Nałęczów: Oaza zdrowia i literackiej inspiracji. Co warto zobaczyć?

Zwiedzanie Nałęczowa najlepiej rozpocząć od jego zielonego serca – Parku Zdrojowego. To prawdziwa oaza spokoju, wpisana w malowniczy krajobraz, pełna zieleni, różnorodnego drzewostanu i urokliwych alejek spacerowych, które kuszą do relaksu. To właśnie o nim często pisał Bolesław Prus do „Kuriera Warszawskiego”.

W centrum parku dumnie wznosi się Pałac Małachowskich – najcenniejszy zabytek architektoniczny Nałęczowa, pochodzący z połowy XVIII wieku. Obok pałacu stoi oficyna pałacowa z I połowy XVII wieku, będąca dawnym dworem Gałęzowskich. Nieopodal znajdziemy także Stare Łazienki oraz słynne Sanatorium Książę Józef – zabytkowy budynek, który zachwyca swoją architekturą. Koniecznie odwiedźcie także Palmiarnię, gdzie w otoczeniu egzotycznej roślinności można napić się zdrowotnej, naturalnej wody mineralnej „Nałęczowianka”.

Nałęczów to miasto, które od lat inspiruje artystów i pisarzy. Nałęczów leczył serca, ale także koił i inspirował wielkie umysły. W tym urokliwym uzdrowisku bywali i tworzyli giganci polskiej literatury, tacy jak Zofia Nałkowska, Henryk Sienkiewicz, Stanisław Przybyszewski, Stanisław Witkiewicz, Ewa Szelburg-Zarembina, oraz oczywiście Stefan Żeromski i Bolesław Prus.

• Muzeum Stefana Żeromskiego („Chata Żeromskiego”): To niezwykłe muzeum mieści się w dawnej pracowni pisarza, słynnej „Chacie Żeromskiego”, zbudowanej za honorarium z powieści „Popioły” w 1905 roku. Autorem projektu tego zakopiańskiego domu z bali, krytego gontem, był Jan Koszczyc-Witkiewicz. To tutaj powstawały rozdziały „Dziejów grzechów”, „Dumy o hetmanie” i „Słowa o bandosie”. Muzeum, otwarte już w 1928 roku staraniem żony pisarza, Oktawii Żeromskiej, zachowało oryginalne wyposażenie pracowni, meble, pamiątki osobiste oraz dzieła samego Stefana Żeromskiego i jego żony. W ogrodzie znajduje się również Mauzoleum Adama Żeromskiego, jedynego syna pisarza.

• Muzeum Bolesława Prusa: To małe lubelskie miasteczko oczarowało również Bolesława Prusa. Jego muzeum mieści się obecnie w budynku Ochronki – wspaniałej, zabytkowej budowli w stylu zakopiańskim, również projektu Jana Koszczyc-Witkiewicza (wcześniej muzeum znajdowało się na parterze Pałacu Małachowskich, gdzie Prus mieszkał i pisał m.in. „Lalkę” i „Kroniki”). Ekspozycja zawiera bogate zbiory rękopisów, listów i osobistych pamiątek po autorze „Lalki”. Odtworzono tu nawet biurko pisarza z maszyną do pisania, podobną do tej, której używał. Co roku w Nałęczowie odbywają się „Majówki z Panem Prusem”, nawiązujące do tradycji uzdrowiskowych spotkań z przełomu XIX i XX wieku.

Warto również odwiedzić Muzeum Historii i Tradycji Nałęczowa „Ochronka”, które dokumentuje bogatą przeszłość uzdrowiska.

Nałęczów od ponad 150 lat uchodzi za jedno z najważniejszych uzdrowisk w Polsce. Jako jedyne w kraju specjalizuje się w leczeniu chorób serca i układu krążenia, a jego status oficjalnego uzdrowiska został nadany już w 1878 roku. Klimat miejscowości – łagodny, z dużą liczbą dni słonecznych – oraz obecność naturalnych wód mineralnych i borowin od lat przyciągają kuracjuszy z całego kraju. Jego lecznicze właściwości mikroklimatu powodują samoczynne obniżanie ciśnienia tętniczego krwi oraz zmniejszanie dolegliwości chorób układu krążenia. „Nałęczów leczy serce” – to hasło, które doskonale oddaje esencję tego miejsca.

Nałęczowskie sanatoria i ośrodki zdrowia oferują szeroki wachlarz usług z zakresu rehabilitacji i wellness. Wśród zabiegów szczególnie polecanych znajdują się kąpiele solankowe, masaże lecznicze, okłady borowinowe, inhalacje i hydroterapia. Kuracjusze mogą również skorzystać z zabiegów fizykalnych wspomagających układ sercowo-naczyniowy oraz programów relaksacyjnych i antystresowych.

W Parku Zdrojowym działa Pijalnia Wód Mineralnych, w której serwowane są trzy rodzaje leczniczych wód: Nałęczowianka, Mirosławianka i Cisy Zdrój – każda o nieco innym składzie i właściwościach wspierających funkcjonowanie organizmu. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się również Palmiarnia, gdzie można odpocząć wśród egzotycznej roślinności.

Dla tych, którzy szukają chwili wytchnienia w luksusowym wydaniu, dostępne są także nowoczesne kompleksy SPA oferujące zabiegi kosmetyczne, masaże ajurwedyjskie, kąpiele w mleku i miodzie czy relaksacyjne sesje w saunie i grocie solnej. To wszystko sprawia, że Nałęczów jest nie tylko miejscem leczenia, ale również regeneracji ciała i ducha.

Nałęczów to miasto znane również z urokliwej i wyjątkowej zabudowy, która dodaje mu niepowtarzalnego charakteru. Wiele z tych willi, wpisanych do rejestru zabytków, „pamięta” początki Zakładu Leczniczego i czasy, gdy w uzdrowisku gościli wybitni artyści. Spacerując ulicami Armatnia Góra, Aleją Lipową czy ulicami 1 Maja i Poniatowskiego, można podziwiać prawdziwe architektoniczne unikaty w stylach szwajcarskim, włoskim czy zakopiańskim. Koniecznie zajrzycie na ulice:

• Armatnia Góra: Willa Borowianka (początek XX w., styl szwajcarski, bogato ornamentowane werandy), Oktawia (1880 r., należała do żony Stefana Żeromskiego), Podgórze (lata 1882–1885, styl szwajcarski), Ukraina (1894 r., styl włoski, dawny pensjonat).

• Aleja Lipowa: Willa Aurelia (koniec XIX w., styl szwajcarski, obecnie hotel), Aniela (ok. 1925 r., obecnie Krajowy Ośrodek Apostolstwa Ruchu Trzeźwości), Doktorska (1914 r.), Mazowsze (koniec XIX w., styl szwajcarski), Nagórskich, Nagórze, Pod Kraszewskim (dawna izba porodowa), Pod Matką Boską (styl włoski, dawny pensjonat „Ewelina”, bywał tu Bolesław Prus), Raj (lata 20. XX w., dawna siedziba Liceum Plastycznego), Tolin (1882 r.), Ustronie (1893 r., styl szwajcarski), Zofijówka (lata 1890–1893, z dwiema wieżami).

• Ulica 1 Maja: Willa Gioia (1927 r., dawna własność żony ministra Józefa Becka).
• Ulica Paderewskiego: Willa Czekoladka (1926 r., styl zakopiański).
• Ulica Poniatowskiego: Willa Marianówka (przełom XIX i XX w., dawny internat Liceum Sztuk Plastycznych).

Te zabytkowe obiekty to świadectwo bogatej historii i artystycznego dziedzictwa Nałęczowa.

Nałęczów leży w strefie malowniczego Kazimierskiego Parku Krajobrazowego, a jego natura to prawdziwy skarb. Jak trafnie zauważył Bolesław Prus: "A jeżeli masz ochotę do wycieczek górskich, znajdziesz tu i góry rozmaitej postaci, tudzież na parę wiorst długie wąwozy". Wokół Nałęczowa rozciąga się gęsta sieć wąwozów lessowych, które są fenomenem geologicznym i przyrodniczym. Te głębokie, kręte korytarze, wyrzeźbione przez wodę w miękkim lessie, otoczone są bujną, zróżnicowaną roślinnością, tworząc unikalny mikroklimat i niezapomniane widoki. Spacerowanie po tych wąwozach to prawdziwa gratka dla miłośników przyrody i pieszych wędrówek.

Dla aktywnych turystów Nałęczów oferuje również:

• Wąskotorową Nałęczowską Kolej Dojazdową: Wpisana na listę zabytków, ta urokliwa kolejka o trasie 54 km to niezwykła atrakcja. Wiedzie przez tereny Płaskowyżu Lubelskiego, doliny rzek Chodelki i Bystrej oraz Powiśla Lubelskiego, oferując unikalną perspektywę na krajobraz.
• Szlaki turystyczne: Przez Nałęczów przebiega czerwony szlak turystyczny „Szlak Wyżynny zachodni” (60,8 km), wiodący dolinami Czechówki, Bystrej i Grodarza. Wokół miasta wyznaczony jest także żółty szlak spacerowy (10 km), prowadzący m.in. przez wsie Charz i Cynków.

• Szlaki rowerowe: Nałęczów leży na czerwonym Szlaku przez Płaskowyż Nałęczowski (64 km), który jest częścią regionalnego szlaku rowerowego. To trasa dla miłośników dwóch kółek, prowadząca przez obszary o dynamicznej rzeźbie lessowej, wśród wąwozów i głębocznic, a także po bezleśnych wierzchowinach, które stanowią doskonałe punkty widokowe.

• Samochodowe szlaki tematyczne: Miasto znajduje się na trasie Szlaku Zespołów Pałacowo-Parkowych i Szlaku Muzeów Biograficznych Znanych Pisarzy, co ułatwia planowanie dalszych wycieczek po regionie.

Sprawdzone trasy rowerowe po Nałęczowie i okolicach dostępne są TUTAJ.

Nałęczów to miejsce, które łączy historię, relaks, piękną przyrodę i wyśmienitą kuchnię. Jednodniowa wycieczka do tego uzdrowiska to doskonały pomysł na oderwanie się od codzienności i spędzenie czasu w spokojnej atmosferze. Wybierz się tam i odkryj wszystkie uroki tej małej, ale jakże wyjątkowej miejscowości, która gwarantuje poprawę stanu zdrowia, doskonały relaks i aktywny wypoczynek!

• Muzeum Bolesława Prusa: Czynne od środy do niedzieli w godzinach 9:00 – 17:00

Ceny biletów: bilet normalny – 10 zł, bilet ulgowy – 8 zł, zwiedzanie z przewodnikiem – 35 zł + bilety wstępu, lekcja muzealna – 40 zł + bilety wstępu, warsztaty muzealne – 45 zł + bilety wstępu

Adres: ul. S.A. Poniatowskiego 39, 24-140 Nałęczów, tel. 81 501 45 52, 887 750 013, e-mail:prus@mnwl.pl

• Muzeum Stefana Żeromskiego: Czynne od środy do niedzieli w godzinach 9:00 – 17:00

Ceny biletów: bilet normalny – 10 zł, bilet ulgowy – 8 zł, zwiedzanie z przewodnikiem – 35 zł + bilety wstępu, lekcja muzealna – 40 zł + bilety wstępu, warsztaty muzealne – 45 zł + bilety wstępu

Adres: ul. S. Żeromskiego 8, 24-140 Nałęczów, tel. (81) 501 45 52, 887 750 014, e-mail: zeromski@mnwl.pl

• Kompleks Wodny Atrium - Uzdrowisko Nałęczów: Czynny codziennie od 9:00 do 21:00
  (ostatnie wejście o 20:00)

Ceny biletów: Strefa basenowa (basen, jacuzzi, sauny):
- poniedziałek - piątek: 9:00-15:00 - 20 zł / godz.
- poniedziałek - piątek: 15:00-21:00 - 24 zł / godz.
- weekendy i święta - 35 zł / godz.
- dzieci do lat 5 - wstęp bezpłatny

Adres: Al. Grabowa 1, 24-140 Nałęczów, Tel: +48 81 50-14-456 wew. 0101 lub +48 81 531-39-01, e-mail: atrium@zlun.pl