Firmy nie są gotowe na finansowe skutki wypadków przy pracy w budownictwie

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) wynika, że w 2024 roku w sektorze budowlanym doszło do 3442 wypadków przy pracy. Choć to mniej niż w poprzednich latach (3704 w 2022 r., 3596 w 2023 r.), tragiczność zdarzeń wzrosła. Liczba ofiar śmiertelnych sięgnęła 78 – dwa razy więcej niż rok wcześniej (39).

Ciężkich obrażeń doznało 57 pracowników, a wskaźnik wypadkowości wyniósł 3,29 na 1000 zatrudnionych (średnia krajowa to 4,80).

– Wypadki przy pracy w Polsce to najczęściej rezultat nieprawidłowego zachowania pracowników (42,3% zdarzeń), niewłaściwego posługiwanie się sprzętem (10,0%) i złej organizacji stanowiska pracy (6,6%). W tym kontekście trzeba dodać, że branża budowlana charakteryzuje się specyficznym profilem ryzyka – prace prowadzone na wysokości, obsługa maszyn budowlanych czy transport ciężkich materiałów. W wielu przypadkach odpowiedzialność prawna i finansowa spada na pracodawcę, co czyni zarządzanie ryzykiem w odniesieniu do zdrowia pracowników jednym z kluczowych elementów prowadzenia biznesu w sektorze budowlanym – Michał Nowosielski, odpowiedzialny za ubezpieczenia budowlano-montażowe.

Pracodawcy narażeni są na wysokie roszczenia finansowe, zwłaszcza gdy nie posiadają odpowiedniego ubezpieczenia OC pracodawcy. Oto rzeczywiste przypadki szkód:

• Śmiertelne porażenie prądem
  Pracownik podczas robót ziemnych uszkodził przewody elektryczne i zginął od porażenia. Firma miała polisę na 100 tys. zł, a roszczenie rodziny wyniosło ok. 1 mln zł.
• Upadek z poddasza
  Robotnik spadł podczas prac na poddaszu dwupiętrowego budynku i zmarł z powodu odniesionych obrażeń.
• Załamanie szalunku
  Osoby dokonujące inspekcji budowy wpadły do piwnicy po załamaniu się szalunku. Jedna osoba zgłosiła roszczenie na kilkadziesiąt tysięcy złotych.

– Firmy z branży budowlanej mają dużą świadomość ryzyka wypadków swoich pracowników, ale to niekoniecznie przekłada się na zakres ubezpieczenia. Inaczej mówiąc: część przedsiębiorstw ma OC pracodawcy, ale z różnych przyczyn ubezpiecza się na zbyt niskie sumy gwarancyjne. Niekiedy jest to związane z wysokim poziomem procedur BHP i minimalizowaniem w ten sposób ryzyka wypadków, a nieraz wynika to po prostu z chęci obniżenia składki za polisę. Przy wyborze ochrony trzeba natomiast brać pod uwagę najgorszy możliwy scenariusz, bo tylko wtedy wypłata z polisy w pełni pokryje roszczenie od pracownika lub jego rodziny. Wypadek na budowie może oznaczać dla budżetu firmy nawet milionowe obciążenia, zwłaszcza w przypadku trwałego uszczerbku na zdrowiu pracownika i dożywotniego pozbawienia go możliwości wykonywania pracy, bądź gdy wypadek obejmie większa liczbę pracowników – dodaje Michał Nowosielski.

Ubezpieczenie OC pracodawcy to rozszerzenie standardowej polisy działalności gospodarczej. Chroni ono firmę przed finansowymi skutkami wypadków pracowników – zarówno w pracy, jak i w drodze do niej, podczas szkoleń czy delegacji.

– Składka jest uzależniona od branży i ryzyka – w budownictwie jest z oczywistych przyczyn wyższa niż w zawodach biurowych, ale wciąż stanowi tylko niewielki ułamek potencjalnych roszczeń wobec pracodawcy. Kluczowe z jego punktu widzenia jest zatem ustalenie sumy gwarancyjnej na poziomie adekwatnym do skali działalności i liczby zatrudnianych pracowników – wyjaśnia Mateusz Gałabuda, odpowiedzialny za ubezpieczenia budowlano-montażowe.

Wielu przedsiębiorców posiada OC pracodawcy, ale z niewystarczającymi sumami gwarancyjnymi. Często wynika to z chęci obniżenia składki lub wiary w skuteczność procedur BHP. Tymczasem pojedynczy wypadek może skutkować roszczeniami opiewającymi na miliony złotych – szczególnie w przypadku trwałego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci pracownika.

– Przy wyborze ochrony trzeba brać pod uwagę najgorszy możliwy scenariusz (...). Wypadek na budowie może oznaczać dla budżetu firmy nawet milionowe obciążenia – dodaje Michał Nowosielski.

Wysokość odszkodowań w budownictwie zależy od rodzaju zdarzenia i skali obrażeń – od kilkudziesięciu tysięcy do kilku milionów złotych. W przypadku śmierci pracownika jego rodzina może domagać się:

• rent okresowych,
• odszkodowań za utracone korzyści,
• zadośćuczynienia.

– Trzeba pamiętać, że suma gwarancyjna odnosi się do zdarzenia, do którego doszło w okresie ubezpieczenia. Czyli nie można jej zwiększyć dopiero po wypadku (...). Takie sytuacje się zdarzają i należy mieć tego świadomość przy wyborze polisy – podkreśla Mateusz Gałabuda.

Wypadki w branży budowlanej pozostają poważnym zagrożeniem, zarówno dla zdrowia pracowników, jak i kondycji finansowej firm. Dlatego kluczowe jest posiadanie odpowiednio dobranego ubezpieczenia OC pracodawcy – z realną, a nie minimalną, sumą gwarancyjną. Koszt składki to zaledwie ułamek potencjalnych roszczeń, które mogą zostać zgłoszone nawet po latach.