Podkarpacie: 3 najpiękniejsze wsie. Poznaj ich przyrodę i zabytki, które zachwycają turystów

Na pewno tak właśnie jest na Podkarpaciu, gdzie na wsiach można natknąć się na unikalne zabytki i wyjątkowo piękne krajobrazy. Opisuję trzy najpiękniejsze wsie Podkarpacia w sam raz na wycieczki dla miłośników spokojnego zwiedzania i spacerów z dala od tłumów i hałasu.

Ogłoszono wyniki tegorocznej edycji konkursu „Piękna Wieś Podkarpacka”. W internetowym głosowaniu mieszkańcy, turyści i wszyscy miłośnicy mniej znanych zakątków Polski zdecydowali, które wsie regionu zasługują na miano najładniejszych, najlepiej zorganizowanych, najciekawszych pod względem turystycznym.

Jeśli szukasz pomysłu na weekendowe wycieczki po Podkarpaciu, miejscowości konkursowe to gotowe pomysły na zwiedzanie i spacery.

Poniżej opisuję trzy podkarpackie wsie, które zajęły podium w tegorocznym konkursie. Przekonaj się, jakie atrakcje skrywają i czemu warto je odwiedzić.

Najnowszą edycję konkursu „Piękna Wieś Podkarpacka” wygrał Borek Stary w gminie Tyczyn, położony na Pogórzu Dynowskim, nad rzeką Strug, w odległości ok. 12 km od centrum Rzeszowa.

Niewielka miejscowość liczy zaledwie 1861 mieszkańców, ale życie kulturalne jest tu bogate. Posłuchać można zespołu śpiewaczego „Borkowianie”, wiele wydarzeń i uroczystości organizuje lokalne Koło Gospodyń Wiejskich.

Najwięcej wrażeń dostarcza jednak sama przyroda. Jest tu pięknie o każdej porze roku. Borek Stary otaczają łagodne, pofalowane wzgórza, porośnięte lasami, łąkami i murawami. Część wsi leży na terenie Hyżniańsko-Gwoźnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Za najpiękniejsze uchodzą lasy Muchówka i Południak, zachwycają też las Borkowski, Buczyna i Pustki, na spacery świetnie nadają się również okolice Szklanej Góry, wznoszącej się nad rzeką Tatyną. We wszystkich tych zakątkach nie brak siedlisk rzadkich u nas zwierząt i drzew pomnikowych, do których można dojść licznymi szlakami pieszymi i rowerowymi.

Najsłynniejsze w całej okolicy jest Boreckie Wzgórze, na którym stoi kościół i klasztor ojców dominikanów. Sanktuarium Matki Bożej Boreckiej z cudownym obrazem nazywane bywa „Jasną Górą Różańcową” i przyciąga pielgrzymów z całej Polski.

Wieś Odrzykoń w gminie Wojaszówka, między Wisłokiem i Pogórzem Dynowskim, słynie przede wszystkim z ruin zamku Kamieniec, które wznoszą się na jej obrzeżach.

Zamek na początku XVII w. znajdował się w rękach dwóch rodzin: Firlejów i Skotnickich. Piotr Firlej i Jan Skotnicki spierali się o użytkowanie zamku, m.in. czerpanie wody ze wspólnej studni i korzystanie z drzewek owocowych. Kiedy Jan Skotnicki wyremontował swoją część twierdzy, postanowił zemścić się na Piotrze Firleju za jego ciągłe dokuczanie, i skonstruował jeden z dachów w taki sposób, by woda deszczowa lała się prosto na dziedziniec należący do rywala. Tak pomysłowa zemsta znalazła oczywiście finał w sądzie, ale też dała plon w postaci literackiej „Zemsty”, którą Aleksander Fredro napisał, zainspirowany właśnie sporem Firleja i Skotnickiego. Warto wybrać się do Odrzykonia zimą, by zobaczyć przykryty śniegiem zamek, niczym z kadru filmowej „Zemsty” (pamiętajcie tylko, że film był kręcony w zamku Ogrodzieniec, a nie Kamieniec). Zimą zamek Kamieniec nie jest dostępny dla indywidualnych turystów z powodu trudnych warunków panujących w ruinach, ale nadal można podziwiać budowlę z odległości.

W samej wsi można też zrelaksować się na inne sposoby, np. spacerując ścieżką pieszo-rowerową „Śladami krzyży i kapliczek w Odrzykoniu”, albo wśród pomnikowych daglezji, rosnących przy starym cmentarzu cholerycznym.

Warto zaplanować wycieczkę do Odrzykonia w czasie jakiegoś święta państwowego lub kościelnego, bo tutejsze uroczystości uświetnia zawsze orkiestra dęta, działająca przy Ochotniczej Straży Pożarnej. Tradycje orkiestry sięgają aż 120 lat!

Mieszkańcy Odrzykonia są przywiązani do swoich tradycji i zachowują pamięć o lokalnej historii. Prężnie działa Stowarzyszenie Odrzykoniaków, prowadzące m.in. Muzeum Wsi i wydające „Zeszyty Odrzykońskie”, opisujące ciekawe epizody z przeszłości Odrzykonia.

Wieś Tryńcza w gminie o tej samej nazwie to prawdziwa gratka dla miłośników aktywnego wypoczynku i zwiedzania zabytków, w sam raz na weekendową wycieczkę.

W miejscowości, położonej malowniczo w Kotlinie Sandomierskiej, zachowała się ładna drewniana architektura, w tym dwie kapliczki z końca XIX w. i domy o konstrukcji zrębowej, z dachami kalenicowymi, z lat 20. i 30. XX w. Można też zwiedzić pozostałość zespołu dworsko-pałacowego z zachowanym murowanym ogrodzeniem i oficyną, choć sam dwór został całkowicie przebudowany w latach 50. XX w. Ciekawym zabytkiem jest też strażnica kolejowa przy stacji Tryńcza w pobliskim Chodaczowie, zbudowana w 1905 r. przez Austriaków do obrony mostu kolejowego. Odbudowano ją starannie w l. 2018-2019 i udostępniono do zwiedzania. Historię wsi i regionu można poznać lepiej w miejscowym Muzeum Tradycji Wsi z wystawą przedmiotów codziennego użytku z minionych epok.

Na nastrojowy spacer warto wybrać się do parku im. Lecha Kaczyńskiego w Tryńczy, gdzie rośnie 96 dębów, posadzonych na cześć ofiar katastrofy smoleńskiej z 2010 r. Park przecina też przyrodnicza ścieżka edukacyjna z interaktywnymi grami i planszami. W ogóle okolice Tryńczy nadają się dobrze do aktywnego wypoczynku. Wokół wsi przebiega licząca ponad 50 km długości trasa rowerowa, latem uprawia się tu spływy kajakowe i nordic walking, a zimą udostępniane jest sezonowe lodowisko „Biały Orlik”. Atrakcją jest też możliwość odbycia turystycznej przejażdżki po wsi w meleksie.

W konkursie „Piękna Wieś Podkarpacka” brało udział łącznie dziesięć wsi. Poza opisanymi wyżej warto odwiedzić także pozostałe miejscowości konkursowe. Należą do nich Bielsko, Białobrzegi, Cmolas, Krzeszów, Kuźmina, Wydrze i Żarówka. Wszystkie mają swoje uroki i niespodzianki, o których możecie poczytać w prezentacjach na oficjalnej stronie internetowej konkursu. Znajdziecie tam teraz także 10 kolejnych wsi, nominowanych do nagrody za rok 2025. Prawdziwy skarbiec atrakcje na weekendowe wycieczki!