Tania żywność z importu. Czy europejscy rolnicy wytrzymają konkurencję?

Wspólna Polityka Rolna (WPR) traci swoją dominującą pozycję w budżecie UE. Coraz większy nacisk kładzie się na wydatki związane z obronnością, migracją i transformacją energetyczną. Planowany podział budżetu na dwa filary oraz integracja części środków z funduszami regionalnymi może osłabić bezpośrednie wsparcie dla producentów rolnych. Dodatkowo nowe propozycje dotyczące dobrostanu zwierząt – m.in. rezygnacja z klatek i łańcuchów – zwiększą koszty produkcji, szczególnie w regionach o wysokiej koncentracji hodowli, takich jak Wielkopolska.

Rosnąca siła korporacji i sieci detalicznych powoduje, że udział rolnika w końcowej cenie produktu systematycznie maleje. Obowiązujące przepisy dotyczące przeciwdziałania nieuczciwym praktykom handlowym nie zapewniają skutecznej ochrony dostawców surowców rolnych. Warto rozważyć wprowadzenie rozwiązań wzorowanych na hiszpańskim systemie, który zakazuje skupu produktów poniżej kosztów produkcji oraz promuje przejrzystość cen w relacjach sieci – rolnicy – konsumenci.

Ograniczone środki i rosnące koszty wymuszają większą współpracę producentów w ramach grup i organizacji. Wspólne inwestycje w przetwórstwo, logistykę i marketing mogą zwiększyć ich siłę rynkową. Coraz częściej mówi się też o potrzebie regionalizacji WPR-u, aby lepiej dostosować wsparcie do lokalnych warunków produkcji i specyfiki gospodarstw.

Przyszłość rolnictwa w UE zależy od zdolności do inwestowania w rolnictwo precyzyjne i technologie ograniczające koszty produkcji. Wsparcie finansowe dla takich działań powinno pozostać priorytetem polityki unijnej, jeśli Europa chce utrzymać bezpieczeństwo żywnościowe i wysoki poziom standardów środowiskowych. Bez tego wielu rolników nie będzie w stanie sprostać wymogom Zielonego Ładu.

Polska, będąc znaczącym producentem żywności w UE, powinna koncentrować się na tworzeniu silnych marek i przetwarzaniu surowców rolnych. Eksport produktów przetworzonych, a nie tylko surowców, pozwoli utrzymać wartość w kraju i wzmocnić pozycję gospodarstw rolnych na rynku europejskim.

Nowa rzeczywistość rynkowa wymaga od rolników elastyczności, współpracy i otwartości na innowacje. Polityka unijna powinna z kolei zapewnić warunki do uczciwej konkurencji i skutecznej ochrony producentów. Tylko wtedy europejskie rolnictwo utrzyma równowagę między opłacalnością, bezpieczeństwem żywnościowym i wysokimi standardami środowiskowym.