Unijne rolnictwo pod rosnącą presją. Bez wsparcia finansowego rolnicy nie udźwigną wyzwań

Choć UE pozostaje największym eksporterem produktów rolno-spożywczych na świecie, to rośnie presja ze strony importu z Ukrainy oraz przyszłej liberalizacji handlu z krajami Mercosur.

– Rolnictwo UE jest zróżnicowane – niektóre gospodarstwa, zwłaszcza eksportujące drób, radzą sobie bardzo dobrze, inne – szczególnie z produkcją zbóż – mają trudności wynikające z presji konkurencji międzynarodowej – ocenia prof. dr hab. Aleksander Grzelak z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Zdaniem eksperta oczekiwania konsumentów są dziś trudne do pogodzenia z rzeczywistością rolników: żywność ma być bezpieczna, tania, dostępna i przyjazna środowisku. Jednocześnie nakładane są na nich kolejne obowiązki środowiskowe.

– Rolnicy nie są przeciwni Zielonemu Ładowi, ale forma jego wdrażania – oparta na zakazach i nakazach – spotkała się z oporem. Brakuje jasnych zachęt i wsparcia finansowego – podkreśla prof. Grzelak.

Zielony Ład, ograniczenia nawozowe i ugorowanie gruntów wpływają na mniejsze plony i dochody, a tym samym na spadek konkurencyjności. Zdaniem eksperta, konieczne jest wsparcie finansowe:

– Jeśli rolnik ma działać ekologicznie, musi otrzymać narzędzia ekonomiczne, a nie tylko zachęty słowne. Jeśli obsiewa grunty, które nie przynoszą dochodu, potrzebuje rekompensaty – mówi Grzelak.

Choć Wspólna Polityka Rolna (WPR) pozostaje drugim największym segmentem budżetu UE, to jej udział systematycznie maleje. Obecnie wynosi nieco ponad 30%, choć jeszcze kilkanaście lat temu przekraczał 50%.

Rolnicy obawiają się, że w nowej perspektywie finansowej na lata 2027–2034 priorytety przesuną się na obronność i bezpieczeństwo, a rolnictwo zostanie zepchnięte na dalszy plan.

Wejście w życie umowy z krajami Mercosur oraz liberalizacja handlu z Ukrainą pogłębią nierówności konkurencyjne. Europejscy rolnicy obawiają się zalewu tańszych produktów spoza UE, które nie muszą spełniać równie restrykcyjnych norm środowiskowych.

– Jeśli UE wymaga, musi też wspierać – podsumowuje prof. Grzelak. – Konkurencja z zewnątrz przy jednoczesnym zaostrzaniu wymogów środowiskowych bez finansowego wsparcia będzie coraz trudniejsza do zniesienia dla wielu europejskich gospodarstw.