Ile kosztuje krowa mleczna? Czasem więcej niż niejedna pensja

Chów i hodowla bydła dzieli się na mleczne i mięsne, sporadycznie prowadzi się ogólnoużytkowe. W Polsce mamy 253 296 siedzib stad bydła, czyli gospodarstw, które się nimi zajmują. Łącznie obejmują ponad 6 mln sztuk zwierząt. Ile jest w tym krów mlecznych?

We wrześniu 2025 r. pogłowie krów mlecznych spadło o 8,3% w porównaniu z czerwcem 2024 r., w porównaniu z grudniem 2024 odnotowało wzrost o 2,5% i wyniosło 2 009,9 tys. sztuk, podaje Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka.

Przeciętny roczny udój mleka od krowy w 2024 roku według danych GUS wyniósł 7312 litrów. To zdecydowanie więcej, niż dekadę temu, gdy w 2015 osiągano wynik 5395 litrów. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że są gospodarstwa, które osiągają znaczenie wyższe wyniki, np. średnią 13 tys. litrów.

Produkcją mleczną zajmują się dziś przede wszystkim wyspecjalizowane w tym kierunku gospodarstwa. Dlatego średni roczny udój mleka od krowy rośnie głównie dzięki postępowi w trzech kluczowych obszarach.

Pierwszym z nich jest genetyka i selekcja ras. Dobiera się rasy bydła (np. holsztyńsko-fryzyjska) o wysokim potencjale genetycznym do produkcji mleka. Do tego hodowcy prowadzą ciągłą selekcję hodowlaną, często wspierana przez technologię genomową, która skupia się na cechach związanych z wydajnością, a także zdrowiem i długowiecznością.

Drugim elementem poprawy mleczności jest żywienie bydła. Gospodarstwa mleczne stosują zbilansowane dawki pokarmowe, dostosowane do fazy laktacji i wydajności krowy (żywienie precyzyjne).

I wreszcie trzecia składowa poprawy wydajności to odpowiednie zarządzanie i warunki utrzymania, zatem dbałość o dobrostan zwierząt:

• Komfort krów (odpowiednie legowiska, wentylacja, minimalizowanie stresu cieplnego).
• Wysoka higiena w oborze i podczas udoju, co minimalizuje ryzyko chorób wymienia (mastitis) i utrzymuje niską liczbę komórek somatycznych.
• Skuteczny rozród i odpowiednia długość okresu zasuszenia dla regeneracji wymienia i przygotowania do kolejnej laktacji.
• Prawidłowy odchów jałówek i dbałość o długowieczność krów.

W Polsce od wielu lat odnotowywany jest systematyczny wzrost skupu mleka. Średnioroczny wzrost skupu wynosił zawsze około 2%. W 2024 roku skup odnotował wyższy wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim i wyniósł 3,8%, wskazuje Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka.

Według Głównego Urzędu Statystycznego średnia cena mleka w sierpniu 2025 roku osiągnęła 225,00 zł za hektolitr (100 l).

W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2025 roku średnia cena, za którą mleko było skupowane, wyniosła 226,30 zł za hektolitr (hl). Jest to wzrost o 12,6% w porównaniu do cen odnotowanych w tym samym okresie w roku 2024.

Istnieje znaczące zróżnicowanie cen mleka w zależności od regionu. W sierpniu 2025 roku najwięcej za surowiec otrzymywali producenci z województw:

• podlaskiego (238,69 zł/hl),
• warmińsko-mazurskiego (228,06 zł/hl),
• lubuskiego (227,23 zł/hl).

Z kolei najniższe ceny odnotowano w województwach:

• małopolskim (210,30 zł/hl),
• łódzkim (213,02 zł/hl),
• podkarpackim (216,16 zł/hl).

Cena zakupu krowy mlecznej w Polsce jest zmienna, zależy przede wszystkim od takich czynników, jak: rasa zwierzęcia, jego wiek (liczbę laktacji) oraz stan zdrowia i potencjał produkcyjny. Można spotkać w ogłoszeniach kwoty od 5 do 12 tys. zł.

Dla porównania, cena bydła rzeźnego (krów wybrakowanych) jest ustalana na podstawie wagi. Według danych z października 2025 roku, w skupie wahała się ona od 10,40 do 15,50 zł za kilogram masy ciała.

Ostateczna cena sprzedaży krów mlecznych jest często negocjowana indywidualnie między hodowcami, uwzględniając konkretną ofertę i oczekiwaną wydajność.

Ceny krów w mlecznych w ogłoszeniach rolników w październiku 2025:

• Wielkopolskie. Wysokocielne krowy mleczne HF w cenie 11,8 tys. zł. Zwierzęta pochodzą z importu: Niemcy, Dania, Węgry, Słowacja. Jak podaje autor ogłoszenia, cielność 7/8 miesięcy. Wysoka genetyka, zdrowe.
• Małopolskie. Sprzedam krowy mleczne na wycieleniu, cena 8,5 tys. zł, likwidacja stada.
• Podlaskie. Sprzedam młodą krowę po drugim wycieleniu. Duża sztuka, mleko zdrowe, cena 12,1 tys. zł
• Podlaskie. Sprzedam krowy mleczne, likwidacja stada, 10 tys. zł
• Mazowieckie. Sprzedam krowę z mlekiem po drugim wycieleniu, 11,2 tys. zł
• Świętokrzyskie. Mam do sprzedania krowę simental, wypasana, daje około 5 litrów mleka, cielna 2 miesiące, 6 tys. zł
• Świętokrzyskie. Sprzedam krowy mleczne z własnego, rodzinnego gospodarstwa. Z powodu likwidacji hodowli oferujemy 10 sztuk krów w tym 5 krów pierwiastek w fazie laktacji oraz jedna jałówka zacielona, termin porodu grudzień 2025, cena od 6,9 tys. zł
• Małopolskie. Sprzedam piękną krowę rasy simental, krowa 5-letnia, 3 tygodnie po wycieleniu, bardzo spokojna zdrowa, z dużym apetytem. Cena 11 tys. zł
• Kujawsko-Pomorskie. Sprzedam krowy mleczne pierwiastki. Cielne, cena 9,5 tys. zł

Cena krowy niejednokrotnie przekracza wysokość zarówno średniej krajowej pensji, jak i wynagrodzenia np. nauczycieli. GUS wskazuje, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sierpniu 2025 r. wyniosło 8 769,08 zł.

Natomiast minimalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli wynoszą

• 5153 zł brutto dla nauczycieli początkujących
• 5310 zł dla nauczycieli mianowanych
• 6211 zł dla nauczycieli dyplomowanych

Do tego doliczane są dodatki, np. na wysługę lat. Czytaj więcej: Paski nauczycieli 2025. Takie są obecnie zarobki

W 2025 r. średnie wynagrodzenie brutto nauczycieli powinno wynosić: początkujących - 6672,31 zł (o 317,73 zł więcej niż w 2024 r.), mianowanych - 7826,14 zł (więcej o 372,67 zł), a dyplomowanych - 10000,07 zł (więcej o 476,19 zł), podaje serwis samorządowy PAP.

Krowa od zawsze była żywicielką, cennym składnikiem gospodarstwa. Muzeum Wsi Radomskiej wspomina, że przy pierwszym wiosennym wypędzeniu bydła na pastwiska, odczyniano rytuały ochronne.

Stosowano szereg rytuałów religijno-magicznych, takich jak kropienie wodą święconą, okadzanie ziołami, kładzenie na progu magicznych przedmiotów, np. siekiery lub palmy wielkanocnej.

Ich celem była profilaktyka i ochrona inwentarza przed:

• złem, urokami, chorobami i nieszczęśliwymi wypadkami;
• działaniem czarownic, które mogły "psuć" lub odbierać mleko, zmieniać smak i konsystencję nabiału.

Aby zapobiec zgubnym skutkom czarów, smarowano rogi bydła dziegciem lub czosnkiem, albo kreślono na nich znak krzyża. Wyprowadzaniu bydła na pastwisko towarzyszyły liczne czynności, wynikające z przekonania o konieczności ochrony zwierząt przed chorobami i złymi mocami. Celem tych działań było zminimalizowanie ryzyka uszczerbku na zdrowiu i życiu inwentarza, co było kluczowe dla dobrobytu gospodarstwa.

Krowa ma lub miała w wielu kulturach, w tym i w Polsce, wartość pieniężną lub jest traktowana jako element majątku. Szczególnie na wsi zwierzę to było wysoce cenione; świadczył o tym fakt, że często stanowiło ważną część posagu dla wychodzących za mąż dziewcząt.

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu dodaje: Kiedy już krowy regularnie się pasły, nadal dbano o ich mleczność. Jeśli doiło się na polu, należało uważać, aby nie rozlać mleka, bo krowa mogła je całkiem stracić. Przed i po każdym udoju trzeba było jej wymię przeżegnać. Inaczej mógł w nocy przyjść diabeł czy inna mara i ją wydoić, czyli zabrać jej mleko.