pełnej krwi, co trwa zazwyczaj od pięciu do dziesięciu minut.

Można też zdecydować się na tzw. aferezę, czyli oddanie wybranych składników krwi - osocza, płytek lub krwinek czerwonych. W obu przypadkach organizm szybko się regeneruje, a sama procedura jest dobrze tolerowana przez większość dawców. Zanim dojdzie do pobrania, kandydat na dawcę przechodzi etap wstępnej kwalifikacji: wypełnia szczegółowy kwestionariusz i odbywa rozmowę z lekarzem.

Eksperci zalecają, by na donację zgłaszać się będąc zdrowym i wypoczętym. W dniu oddania krwi warto zjeść lekki, łatwostrawny posiłek i wypić około dwóch litrów wody - niewskazane jest przychodzenie na czczo. Co najmniej dzień przed donacją należy unikać alkoholu i ograniczyć palenie papierosów. Każdy kandydat powinien mieć przy sobie dokument tożsamości ze zdjęciem - najlepiej dowód osobisty.

Krwiodawcą może zostać każda zdrowa osoba w wieku od 18 do 65 lat, ważąca co najmniej 50 kg i nieprzyjmująca przewlekle leków. Istnieją pewne przeciwwskazania - zarówno stałe, jak i tymczasowe - m.in. niedawno przebyte operacje, wykonanie tatuażu, piercing, zakażenia wirusowe czy ryzykowne zachowania zdrowotne. Kwalifikację zawsze przeprowadza lekarz.

Choć oddawanie krwi to akt bezinteresownej pomocy, wiążą się z nim również wymierne korzyści. Każdy dawca otrzymuje dwa dni wolne od pracy lub nauki - w dniu donacji oraz w dniu następnym. Przysługuje mu także posiłek regeneracyjny o wysokiej wartości energetycznej - ok. 4500 kcal, zazwyczaj w postaci czekolady.

Oddana krew jest starannie badana: oznacza się grupę krwi, wykonuje morfologię oraz testy w kierunku wirusów (HIV, HBV, HCV) i kiły. Dzięki temu dawca ma możliwość bieżącego monitorowania swojego zdrowia - a w razie wykrycia nieprawidłowości jest natychmiast informowany i kierowany na dalszą diagnostykę.

Osoby, które regularnie oddają krew, mogą ubiegać się o tytuł Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi. Tytuł ten wiąże się z dodatkowymi przywilejami: pierwszeństwem w korzystaniu z publicznych świadczeń zdrowotnych, ulgami w komunikacji miejskiej, czy zwrotem kosztów dojazdu do punktu krwiodawstwa.

Latem zapasy krwi maleją - regularni dawcy wyjeżdżają na wakacje. Jednocześnie wzrasta liczba wypadków i planowanych operacji. Dlatego kampanie informacyjne i promocja honorowego krwiodawstwa są tak istotne. Jeśli jesteś zdrowy i pełnoletni, rozważ oddanie krwi. To najprostszy sposób, by zrobić coś naprawdę wielkiego - uratować ludzkie życie.