Koszt husarza był ogromny. Sprawdź, ile płacono

Fortuna wydana na konie i uprzęż

Najważniejszym elementem ekwipunku były wierzchowce, bez których żaden husarz nie mógł wziąć udziału w szarży. Marek Ładuchowski w 1636 roku zapłacił za swoje konie bojowe 5700 złotych, co stanowiło równowartość ponad 640 tysięcy współczesnych złotych. Ceny wierzchowców zależały od rasy i wyszkolenia.

Każdy towarzysz potrzebował minimum trzech koni, a do tego dochodziły jeszcze wierzchowce dla pocztowych. Oznaczało to wydatek porównywalny z ceną niewielkiego majątku ziemskiego. Siodła również stanowiły znaczącą pozycję w budżecie. Podstawowe kosztowały 200 do 300 złotych, ale ozdobne, sadzone kamieniami, mogły pochłonąć 600 złotych, czyli równowartość ponad 67 tysięcy dzisiejszych złotych.

Uprzęż i rząd końskie nie były jedynie funkcjonalne. Stanowiły manifestację statusu społecznego i zamożności właściciela. Bogato zdobione siodła z kamieniami szlachetnymi świadczyły o pozycji towarzysza na dworze i w hierarchii wojskowej. W epoce, gdy wygląd na polu bitwy miał znaczenie symboliczne, przepych wyposażenia budował prestiż całej formacji.

Arsenał broni białej i palnej

Szabla husarska była nie tylko narzędziem walki, ale także dziełem sztuki kowalskiej. Ładuchowski zapłacił za swoją 500 złotych, co odpowiada 56 tysiącom współczesnej waluty. Niektóre egzemplarze osiągały wartości astronomiczne. Szabla wykonana z czystego złota miała wartość 145,8 kilograma srebra, czyli ponad 12 kilogramów złota. Broń inkrustowana diamentami była warta 194,4 kilograma srebra.

Broń palna stanowiła nieodzowny element uzbrojenia husarza. Komplet czterech bandoletów i czterech pistoletów kosztował 180 złotych, równowartość 20 tysięcy dzisiejszych złotych. Husarze używali tej broni na początku szarży, oddając salwę tuż przed zderzeniem z nieprzyjacielem. Dopiero po wystrzeleniu pocisków sięgali po szable i kopie.

Zbroje chroniące przed ciosami wroga stanowiły kolejny wydatek. Podstawowy komplet dla towarzysza kosztował około 100 złotych. Pancerze pocztowych były znacznie tańsze i kosztowały około 30 złotych za komplet. Hierarchia wartości zbroi odzwierciedlała strukturę dowodzenia w poczcie husarskim.

Obozowisko godne możnowładcy

Transport i zakwaterowanie w polu wymagały dodatkowych nakładów finansowych. Cztery konie z wozem kosztowały 450 złotych. Namioty stanowiły niezbędne wyposażenie podczas długotrwałych kampanii wojskowych. Ceny wahały się od 300 do 500 złotych za standardowy model. Luksusowy namiot turecki osiągał wartość 1000 do 1200 złotych.

Dla porównania, materiałowy pałac królewski kosztował 2482 złote. Pokazuje to, że ekwipunek pojedynczego zamożnego towarzysza mógł dorównywać wartością wyposażeniu monarchy. Skóry lamparcie, które husarze nosili na plecach, kosztowały 200 złotych za cztery sztuki. Pocztowi zadowalali się futrami wilczymi, znacznie tańszymi i mniej efektownymi.

Różnice w wyposażeniu między towarzyszami a ich pocztowymi były ogromne. Odzwierciedlały one nie tylko status materialny, ale także symboliczny podział na elitę formacji i jej wsparcie. Przepych towarzysza podkreślał jego pozycję społeczną i budował mit niepokonanej husarii. Skromniejsze wyposażenie pocztowych było funkcjonalne i praktyczne, dostosowane do ich roli na polu walki.

Inwestycja przewyższająca roczne dochody

Żołd husarza wynosił 200 złotych rocznie, czyli niespełna 22 tysiące dzisiejszych złotych. Stanowiło to zaledwie ułamek kosztów samego wyposażenia. Jan Władysław Poczobut Odlanicki w 1659 roku kupił trzykonny poczet husarski za 1600 złotych, około 175 tysięcy współczesnych. Jerzy Ossoliński w 1617 roku wystawił cały poczet za 2000 złotych, czyli 463 tysiące dzisiejszej waluty.

Francuz szacujący w 1682 roku minimalne koszty husarskiego ekwipunku bez koni określił je na 2000 liwrów. Odpowiadało to 4300 do 4400 złotych, czyli 17,5 kilograma srebra. Nawet najtańsze warianty wyposażenia przekraczały wielokrotność rocznych dochodów przeciętnego szlachcica. Służba w husarii wymagała więc solidnego zaplecza majątkowego lub mecenatu możnowładcy.