Lublin: Inwestycja w Zalew Zemborzycki. Kiedy rozpoczną się prace?
Zalew Zemborzycki to zbiornik wodny o kluczowym znaczeniu dla Lublina i okolic. Oddany do użytku w 1974 roku, pełni wielorakie funkcje – przeciwpowodziową, przeciwsuszową, rekreacyjną oraz przyrodniczą. Niestety, przez dekady użytkowania, stan ekologiczny akwenu znacznie się pogorszył. Nagromadzenie około 6 milionów metrów sześciennych mułu i torfu oraz dopływ biogenów z rolnictwa ograniczają obecnie możliwości korzystania z zalewu. Przebudowa zbiornika stała się więc niezbędna, aby przywrócić mu pełną funkcjonalność oraz poprawić warunki środowiskowe.
Modernizacja obejmuje szereg działań: odmulenie zbiornika, przebudowę zapory czołowej, budowę zbiornika wstępnego oraz powstanie centrum edukacyjno-operacyjnego. Prace przygotowawcze rozpoczęły się już w 2019 roku, a rok później rozstrzygnięto przetargi na dokumentację projektową. Szacowany koszt inwestycji sięga nawet 500 mln zł, z czego sam zbiornik wstępny może pochłonąć około 166 mln zł. To podkreśla skalę i znaczenie przedsięwzięcia.
W związku z dużymi kosztami i oczekiwaniami mieszkańców, poseł Michał Moskal skierował do ministra infrastruktury w kwietniu interpelację dotyczącą postępów w realizacji tej strategicznej inwestycji, ze szczególnym uwzględnieniem działań podejmowanych w celu zabezpieczenia finansowania. Odpowiedź otrzymał dopiero pod koniec lipca.
W odpowiedzi na interpelację Ministerstwo Infrastruktury szczegółowo przedstawiło aktualny stan projektu. Modernizacja została podzielona na sześć głównych komponentów:
- Przebudowa zapory czołowej na długości 573 metrów, wraz z jazem, spustem dennym i przepławką dla ryb.
- Odbudowa przepompowni P-2 z zbiornikiem wyrównawczym przy ogroblowaniu wstecznym lewym zbiornika głównego.
- Odbudowa ogroblowania wstecznego lewego (1,92 km) oraz prawego brzegu rzeki Bystrzyca (3,66 km).
- Budowa Centrum Edukacyjno-Operacyjnego PGW Wody Polskie „Lublin – Zemborzyce”.
- Budowa zbiornika wstępnego o powierzchni około 35 ha, wraz z jazem i przepławką.
- Pogłębienie czaszy zbiornika głównego na powierzchni 280 ha.
Jak poinformował podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Przemysław Koperski, roboty budowlane zaplanowano na lata 2026-2030. Jednak realizacja inwestycji jest ściśle uzależniona od pozyskania niezbędnych środków finansowych.
W zakresie finansowania, PGW Wody Polskie aktywnie poszukują funduszy z programów unijnych na poziomie regionalnym i krajowym oraz w ramach programu LIFE. Niestety, ze względu na ograniczenia środowiskowe i niespełnienie kryteriów naboru, nie udało się pozyskać wsparcia z funduszy UE. Ministerstwo podkreśla, że możliwe jest finansowanie ze środków własnych Wód Polskich oraz budżetu państwa, jednak dopiero po uzyskaniu wszystkich niezbędnych decyzji formalno-prawnych.
Z dotychczasowych informacji wynika, że PGW Wody Polskie zabezpieczyło środki na dokończenie dokumentacji projektowej. Większość obiektów już uzyskała decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach, natomiast dla części trwa jeszcze proces uzyskiwania pozwoleń wodnoprawnych. Wszystkie niezbędne decyzje, w tym pozwolenie na budowę, uzyskało Centrum Edukacyjno-Operacyjne.
W odpowiedzi na pytania o alternatywne warianty modernizacji, takie jak meandrowanie rzeki Bystrzycy zaproponowane przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, ministerstwo poinformowało, że takie rozwiązania są obecnie analizowane w ramach koreferatu do dokumentacji projektowej.
Mieszkańcy Lublina oczekują szybkich i skutecznych działań, które przywrócą Zalew Zemborzycki do pełnej funkcjonalności, wspierając rozwój turystyki, rekreacji oraz zapewniając skuteczną ochronę przeciwpowodziową. Transparentność w kwestii finansowania i realizacji inwestycji jest kluczowa, aby uniknąć dalszych opóźnień i zapewnić realizację projektu w przewidzianym harmonogramie.
W kontekście politycznym, poseł Moskal apeluje również bezpośrednio do europosła Krzysztofa Hetmana, szefa PSL na Lubelszczyźnie, by ten wpłynął na swojego partyjnego kolegę, ministra infrastruktury Dariusza Klimczaka: