Wakacje z Osiedlownikiem. Zaglądamy na białostockie blokowiska. Bacciarelli z osiedla Piasta

Marcello Filippo Antonio Pietro Francesco Bacciarelli – bo dokładnie tak nazywał się ten artysta – pochodził z Włoch. Urodził się w 1731 roku w Rzymie. W 1750 roku trafił do Drezna, na dwór Augusta III Sasa. Działał też w Warszawie oraz w Wiedniu.

Po śmierci Augusta III Sasa i wejściu na tron Stanisława Augusta Poniatowskiego Bacciarelli wrócił nad Wisłę. Ostatni z królów Polski zaproponował  mu bowiem objęcie roli pierwszego malarza króla. Włoski artysta przyjął tę propozycję i w 1766 roku osiadł w Polsce.

Prócz tego, że był nadwornym malarzem Stanisława Augusta Poniatowskiego, pełnił też kilka innych funkcji. Na Zamku Królewskim powołał Malarnię Królewską – swoistą Akademię Sztuk Pięknych. Został dyrektorem pałaców i królewskich zbiorów sztuki oraz zarządcą królewskich ogrodów. Do Warszawy ściągał dzieła sztuki, meble, kamień. Organizował zabawy, festyny i inne publiczne uroczystości. Działał w Towarzystwie Warszawskim Przyjaciół Nauk, był profesorem malarstwa i pierwszym dziekanem Oddziału Nauk i Sztuk Pięknych przy Królewskim Uniwersytecie Warszawskim. Po abdykacji króla w 1795 roku pozostał w Polsce. Umarł w Warszawie w 1818 roku.

Dziś Marcello Bacciarelli uznawany jest za prekursora narodowej szkoły malarstwa polskiego. Został nam po nim – prócz alegorii historycznych –  cykl z portretami królów polskich. I właśnie jeden z wizerunków stworzonych przez Marcello Bacciarellego znajdziemy na białostockim osiedlu Piasta.

Jesienią 2021 roku na ścianie szczytowej gmachu VIII Liceum Ogólnokształcącego przy Piastowskiej 5 – z okazji 30-lecia tej placówki – pojawił się mural przedstawiający Kazimierza Wielkiego. Pracę wykonał Konrad Waraksa, za wzór biorąc obraz właśnie Bacciarellego.

Z tym 30-leciem to z jednej strony prawda, z drugiej nie. W 2021 roku jubileusz obchodziło VIII LO. To jednak powstało na bazie Zespołu Szkół Zawodowych Budownictwa i Gospodarki Komunalnej, któremu już od 1986 r. patronował król Kazimierz Wielki.

Ale nie jest to jedyny bacciarellowski wątek na białostockim osiedlu Piasta. Po sąsiedzku ze szkołą stoi blok. Na pierwszy rzut oka – blok jak wiele innych w tej dzielnicy. Powstał w technologii wielkiej płyty, która w latach 60. zaczęła wchodzić na polskie osiedla mieszkaniowe i pozostała aż do początku lat 90. XX wieku.

Ciekawostką jest fakt, że blok przy Piastowskiej 3 był pierwszym blokiem z wielkiej płyty w systemie OWT-67 zbudowanym w Białymstoku, a jednocześnie pierwszym blokiem z wielkiej płyty w północno-wschodniej Polsce. Oddany został do użytku w 1970 roku. W ośmiu klatkach schodowych zaprojektowano 100 mieszkań. No ale gdzie tu Bacciarelli?

Jest. Otóż projekt bloku powstał w Biurze Projektów Typowych i Studiów Budownictwa Miejskiego w Warszawie. Podpisał się pod nim… inżynier Władysław Bacciarelli. On z kolei był nie tylko uczestnikiem obrony Warszawy w 1939 roku, a później Powstania Warszawskiego, ale też wykładowcą Politechniki Warszawskiej, inżynierem zaangażowanym w odbudowę stolicy. W końcu tworzył systemy wielkopłytowe! Nazwisko jednoznacznie kojarzy się z nadwornym malarzem Stanisława Augusta Poniatowskiego. I nie jest to przypadek. Marcello był przodkiem Władysława. Przeczytać można o tym w dokumentach poświęconych majątkowi Osiek, który należał do Marcello Bacciarellego.

Choć więc nie mieli możliwości, by się poznać, symbolicznie spotkali się na osiedlu Piasta, przy ul. Piastowskej.

Partnerem cyklu jest Osiedlownik - internetowy przewodnik po białostockich blokowiskach https://osiedlownik.blogspot.com