Anna Orzelska. Skandalistka, która piła i romansowała
August II Mocny słynął z nieposkromionego temperamentu i licznych romansów, ale to właśnie relacja z warszawską mieszczką Henriettą Renard przyniosła mu córkę, która podbiła dwór i stała się legendą epoki.
Henrietta Renard – mieszczka, która oczarowała króla
Henrietta (Anna Katarzyna) Renard przyszła na świat w 1685 roku jako córka francuskiego handlarza winem Andrzeja Renarda, który osiadł w Warszawie po przyjeździe z Hamburga. Jej matką była najprawdopodobniej Teresa von Waldstein, choć niektóre źródła wskazują na bratową Andrzeja.
Henrietta miała dwóch braci: Jana Baptystę, późniejszego pułkownika wojsk saskich, oraz Benedykta, architekta i budowniczego. Rodzina Renardów, choć nie należała do arystokracji, szybko zdobyła pozycję w Warszawie dzięki przedsiębiorczości i kontaktom.
W 1701 lub 1706 roku Henrietta zwróciła uwagę Augusta II Mocnego, który przebywał wówczas w Warszawie. Według relacji współczesnych, król usłyszał o niej od adiutanta Rantzau’a, który zachwalał jej urodę, inteligencję i maniery. Początkowo Henrietta miała opierać się królewskim zalotom – całą pierwszą noc grała i śpiewała, by nie dopuścić do zbliżenia. Jednak August II nie rezygnował łatwo, a romans szybko nabrał rumieńców.
W tym czasie Henrietta była już prawdopodobnie żoną warszawskiego handlarza winem Franciszka Driana. Jej pierwszy mąż zmarł przed 1716 rokiem, najpewniej podczas epidemii dżumy. W 1716 roku Henrietta ponownie wyszła za mąż – jej wybrankiem został Klaudiusz Henryk de Morel de Carrieres, pułkownik armii Siedmiogrodu i nadzorca łazienki w Parku Ujazdowskim. Po jego śmierci w 1720 roku Henrietta wraz z braćmi i ich dziećmi otrzymała od Augusta II tytuł baronowski, co otworzyło rodzinie drzwi do wyższych sfer.
Romans, skandal i narodziny Anny Orzelskiej
Związek Henrietty z królem nie trwał długo, ale miał daleko idące konsekwencje. 23 listopada 1707 roku na świat przyszła córka – Anna Katarzyna (Karolina), która przez pierwsze lata życia nie była oficjalnie uznana przez Augusta II. Po narodzinach córki Henrietta szybko straciła pozycję królewskiej faworyty, a jej miejsce zajęła słynna hrabina Cosel. Zazdrosna o względy monarchy Cosel miała grozić, że zabije siebie i króla, jeśli ten uzna dziecko mieszczki.
Henrietta nie została zapomniana przez Augusta II. W 1720 roku, tuż przed śmiercią, otrzymała tytuł baronowski, a jej córka – już jako nastolatka – została przedstawiona królowi przez Maurycego Saskiego, nieślubnego syna Augusta II z Aurorą von Königsmarck.
Król był pod wrażeniem urody i wdzięku dziewczyny, która uderzająco przypominała mu samego siebie. W 1724 roku oficjalnie uznał Annę Katarzynę za swoją córkę, nadał jej tytuł hrabiny Orzelskiej (nawiązujący do polskiego "orła") i zapewnił miejsce na królewskim dworze.
Anna Orzelska – ulubienica ojca i skandalistka epoki
Anna Karolina Orzelska (1707–1769) szybko stała się jedną z najbardziej barwnych postaci polskiego dworu. Król obsypywał ją prezentami. W 1726 roku podarował jej Pałac Błękitny w Warszawie, specjalnie przebudowany na jej życzenie w stylu rokoko.
Orzelska była bohaterką licznych romansów, słynęła z urody, temperamentu i ekstrawagancji. Uwielbiała polowania, jazdę konną, tańce, a jej zamiłowanie do alkoholu i tytoniu budziło zgorszenie wśród konserwatywnych dworzan.
W 1728 roku Anna została przedstawiona następcy tronu pruskiego, Fryderykowi (późniejszemu Fryderykowi II Wielkiemu), z którym nawiązała romans. Plotkowano, że była nawet szpiegiem na rzecz Prus, choć nie ma na to twardych dowodów. Jej życie było pasmem skandali, a reputacja – zarówno w Polsce, jak i w Saksonii – była przedmiotem plotek i anegdot.
W 1730 roku August II wydał córkę za księcia Karola Ludwika Fryderyka Szlezwiku-Holsztyna-Sønderborg-Beck. Wesele odbyło się z wielką pompą w Warszawie, a Anna otrzymała posag w wysokości 300 tysięcy talarów.
Małżeństwo nie było udane. Orzelska traktowała bowiem męża z lekceważeniem, a po trzech latach zażądała rozwodu i wyjechała do Wenecji, gdzie prowadziła życie rozwódki-skandalistki. Miała z mężem syna Karola Fryderyka, który został generałem-major armii saskiej.
Po śmierci Augusta II w 1733 roku Anna Orzelska zamieszkała w Wenecji, a później przeniosła się do Francji. Tam jej hulaszczy tryb życia rzucał cień na karierę przyrodniego brata, Maurycego Saskiego, marszałka Francji. Ostatecznie osiadła w Awinionie, a ostatnie lata spędziła w Grenoble, gdzie zmarła w 1769 roku. Została pochowana w kościele św. Ludwika w Grenoble.
