Wartburg. Średniowieczna twierdza, która wciąż zachwyca
Nową modą wśród dzisiejszych turystów stało się odwiedzanie europejskich szlaków kulturowych, związanych z drewnianą architekturą szachulcową, wznoszoną przez cieśli od średniowiecza do czasów współczesnych. Głównymi enklawami najwspanialszych zabytków tego rodzaju na naszym kontynencie są bez wątpienia całe Niemcy, północna Francja, zabytki Anglii i Beneluksu, oraz częściowo Polska (Dolny Śląsk, Pomorze Zachodnie i Ziemia Lubuska).
Wartburg obecnie
Zamek Wartburg – perła UNESCO
Główną atrakcją turystyczną środkowej Turyngii, odwiedzaną w ciągu roku przez dziesiątki tysięcy turystów z całego świata, jest bez wątpienia, wspaniały zamek Wartburg, położony w pobliżu miasta Eisenach w środkowych Niemczech. Ta wyjątkowa, prawie tysiącletnia już warownia, łącząca w sobie epokę średniowiecza z czasami nowożytnymi, od setek lat stanowi dumę tego regionu i jest postrzegana jako jedno z najważniejszych miejsc historii i kultury niemieckiej przełomu średniowiecza i renesansu.
Jego imponująca konstrukcja stanowi bowiem do dziś modelowy przykład obronnej architektury średniowiecznej, która stąd promieniowała we wszystkie strony ówczesnej Europy. O jego pejzażowej wyjątkowości świadczy natomiast nałożenie się przez ostatnie dziesięć wieków na jego okazałej, królującej nad całą okolicą bryle, prawie wszystkich średniowiecznych stylów budowlanych począwszy od kamiennego romanizmu, przez gotyk, drewnianą architekturę szachulcową, na renesansie kończąc.
W roku 2024 miejsce to obchodziło jubileusz ćwierćwiecza nadania mu przez komitet UNESCO honorowego tytułu pomnika Kulturowego Dziedzictwa Ludzkości, a przypadające właśnie 33 Europejskie Dni Dziedzictwa stają się doskonałą okazją do tego aby przypomnieć i przybliżyć wszystkim ten wyjątkowy historyczny obiekt.
Jako ciekawostkę można tu jedynie dodać fakt, że w ostatnich miesiącach komitet UNESCO poszerzył listę niemieckich zabytków uważanych za Kulturowe Dziedzictwo Ludzkości o cztery kolejne, tym razem bawarskie zabytki, związane z postacią księcia Ludwika II Bawarskiego, który zasłynął w historii kultury europejskiej, jako budowniczy bajkowego zamku Neuschwanstein, który dziś jest turystycznym symbolem Landu Bawarii, a inspirowany był w dużej mierze wnętrzami wartburskiego zamku.
Wartburg – krótka historia
Budowę zamku Wartburg rozpoczął prawdopodobnie w roku 1067 turyngijski hrabia Ludwik Skoczek (Ludwig der Springer, ok. 1042–1123) z rodu Ludolfingów, a pierwsza pisemna wzmianka o jego budowie pochodzi z roku 1080. Ta majestatyczna budowla ma bogatą historię związaną głównie z czasami panowania cesarskiej dynastii Staufów (XII–XIII w.) oraz epoką europejskich wypraw krzyżowych.
Wartburg był też domem rodzinnym księcia Turyngii Wilhelma, hojnego mecenasa turniejów rycerskich, sponsora poetów lirycznych i muzyków niemieckich, zwanych minnesingerami lub minnesängerami, których twórczość została opisana szczegółowo w słynnym XIV-wiecznym Kodeksie Manesse (Codex Manesse). Do najważniejszych z nich należeli Wolfram von Eschenbach (ok. 1170–1220), twórca słynnego w średniowieczu eposu Parsifal, Tannhäuser, poeta-krzyżowiec (zm. ok. 1256 r.) i Walther von der Vogelweide (ok. 1170–1230), uważany za prekursora poezji niemieckiej. Bardzo ważną postacią związaną z tym miejscem jest także Marcin Luter (1483–1546), który w czasie wojny domowej toczącej się w epoce reformacji mieszkał tutaj przez około dziesięć miesięcy.
Podobny do Wartburga obiekt znajduje się w miejscowości Herzberg, w w Górach Harzu w Dolnej Saksonii i jest związany z kolei z cesarską dynastią rodu Welfów, którzy przez setki lat stanowili konkurencyjny ród wobec dynastii Staufów, walczący o tytuł królewski i cesarski. Podobne szachulcowe konstrukcje budowli obronnych przetrwały dzisiaj także w Polsce, w Anglii, we Francji, Austrii i Rumunii, w Skandynawii oraz w krajach bałtyckich.
Dla miłośników średniowiecznych zamków i fotografików ważną informacją będzie również to, że cały region Turyngii obsiany jest wręcz dziesiątkami wspaniałych zamkowych ruin oraz odrestaurowanych już budowli, które stanowią turystyczną wizytówkę tego niemieckiego landu. Najbardziej znanymi i najbliżej położonymi zamkami są tzw. Drei Gleichen, czyli średniowieczny kompleks zamkowy znajdujący się na wzgórzach o tej samej nazwie, będących krawędzią Wzgórz Zachodnioturyńskich. Kompleks składa się z Zamku Gleichen, Zamku Mühlburg i twierdzy Wachsenburg.
Turyngia i Turyngowie
Historia Landu Turyngii, jako oddzielnego kraju związkowego zaczyna się już w VII wieku i opisana jest nawet w rzymskich kronikach. Po raz pierwszy nazwę tego kraju wymienił – uwaga! – weterynarz rzymski, który napisał o Turyngach w armii cesarskiej, że posiadają wspaniałe konie, co stanowi ich ogromną siłę bojową.
Turyngowie jako nacja wywodzili się najprawdopodobniej z germańskich ludów skandynawskich i dotarli w okolice Lasu Turyńskiego już pod koniec epoki antycznej. Można więc stwierdzić, że było to plemię pochodzące z czasów europejskiej Wędrówki Ludów, które obok Gotów, Wandalów, Bajuwarów, Burgundów i Longobardów stworzyło w następnych stuleciach swoje narodowe państwo.
Pierwotna nazwa Turyngii brzmiała najprawdopodobniej Thoringia, ze względu na główne germańskie bóstwo – boga Thora, który do IX wieku czczony był na terenie całej Turyngii. Pierwsze misje katolickie dotarły do Turyngii już w VIII wieku i objęły teren dzisiejszej Gothy, Erfurtu, Ohrdurfu, Querfurtu i Heiligenstadt. Pierwszymi chrześcijańskimi misjonarzami, wysłanymi tu w czasach karolińskich, byli iroszkoccy mnisi: św. Bonifacy-Winfiried i św. Wigbert, którzy swoją misję rozpoczęli od źródeł rzeki Wezery, w pobliżu miejscowości Ohrdurf.
Granice wczesnośredniowiecznej Turyngii wyznaczały rzeki Elstera, Ilmenau, Soława i Wezera, które do dziś są głównymi trakami rzecznymi tego regionu Niemiec. Wzdłuż ich biegu zachowały się do dzisiaj dziesiątki przepięknych zamków, klasztorów, kościołów i ruin, świadczących o historyczności regionu. Opisywane powyżej obiekty stanowią natomiast wizytówkę turystyczną tego Landu. Nic, tylko jechać, fotografować i zwiedzać.
