Gdańsk: Nielegalny hazard kwitnie mimo nalotów służb

Dawne kioski Ruchu, upadłe sklepiki, punkty rzemieślnicze. Na ich witrynach świecą małe, kolorowe neony "Open". Okna zaklejone papierem, na drzwiach kartka: "Zadzwoń domofonem i czekaj na otwarcie".

Od półtora roku, w drodze do pracy mijam cztery takie miejsca. Pierwszy na ulicy Łagiewniki, kolejny przy Podwalu Staromiejskim, następny przy Długich Ogrodach, ostatni przy Siennickiej. W całym Gdańsku z pewnością jest ich znacznie więcej.

Stoję wieczorem na Podwalu Staromiejskim w Gdańsku. "Open" świeci nad pustą witryną. Co tu było wcześniej? Chyba sklep z odzieżą. Po jego bokach mieszczą się sklep z papierosami elektronicznymi i dorabianie kluczy. Na zdjęciach Google Street View widać, że "Open" działa od kilku lat. Ale jeszcze rok temu w miejscu dorabiania kluczy był kantor.

Naciskam guzik domofonu. Trochę się boję. Przed wizytą w takim miejscu ostrzegał mnie komisarz Sebastian Pakalski z Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku.

- Przestępstwo popełnia nie tylko organizator nielegalnych gier, ale także osoby w nich uczestniczące - zaznaczał. Nie polecał też spędzania tam czasu. - Takie punkty prowadzą zorganizowane grupy przestępcze.

Jednym słowem: wkraczam w świat mafii.

Reakcji na dzwonek nie ma. Pojawia się drugi klient. Jest zniecierpliwiony czekaniem. Naciska przycisk kilka razy. Ten to mafii się nie boi. Wreszcie słychać buczenie, drzwi się otwierają.

W środku najpierw czuję dym z papierosów, potem widzę rząd elektronicznych automatów. Przed nimi, na krzesełkach troje grających - dwóch mężczyzn i kobieta, wszyscy około trzydziestki. Na czwartym automacie miga napis "error".

Wszyscy grają w skupieniu. Na stolikach popielniczki, papierosy i puszki z piwem.

Udaję, że jestem zainteresowany grą. Nie mam jednak monet. Szukam kogoś z obsługi.

- Pan tutaj pracuje? - pytam jednego z mężczyzn. Jest łysiejący i ma "zajęczą wargę"

- Nie - zaprzecza.

- Chciałem wymienić pieniądze - tłumaczę. - No bo jak to działa?

- Normalnie - odpowiada. - Wrzuca pan pieniądze i ...

Mężczyzna cierpliwie wyjaśnia zasady.

- Na razie wszystko zajęte - zauważam i ustawiam się za plecami grających.

W sumie jest mi to na rękę. Raz, że przecież grać nie można, bo to nielegalne. Po drugie, wcale nie zależy mi na nabijaniu kieszeni przestępcom. Wiara w sukces gry na tych automatach wydaje mi się skrajną naiwnością. A co myślą o tym moi nowi znajomi?

- Warto w to grać? - pytam.

- To zależy, nie? - odpowiada drugi z grających, ma bejsbolówkę i małą bródkę.

Po chwili z jego automatu rozlega się przyjemny brzęk monet.

- O, panu się udało - komentuję.

- Nie, nic się nie udało - mówi smutno, po czym znów wypłaca kilka monet, żeby zaraz wrzucić je z powrotem. Wygląda na człowieka, który gra już nie dla wygranej, a dla dźwięku spadających monet. W pewnym momencie chrząka jednak z zadowolenia. Kilka jednakowych obrazków arbuzów ustawiło mu się rządku.

- Wreszcie! - pokrzykuje z entuzjazmem. Zastanawiam się czy dużo wygrał.

- Wróciło to, co zabrało - konstatuje mężczyzna. Potem smutno dodaje:

- I to jeszcze nie.

Próbuję zwróć uwagę kolejnej grającej osoby:

- Pani to nie ma takiego szczęścia - zauważam. Kobieta przyznaje mi rację. Ciągle ma jednak nadzieję:

- Może jeszcze będzie łut szczęścia...

W rogu pokoju widzę kamerę, w ścianie drzwi z weneckim okienkiem. Obsługa najwyraźniej obserwuje wszystko z zaplecza. Gdy jeden z automatów zaczyna się włączać, znów zaczepiam grających:

- Włączył się, ale coś nie gra..

- Nie, to jeszcze chwilę potrwa - objaśnia mi "Zajęcza warga".

Uznałem, że to dobry moment, żeby wyjść. Drzwi są jednak nie poddają. Pomaga mi kobieta:

- Trzeba przytrzymać biały guzik i pociągnąć drzwi - instruuje. - Równocześnie.

- To życzę państwu powodzenia - mówię na pożegnanie, choć podejrzewam, że nikt tu szczęścia nie znajdzie.

Czytaj także: Totalizator Sportowy chce uszczelnić system. Gracze będą weryfikowani jak w bankach

Większość grających to osoby uzależnione. Hazard daje chwilową ulgę i poczucie kontroli, które szybko przeradza się w przymus "odegrania się". Najczęściej w pułapkę wpadają młodzi mężczyźni. którzy szukają silnych emocji i sposobu na ucieczkę od problemów. Statystyki pokazują, że drugą dużą grupą ryzyka są seniorzy po 60. roku życia.

Za walkę z nielegalnym hazardem odpowiada Krajowa Administracja Skarbowa (KAS). Jej przedstawiciel, komisarz Sebastian Pakalski, co pewien czas informuje o działaniach swojej formacji. Pytam go, ile takich nielegalnych punktów hazardu jest na Pomorzu? Komisarz unika konkretnych liczb:

- Bardzo dużo - mówi. Ale znajduje sposób by określić skalę zjawiska:

- Tylko w ostatnim półroczu na Pomorzu zatrzymaliśmy blisko 400 automatów o łącznej wartości około 6 milionów złotych - liczy.

Naloty na punkty wymagają współpracy trzech służb: oprócz skarbówki, bierze w nich udział policja i Straż Graniczna.

- W lokalach przebywają niekiedy osoby poszukiwane, a także cudzoziemcy przebywający w Polsce nielegalnie lub zatrudnieni bez zezwoleń. Często podczas nalotu znajdowane są także narkotyki - tłumaczy Pakalski. Jego zdaniem dodatkową trudnością jest coraz bardziej wyrafinowana taktyka przestępców.

- Lokale są zazwyczaj monitorowanych i zdalnie sterowane. Zdarza się, że funkcjonariusze wchodzą do środka, a automaty są natychmiast wyłączane. Często nie ma żadnej obsługi - opowiada komisarz.

Na kanale KAS w serwisie YouTube można zobaczyć nagrania z takich akcji. Funkcjonariusze w kamizelkach kuloodpornych, przy energicznej muzyce, wdzierają się do lokali z bronią gotową do strzału. Na zapleczach salonów nie ma nikogo bądź są przestraszone kobiety lub starsi emeryci. Są to tak zwane "słupy", osoby bez majątku, znajdujące się w beznadziejnych sytuacjach życiowych. Za drobną opłatą są gotowi firmować nielegalną działalność świetnie mafii.

Czytaj także:

- Osoby zajmujące się tym nielegalnym procederem wykorzystują przede wszystkim wśród społeczeństwa uzależnienie od hazardu i wykorzystują też osoby, cudzoziemców, którzy przebywają w naszym kraju - mówi komisarz. Rzeczywiście, cudzoziemców łatwo wykorzystać. Nie zawsze przebywają w Polsce legalnie, nie posiadają też pozwolenia na pracę. Żeby przeżyć, muszą znaleźć się w szarej strefie.

Sukcesy w walce z nielegalnym hazardem są często tylko na papierze. Kary, choć wysokie, pozostają nieściągalne. Państwo wydaje miliony złotych na przechowywanie i utylizację przejętych automatów, a przestępcy błyskawicznie je zastępują.

Na razie znów idę do pracy obok nielegalnych salonów. Ile lat jeszcze będę jeszcze je mijał? Zobaczymy.