Malbork: Poznaj historię ratowania Szpitala Jerozolimskiego

Szpital Jerozolimski, Jeruzalem, Betlejem – to nazwy, których używa się na określenie budynku przy ul. Armii Krajowej 68 w Malborku. Nawiązują do średniowiecznej historii miasta i Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Tego typu miejsca, pełniące funkcje przytułku, były zakładane w czasach państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Nie były szpitalami w dzisiejszym rozumieniu tego słowa, można by je raczej przyrównać do współczesnych domów spokojnej starości.

Dawne przytułki, jako miejsca potencjalnego zagrożenia epidemiologicznego, znajdowały się poza murami miejskimi. Utrzymywane były przez władze miejskie z datków od mieszczan, w tym tych, którzy chcieli zapewnić sobie miejsce spokojnej starości.

Pierwszy budynek nie przetrwał. W źródłach historycznych jest mowa o tym, że w latach 1527-1528 powstał „nowy szpital”. Jak czytamy w „Programie opieki nad zabytkami miasta Malborka”, wskazuje to „na jego datowanie i lokalizację na miejscu starszego, średniowiecznego obiektu szpitalnego pod tym samym wezwaniem". W okresie wojen ze Szwedami (czyli w czasach, gdy Malbork z Prusami należał do Rzeczpospolitej) obiekt spłonął i ok. 1692 r. został odbudowany. Swą pierwotną funkcję pełnił do początku XX wieku, kiedy to przeszedł remont i adaptację na cele mieszkalne.

Szpital Jerozolimski przetrwał II wojną światową, ale potem – w polskim Malborku – powoli chylił się ku upadkowi i w pewnym momencie pojawiła się nawet na nim informacja, że jest budynkiem do rozbiórki. Na szczęście, w 2003 roku za sprawą trzech obywateli Niemiec: byłego malborczyka Edwina Eggerta oraz Klausa Hempricha i Hansa Kalteneckera - rozpoczął się proces ratowania zabytku. Misja została uznana za w pełni udaną w 2025 roku, po zakończeniu prac remontowo-konserwatorskich w piwnicach.

Historię budynku i jego remontu, obecnie jednej z siedzib Malborskiego Centrum Kultury i Edukacji, będzie można poznać w najbliższą środę (23 lipca) o godz. 17 podczas wernisażu wystawy na ten temat, oczywiście w Szpitalu Jerozolimskim. Organizator, Stowarzyszenie Wspierania Szpitala Jerozolimskiego, zaprasza również na drugą ekspozycję, która zostanie otwarta w tym samym czasie i miejscu - „Panowie i hrabiowie von der Groeben – szlachecki ród w Prusach”.

Dlaczego ten malborski obiekt jest wyjątkowy?

Stanowi w województwie pomorskim rzadki przykład obiektu sanitarno-opiekuńczego – wyjaśnia Krystyna Babnis z gdańskiego oddziału Narodowego Instytutu Dziedzictwa we wpisie na stronie zabytek.pl.