Uważaj przy półce. Nie każdy "rogal" z etykiety to świętomarciński klasyk
Rogale świętomarcińskie w Poznaniu
W tym artykule:
Stał na łuku drogi. Nagle pojawiła się policja. Oto, co stało się później
Nie każdy rogal może być nazwany świętomarcińskim
Nie każdy rogal może nosić dumną nazwę świętomarcińskiego. Aby piekarnia lub cukiernia mogła tak nazwać swój produkt, potrzebuje certyfikatu. Jak podaje Urząd Miasta Poznania, w 2025 roku prawie 100 piekarni i cukierni z Poznania i Wielkopolski otrzymało certyfikaty zaświadczające, że ich rogale są zgodne z wszelkimi obowiązującymi ten wyrób normami.
Od 2008 roku tradycyjny poznański rogal świętomarciński ma status "Produktu o Chronionej Nazwie Pochodzenia w Unii Europejskiej", co umieściło go na prestiżowej liście regionalnych wyrobów wytwarzanych z lokalnych surowców i według oryginalnej receptury.
Zakłady uprawnione do jego wypieku otrzymują certyfikaty, które początkowo były wydawane co roku, a obecnie, dla zakładów posiadających już takie uprawnienia, są ważne przez 3 lata. Proces produkcji jest często kontrolowany, co zapewnia, że rogale zawsze zachowują swój niezmienny smak. Certyfikat jest oficjalnym potwierdzeniem prawa cukierni do wytwarzania tego chronionego geograficznie produktu.
W sieciach handlowych rogale tego typu pojawiły się w sprzedaży już nawet we wrześniu. Kosztują w promocji od ok. 6 zł za sztukę, w cukierniach nawet kilkanaście zł za rogala.
Z czego robi się rogale świętomarcińskie?
Aby rogal mógł być uznany za świętomarciński, musi spełniać ściśle określone wymagania. Kluczowe dla jego unikalnego charakteru są specyficzne ciasto listkujące oraz nadzienie.
Nadzienie to jest obowiązkowo kompozycją białego maku, cukru, okruchów ciasta, masy jajowej, tłuszczu, rodzynek, orzechów, owoców w syropie lub kandyzowanych oraz aromatu migdałowego.
Ta kombinacja składników, połączona ze specyficznym ciastem, decyduje o wyjątkowości produktu i jego nierozerwalnym związku z tradycją miejsca wytwarzania.
Ostateczny, charakterystyczny kształt i wygląd rogala zapewnia specjalny sposób zwijania ciasta, nakładania masy makowej oraz dekorowanie pomadą i rozdrobnionymi orzechami. Rogal powinien również przestrzegać limitu wagowego, nie przekraczając 250 gramów. Certyfikat może zostać cofnięty, jeśli wypiek jest niezgodny z ustaloną recepturą.
Cech Cukierników i Piekarzy w Poznaniu tłumaczy, że zasadniczy wpływ na wyjątkowy charakter Poznańskiego rogala świętomarcińskiego mają:
- ciasto drożdżowe
- nadzienie rogala: biały mak, cukier, okruchy, masa jajowa, tłuszcz, rodzynki, orzechy, owoce w syropie lub kandyzowane, aromat migdałowy.
Kombinacja tych składników oraz specyficzne listkujące ciasto powoduje, że rogal świętomarciński jest produktem wyjątkowym, związanym z tradycją miejsca wytwarzania.
Nadzienie:
- Mak biały
- Okruchy cukiernicze
- Cukier
- Orzechy
- Rodzynki
- Margaryna
- Owoce w syropie lub kandyzowane
- Jaja
- Aromat migdałowy do smaku
Ciasto:
- Ciasto francuskie
- Margaryna do wałkowania
Wykończenie:
- Pomada cukiernicza
- Orzechy
Inne regionalne polskie rogale i piekarniczo-cukiernicze przekąski
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzi listę produktów tradycyjnych, co pozwala utrwalić lokalne smaki. Zaglądamy tam, by poszukać innych regionalnych przekąsek.
W województwie lubelskim zarejestrowano rogaliki półfrancuskie śmietanowe z masą orzechową i różą. Lekkie i kruche ciasto półfrancuskie śmietanowe przygotowuje się bez dodatku cukru - słodycz nadawana jest dopiero po upieczeniu, poprzez posypanie nim jeszcze gorących rogalików.
Ciasto musi fermentować w chłodnym miejscu przez 10-12 godzin. Po fermentacji ciasto należy rozwałkować na grubość około 3 mm, pociąć na pasy, a następnie na trójkąty. Na środek każdego trójkąta nakłada się łyżeczką masę różano-orzechową, po czym ciasto się zawija i formuje rogaliki. Pieczenie odbywa się w piekarniku nagrzanym do temperatury około 200-220°C i trwa od 15 do 30 minut.
Inną z propozycji mogą być rogaliki drożdżowe bez cukru z województwa łódzkiego lub rogaliki z powidłami śliwkowymi z okolic Mrogi (z tego samego rejonu Polski) albo rogalik z wiśniami z Pomorskiego.
Inne lokalne, tradycyjne wypieki:
- Śląskie: begle, czyli krążki z ciasta. Obecnie begle pieczone są nie tylko w okresie Wielkiego Postu, ale także z innych specjalnych okazji.
- Kujawsko-Pomorskie: grzybowniczki, czyli rodzaj drożdżowych bułeczek z nadzieniem grzybowym; pampuchy, czyli bułki na parze z ciasta drożdżowego
- Lubelskie: całuski pszczelowolskie, czyli okrągłe, niewielkie ciasteczka miodowe; mieszek, forma bułeczki. Po przekrojeniu widoczny jasny farsz kapuściany z białymi i żółtymi kawałkami jaja gotowanego na twardo
- Małopolskie: bajgiel z Kazimierza, kołacz jurajski, paluszki krakowskie, kręciołki, podpłomyk z cebulą, podpłomyk lelowicki.
- Mazowieckie: Fefernuchy, małe, podłużne ciastka z cynamonem i miodem
- Podkarpackie: proziaki, placki pieczone na płycie kuchennej; podpłomyk; bandurzak, placek z farszem z ziemniaków i sera z dodatkiem ziół.
- Podlaskie: knysz, czyli rodzaj trójkątnego lub okrągłego pieroga z ciasta drożdżowego, wypełniony farszem z kaszy gryczanej i grzybów.
