Sarandon, Goldberg, Tusk i Kazadi. Tak historie gwiazd zmieniają oblicze endometriozy

Od 1 lipca refundacją zostało objęte wysokospecjalistyczne leczenie endometriozy, także występującej poza układem rozrodczym. Kobiety cierpiące na tę chorobę wreszcie będą mogły ją leczyć za darmo, kompleksowo w specjalistycznych ośrodkach.

Leczenie endometriozy w Polsce do tej pory było często fragmentaryczne i stanowiło spore wyzwanie dla pacjentek. Brakowało kompleksowego podejścia i wyspecjalizowanych ośrodków, co prowadziło do długiego czasu oczekiwania na diagnozę i skuteczne leczenie, a wiele kobiet musiało szukać pomocy w prywatnych placówkach, ponosząc wysokie koszty. Kobiety nie miały też wsparcia od specjalistów. Wiele kobiet latami słyszało, że „taka ich uroda” lub że „musi boleć”, co opóźniało prawidłową diagnozę i pogłębiało chorobę.

Od 1 lipca 2025 roku w Polsce nastąpił przełom w podejściu do leczenia endometriozy, wprowadzając kompleksową i refundowaną przez NFZ opiekę. Refundacją zostały objęte procedury chirurgiczne dla endometriozy głęboko naciekającej, a także diagnostyka, konsultacje specjalistyczne i farmakoterapia. Wsparcie będzie realizowane na 2 poziomach:

• Poziom 1: Podstawowa opieka ginekologiczna – na tym poziomie, realizowanym w poradniach ginekologiczno-położniczych, będzie rozpoczynane leczenie farmakologiczne. Jeśli przypadek okaże się bardziej złożony, na przykład w przypadku endometriozy głęboko naciekającej lub gdy ogniska choroby występują poza układem rozrodczym, pacjentka zostanie skierowana na wyższy poziom opieki.
• Poziom 2: Specjalistyczne Centra Leczenia Endometriozy – drugi poziom to wysoko wyspecjalizowane ośrodki, które będą realizować kompleksową opiekę specjalistyczną, w tym zaawansowane leczenie chirurgiczne. NFZ będzie finansował te świadczenia. Placówki medyczne zainteresowane udziałem w programie muszą spełnić szereg wymagań (np. dotyczących sprzętu i aparatury medycznej) i uzyskać potwierdzenie NFZ do 10 grudnia każdego roku. Szacuje się, że program ma być realizowany przez około 25 podmiotów leczniczych, a ich lista zostanie niedługo opublikowana.

Nowy model opieki przewiduje również w zależności od potrzeb dostęp do wsparcia psychologicznego, fizjoterapii oraz konsultacji dietetycznych, co ma znacząco poprawić jakość życia pacjentek. Wyniki leczenia będą na bieżąco monitorowane, aby zapewnić jak najlepsze efekty terapeutyczne.

Dzięki tym zmianom, kobiety cierpiące na endometriozę w Polsce mają teraz znacznie lepszy dostęp do bezpłatnej, specjalistycznej i kompleksowej opieki, co stanowi duży krok naprzód w leczeniu tej przewlekłej choroby.

Jeśli zmagasz się z endometriozą, ciągłym, uporczywym bólem, zmęczeniem i brakiem sił to wiedz, że nie jesteś w tym sama. Wiele znanych kobiet na świecie i w Polsce otwarcie mówi o swojej walce z endometriozą, co pomaga podnosić świadomość na temat tej choroby i wspiera inne kobiety w podobnej sytuacji.

Wśród znanych osób chorujących na endometriozę są także gwiazdy Hollywood takie jak:

Whoopi Goldberg – aktorka, która zmagała się z endometriozą wiele lat temu, kiedy choroba była jeszcze słabo znana. Publicznie mówiła o swojej walce z chorobą, ponieważ chce zwiększyć świadomość kobiet na ten temat. W 2009 r. wyznała:

– Posłuchajcie, jest jedna rzecz, o której chciałabym dziś opowiedzieć. Endometriozę wykryto u mnie 30 lat temu. Miałam wiele szczęścia. Trafiłam na kompetentnego lekarza, który wiedział co się ze mną dzieje.

Susan Sarandon – gwiazda przez wiele lat słyszała od lekarzy, że ból w czasie okresu jest „normalny”, że „tak musi być” i że „przesadza”:

– Myślałam, że mnie boli, bo jestem kobietą [...]. Kilkakrotnie słyszałam, że symuluję chorobę, dopóki endometrioza nie została potwierdzona laparoskopią. [...] To nie jest w porządku, kiedy jesteś przykuta do łóżka 2-3 dni w miesiącu, odczuwanie bólu podczas seksu nie jest w porządku – podkreślała w wywiadach.

Bella Hadid – modelka dzieli się publicznie swoimi doświadczeniami z przewlekłymi chorobami, w tym endometriozą. Choruje także na ADHD, depresję, lęk, PCOS i boreliozę.

Dolly Parton – ikona muzyki country przeszła częściową histerektomię (zabieg chirurgicznego usunięcia macicy) z powodu endometriozy.

Emma Bunton – u członkini zespołu Spice Girls zdiagnozowano endometriozę w wieku 25 lat i przestrzegano ją przed możliwymi problemami z płodnością.

Nie trzeba sięgać jednak aż za granicę, bo tuż obok nas również żyją znane Polskie kobiety zmagające się z tą trudną i bolesną chorobą. Na endometriozę chorują m.in.:

Patricia Kazadi – otwarcie opowiedziała o swoich długoletnich zmaganiach z bólem i błędnymi diagnozami, zanim trafiła do lekarza, który wreszcie po wielu latach niepewności zdiagnozował u niej endometriozę.

– Ból był już taki, że z sypialni do kuchni czołgałam się na łokciach. [...] Był uporczywy, jakby ktoś zaciskał mi klatkę piersiową, albo czułam kłucia tak mocne, aż traciłam równowagę. Myślałam, że mam zawał. [...] Na pierwszą wizytę zawiozła mnie mama. Doktor nie miał wątpliwości – endometrioza głęboko naciekająca. Najgorszy, IV stopień. Wpadłam na tym fotelu w ryk jak chyba nigdy wcześniej. Płakałam nie dlatego, że jestem poważnie chora. Płakałam, bo poczułam ulgę. Nareszcie ktoś mnie „widział”, nie byłam w tym sama, nie wymyśliłam tego – powiedziała Kazadi w wywiadzie dla Wysokich Obcasów w 2022 r.

Hanna Lis – dziennikarka stała się już nieformalną ambasadorką i edukatorką w zakresie endometriozy w Polsce. Jawnie mówi o swojej chorobie i trudnych zmaganiach z nią oraz przestrzega inne kobiety:

– Męczyłam się przez kolejnych kilka lat. Ból rano, ból wieczorem, ból w nocy. Kiedy wreszcie wzięto mnie na stół, było już za późno na laparoskopię. Operacja, w pełnej narkozie, trwała blisko 3 godziny. A rekonwalescencja po niej 2 miesiące. Bo ktoś kiedyś pokpił sprawę. Dziś jestem zdrowa. Od 10 lat żyje bez bólu. Miałam też fenomenalne szczęście, ze choroba nie odebrała mi szansy na macierzyństwo. Dziewczyny: świadomość ENDO, nawet wśród lekarzy, jest żenująco niska. Nie dajcie się zbyć. Pytajcie, naciskajcie, nalegajcie na badania – napisała na swoim profilu na Instagramie dziennikarki.

Kasia Tusk – w swoich mediach społecznościowych poruszyła temat endometriozy w ramach solidarności z inną chorą kobietą. Jednak zaznaczyła jak ważne jest wsparcie innych, a z drugiej strony jak trudno w przypadku tej choroby o zrozumienie:

– „Dziś chyba połowa kobiet w Polsce ma endometriozę”; „Masz po prostu niski próg bólu”, „Taka twoja uroda” – pamiętam, jak przeczytałam takie komentarze, gdy ośmieliłam się, w ramach solidarności z inną chorą kobietą powiedzieć, że ten (wstydliwy?) problem dotyczy też mnie. Zastanawiałam się wtedy, czy przekraczać kolejną granicę prywatności i opisać blizny na brzuchu i cały szereg średnio urodziwych objawów/konsekwencji endometriozy tak, aby od osoby komentującej uzyskać zrozumienie, a nie protekcjonalne docinki. Ale wtedy wolałam odpuścić i nie marnować czasu. Ciężko przez ekran telefonu nauczyć kogoś wrażliwości – napisała w sieci Kasia Tusk.”

Mary Komasa – diagnozę endometriozy usłyszała w wieku 24 lat. Przyznała, że wiedza na temat choroby oraz świadomość, że wiele znanych kobiet również chorowało na tę dolegliwość dodała jej sił w czasie leczenia.

– Poza tym zaczęłam intensywnie zgłębiać temat endometriozy. Dowiedziałam się na przykład, że dotyczy ona Leny Dunham i Susan Sarandon, chorowały Audrey Hepburn czy Marilyn Monroe. To może wydawać się zabawne, ale wtedy było dla mnie ważne. Pozwoliło mi pomyśleć: Zobacz, takie silne, sprawcze kobiety dały sobie radę, ty też dasz – czytamy na jej Instagramie.

Karolina Szymczak – aktorka i modelka, żona Piotra Adamczyka, która również publicznie mówi o swojej chorobie i walczy o świadomość.

Historie tych kobiet są niezwykle ważne, ponieważ pomagają innym pacjentkom czuć się mniej samotnie w walce z tą trudną i często niezrozumianą chorobą.

Endometrioza to przewlekła choroba, w której tkanka podobna do błony śluzowej macicy (endometrium) rozrasta się poza jej właściwą lokalizacją, czyli poza jamą macicy. Ogniska tej tkanki mogą pojawić się w różnych miejscach w organizmie, najczęściej w obrębie miednicy (np. na jajnikach, jajowodach, otrzewnej, jelitach, pęcherzu moczowym), ale rzadziej także w bardziej odległych organach, takich jak płuca czy nawet mózg.

W przypadku endometriozy, ogniska tkanki endometrialnej poza macicą reagują na te same zmiany hormonalne, co w obrębie macicy. Oznacza to, że puchną i krwawią tak jak normalne endometrium w macicy. Jednak w przeciwieństwie do krwawienia miesiączkowego, krew z tych ognisk nie ma ujścia z organizmu. Prowadzi to do gromadzenia się krwi, powstawania stanów zapalnych, tworzenia się torbieli, zrostów i blizn.

Najczęstsze objawy endometriozy to:

• silne, przewlekłe bóle w miednicy mniejszej, które często nasilają się przed i w trakcie miesiączki, ale mogą występować również niezależnie od cyklu,
• bolesne miesiączki,
• ból podczas stosunku płciowego,
• ból podczas oddawania moczu lub stolca, zwłaszcza w trakcie miesiączki,
• obfite i nieregularne krwawienia miesiączkowe,
• problemy z płodnością,
• objawy jelitowe, takie jak wzdęcia, zaparcia lub biegunki,
• przewlekłe zmęczenie.