Olszewo: Zatopiona wieś w Kujawsko-Pomorskiem. To polska Atlantyda
Zalew Koronowski kryje tajemnicę. Gdzie leżała zatopiona wieś Olszewo?
Olszewo znajdowało się w dolinie rzeki Brdy, na północ od Bydgoszczy, w miejscu, gdzie obecnie rozciągają się malownicze wody Zalewu Koronowskiego. Wieś istniała tu przez setki lat - jej mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, hodowlą zwierząt i pracą w lesie. Lokalizacja nad rzeką zapewniała dobre warunki do życia, ale to właśnie położenie stało się przyczyną końca tej osady.
Koło wsi Olszewo las się kończy, coraz liczniejsze są zabudowania. Napotykamy pojedyncze głazy podwodne, później łatwe bystrza - czytamy w wydanym w 1955 roku przewodniku dla kajakarzy. - Rzeka zatacza duży łuk ku zachodowi, prąd staje się wolniejszy. Dopływamy do Koronowa i lądujemy przy młynie."
W drugiej połowie lat 50. XX wieku zapadła decyzja o budowie elektrowni wodnej i zapory w Pieczyskach. Miała ona spiętrzyć wody Brdy i stworzyć ogromny zbiornik retencyjny. Olszewo wraz z okolicznymi osadami znalazło się dokładnie na obszarze planowanego zalewu.
Wieś-widmo Olszewo. Historia zatopionej osady pod Bydgoszczą
Proces wysiedleń rozpoczął się pod koniec lat 50. XX wieku. Mieszkańcy wsi Olszewo zostali wysiedleni, a ich domy zburzono. Był to moment trudny i dramatyczny - wielu mieszkańców do końca wierzyło, że uda się ocalić wieś.
Jesienią 1960 roku spiętrzono wody Brdy i zbiornik zaczął się napełniać. Część budynków rozebrano przed zalaniem, ale sporo fundamentów zostało pod wodą. Dawne drogi i pola Olszewa znalazły się na dnie nowo utworzonego Zalewu Koronowskiego.
Po kilku chwilach tam, gdzie była wieś Olszewo, szumiały już wody jeziora Olszewko, które do dziś jest częścią Zalewu Koronowskiego.
Projekt "Zatopione wsie. Dziedzictwo kulturowe Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej" z 2019 roku dokumentował aż 11 miejscowości z regionu, które całkowicie zniknęły przez budowę zbiorników lub regulacje rzek. Boguchwała, Teodorowo, Smólnik czy Gnojno - to dawne wsie, które przestały istnieć albo zostały w dużej mierze zapomniane.
Polska "Atlantyda" w Kujawsko-Pomorskiem. Czy ślady zatopionej wsi istnieją do dziś?
Choć Olszewo zostało zalane ponad 60 lat temu, wciąż istnieją miejsca, które przypominają o dawnej wsi.
Pod wodą zachowały się fundamenty budynków, resztki ogrodzeń i piwnice. Przy niskim stanie zbiornika można dostrzec fragmenty dawnych dróg, które obecnie prowadzą "donikąd" - kończą się wprost w wodzie.
To właśnie takie ślady sprawiają, że Zalew Koronowski ma opinię miejsca pełnego tajemnic. Pojawiają się nawet porównania do mitycznej Atlantydy - w końcu na dnie spoczywa cała wieś, której śladów szukają nurkowie i pasjonaci historii.
Dziś Zalew Koronowski jest miejscem wypoczynku - przyciąga żeglarzy, wędkarzy i turystów. Niewielu z nich wie, że pływając po spokojnych wodach, unoszą się nad historią wsi, której już nie ma. Olszewo to nie tylko ciekawostka - to fragment lokalnej tożsamości, symbol utraconego świata i prawdziwa polska Atlantyda.
