Cichy zabójca w zabawkach. Zakazane substancje wykryte w produktach z Azji!

W ramach zakrojonej na szeroką skalę kontroli przeprowadzanej przez szwajcarskie laboratoria kantonalne przebadano wstępnie około 1400 produktów.

Po szczegółowej analizie chemicznej okazało się, że:

• 51 próbek z 80 przekroczyło dopuszczalne limity, potwierdzając obecność zabronionych ftalanów.
• W samym październiku wycofano 8 produktów, a szacuje się, że ta liczba wzrośnie do ponad 100 artykułów.

- Zauważamy, że produkty importowane, zwłaszcza z Azji, nadal nie spełniają obowiązujących przepisów. W związku z tym konieczne są dalsze kontrole - powiedział RSI (włoskojęzycznej szwajcarskiej rozgłośni radiowo-telewizyjnej) Yves Parrat, chemik kantonalny z Bazylei, koordynujący badanie.

Zakazane substancje wykryto w artykułach, z którymi mamy bliski i często długotrwały kontakt. Do najbardziej ryzykownych należą:

• zabawki i pluszaki,
• maty łazienkowe, termofory,
• plastikowe pojemniki i inne artykuły gospodarstwa domowego.

Większość niezgodnych z przepisami produktów pochodzi z Azji. Parrat podkreśla, że problemem jest brak odpowiedniej kontroli po stronie firm importującej towary:

- Firmy są również zobowiązane do lepszego monitorowania importowanych produktów. Niestety, ten samodzielny monitoring jest problemem powracającym. Od lat zgłaszamy te produkty, ale bez znaczącej poprawy.

Chociaż badanie przeprowadzono w Szwajcarii, eksperci ostrzegają, że identyczne produkty z ftalanami prawdopodobnie trafiają na półki sklepów w całej Unii Europejskiej, w tym w Polsce.

Wycofanie produktu ze sprzedaży jest poważnym zobowiązaniem, a kampanie mają na celu wymuszenie na importerach lepszej kontroli w celu ochrony konsumentów.

Ftalany to grupa związków chemicznych, które są powszechnie stosowane jako plastyfikatory, czyli substancje dodawane do tworzyw sztucznych (głównie PCV), aby zwiększyć ich elastyczność, trwałość i miękkość. Są one obecne w setkach produktów, od zabawek, opakowań żywności i kosmetyków, po wykładziny podłogowe i sprzęt medyczny.

Głównym problemem jest to, że ftalany nie są trwale związane z tworzywem sztucznym i mogą łatwo migrować do środowiska, żywności, a następnie do organizmu człowieka, zwłaszcza poprzez kontakt doustny (np. ssanie zabawek przez dzieci) lub skórny.

Ftalany są klasyfikowane jako substancje zaburzające gospodarkę hormonalną (EDCs - Endocrine Disrupting Chemicals). Ich szkodliwe działanie koncentruje się przede wszystkim na układach hormonalnym i rozrodczym:

• zaburzenia hormonalne - ftalany naśladują działanie estrogenów lub blokują działanie androgenów (męskich hormonów płciowych), co prowadzi do zaburzenia naturalnej równowagi hormonalnej,
• wpływ na mężczyzn - ekspozycja w okresie prenatalnym lub wczesnego dzieciństwa jest wiązana ze zmniejszeniem produkcji testosteronu, pogorszeniem jakości nasienia u dorosłych mężczyzn i wadami rozwojowymi narządów płciowych,
• wpływ na kobiety - mogą mieć negatywny wpływ na płodność i rozwój układu rozrodczego,
• wpływ na ciąże - narażenie kobiet w ciąży na ftalany jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ może wpływać na prawidłowy rozwój płodu,
• wpływ na dzieci - dzieci są szczególnie wrażliwe, ponieważ często wkładają do ust plastikowe przedmioty (zabawki) i mają szybki metabolizm,

• rozwój neurologiczny - niektóre badania sugerują związek między ekspozycją na ftalany a problemami z koncentracją, ADHD oraz opóźnieniami w rozwoju behawioralnym i neurologicznym.

Dodatkowo ekspozycja na ftalany w środowisku domowym (np. z winylowych podłóg) jest wiązana z wyższym ryzykiem rozwoju astmy i alergii. W badaniach na zwierzętach duże dawki ftalanów wykazywały właściwości uszkadzające wątrobę i nerki.

Z powodu tych zagrożeń, Unia Europejska i inne kraje wprowadziły zakaz stosowania niektórych ftalanów (np. DEHP, DBP, BBP) w zabawkach i artykułach przeznaczonych dla małych dzieci. Badania takie jak to przeprowadzone w Szwajcarii pokazują jednak, że mimo zakazów, substancje te wciąż trafiają na rynek, zwłaszcza w produktach importowanych.

Źródło: Risultati allarmanti nei controlli sugli ftalati RSI