Kraków przyjazny seniorom. Tu nie sposób się nudzić

Czy Kraków, postrzegany jako miasto studentów i turystów, jest przyjazny seniorom?

Nie ulega wątpliwości, że Kraków jest miastem studentów. W raporcie Polskiego Instytutu Ekonomicznego "Akademickość polskich miast (II)", Kraków plasuje się na drugiej pozycji - tuż za Warszawą, a przed Wrocławiem czy Poznaniem. O walorach turystycznych Krakowa nie trzeba też nikogo przekonywać.

Ale Kraków to nie tylko studenci i turyści. To około 200 tysięcy mieszkanek i mieszkańców w wieku ponad 60 lat, o których dbamy w sposób szczególny.

Kraków angażuje się w opiekę i pomoc osobom starszym oraz ich aktywizację i integrację od wielu lat. Już w 2013 roku podpisaliśmy "Deklarację Dublińską miast i regionów europejskich przyjaznych osobom starszym 2013". Po 10 latach od podpisania tego dokumentu, 20 marca 2023 r., Światowa Organizacja Zdrowia uhonorowała Kraków za wysiłki na rzecz tworzenia środowiska przyjaznego dla osób starszych, oficjalnie przyjmując nas do Globalnego Programu Miast i Społeczności Przyjaznych Starzeniu.

Statystyki pokazują, że ponad 40 proc. polskich seniorów zmaga się z poczuciem izolacji, zaś badania PCK z początku tego roku - że nawet co druga osoba powyżej 60. roku życia mieszka samotnie...Ciężko namówić starsze osoby do aktywności?

Nie jest to łatwe zadanie, ale działamy aktywnie i horyzontalnie. W 2022 roku Rada Miasta Krakowa uchwaliła Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Krakowa 2030, która wskazuje, że głównym zadaniem Gminy Miejskiej Kraków w zakresie zachowania aktywności i samodzielności seniorów jest stworzenie szerokiej przestrzeni, w której osoby starsze będą mogły się realizować i żyć bezpiecznie, a polityka senioralna miasta powinna być polityką włączającą i wspierającą zaangażowanie obywatelskie i czynny udział w życiu miasta.

Jak miasto Kraków stara się aktywizować seniorów? Czy seniorzy chętnie uczestniczą w wydarzeniach organizowanych specjalnie dla nich?

Od 2015 roku Kraków realizuje Gminny Program Aktywności i Integracji Osób Starszych PASIOS, adresowany do osób 60+, którego celem jest poprawa jakości i poziomu życia poprzez promowanie aktywności, dbałości o stan zdrowia, edukacji oraz integracji międzypokoleniowej. Jesteśmy właśnie w procesie przygotowania programu na kolejne pięć lat. W ramach PASIOS funkcjonuje w Krakowie blisko 60 Centrów Aktywności Seniorów, które prowadzą organizacje pozarządowe wyłaniane w otwartym konkursie ofert. To silna sieć miejsc spotkań oferujących osobom 60+ zajęcia, warsztaty, wykłady, wycieczki - od rękodzieła, poprzez naukę języków, nowe technologie, zajęcia usprawniające i sportowe, po wyjścia do muzeów, teatrów. Jako że Centra działają we wszystkich osiemnastu dzielnicach Krakowa, ich oferta jest też dostosowywana do potrzeb i oczekiwań uczestników. PASIOS to też drobne usługi, takie jak Czysty Dom, czyli sprzątanie; Złota Rączka, czyli drobne naprawy; Podolog; przewozy meleksem na groby najbliższych, czy usługa asystenta osoby starszej. W ofercie są też oczywiście spotkania świąteczne, koncerty, potańcówki, mistrzostwa sportowe i konkursy. Oferta jest bardzo bogata, a krakowskie seniorki i seniorzy bardzo chętnie z niej korzystają. Nie mamy problemu z frekwencją.

W Krakowie mieszkają również seniorzy z niepełnosprawnościami. Na jaką pomoc w codziennym życiu mogą liczyć?

Wszystkie usługi w programie PASIOS są oczywiście dostępne dla osób starszych ze szczególnymi potrzebami. Na przykład usługa Asystent jest kierowana do osób starszych 85+ i osób z niepełnosprawnościami 70+. Równolegle, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej oferuje usługi świadczone w miejscu zamieszkania: opiekuńcze - pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, pielęgnację zaleconą przez lekarza i w miarę możliwości zapewnienie kontaktu z otoczeniem; usługi opiekuńcze w formie usług sąsiedzkich, specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi; asystenturę osobistą osoby z niepełnosprawnościami.

W Krakowie, oprócz wspomnianych CAS-ów, funkcjonuje szesnaście Domów i Klubów Krakowskiego Centrum Seniora - są to dzienne domy pomocy społecznej, w tym dwa specjalistyczne oraz Miejskie Centrum Opieki dla Osób Starszych, Przewlekle Niepełnosprawnych oraz Niesamodzielnych, a z myślą o opiekunach nieformalnych powstało Centrum Wsparcia Opiekunów oferujące wczesną opiekę poszpitalną, indywidualnego "manadżera opieki", opiekę wytchnieniową, wypożyczalnię sprzętu, itp.

Dlaczego w starszym wieku nie warto zamykać się samotnie w czterech ścianach?

Człowiek jest istotą społeczną - potrzebuje kontaktu z innymi, rozmowy, poczucia bycia zauważonym i potrzebnym. Samotność i zamykanie się w czterech ścianach mają bardzo negatywny wpływ zarówno na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne. Izolacja prowadzi do pogorszenia nastroju, wzrostu ryzyka depresji czy zaburzeń snu. Może nawet przyspieszać procesy demencyjne. Zwiększa ryzyko nadciśnienia, chorób serca czy osłabienia odporności.

Aktywne osoby starsze zachowują sprawność umysłową i fizyczną dłużej niż te, które żyją w samotności.

Spotkania w klubach czy CAS-ach dają poczucie sensu, bezpieczeństwa i przynależności. Ruch, śmiech i rozmowa to naturalne lekarstwa, które stymulują układ nerwowy i hormonalny, poprawiając samopoczucie. Dlatego w starszym wieku szczególnie warto wychodzić do ludzi, pielęgnować relacje, angażować się w życie społeczne czy kulturalne. To nie tylko sposób na walkę z samotnością, ale przede wszystkim inwestycja w zdrowie, równowagę emocjonalną i lepszą jakość życia na co dzień. A my, jako Miasto Kraków staramy się oferować naszym seniorom bogatą i bardzo ciekawą ofertę.

Zobacz specjalną publikację FORUM SENIORA: