Poszukiwane kryształy PRL. Na takie naczynia i wazony polują kolekcjonerzy

W 2025 roku moda na przedmioty z czasów PRL trwa w najlepsze, a jedną z kategorii szczególnie pożądanych przez kolekcjonerów i miłośników designu są kryształy – misternie zdobione karafki, kieliszki, wazony i patery, które zdobiły meblościanki w tysiącach polskich domów. Choć przez lata uważane były za przejaw kiczu i relikt minionej epoki, dziś przeżywają drugą młodość i zyskują na wartości. To nie tylko efektowne ozdoby, ale też cenne dziedzictwo polskiego wzornictwa i rzemiosła. Dla jednych to powrót do dzieciństwa, dla innych – sposób na oryginalne urządzenie wnętrza. Jedno jest pewne – kryształy znów błyszczą.

Peerelowskie kryształowe naczynia łączą w sobie wyjątkową estetykę, rzemiosło oraz nostalgię. W latach 60., 70. i 80. kryształy były często wręczane jako prezenty ślubne, pamiątki z delegacji lub ozdoba odświętnego stołu. Współcześnie kolekcjonerzy cenią je nie tylko za walory wizualne i sentymentalne, ale także za jakość wykonania i ponadczasowy styl. Renesans zainteresowania kryształami wpisuje się w ogólny trend powrotu do vintage i retro – przedmioty z historią zyskują na popularności jako elementy dekoracyjne w nowoczesnych wnętrzach. Kryształowe kieliszki do wina, karafki, wazony czy mise zdobią dziś designerskie mieszkania, a ich „ciężki” styl stał się atutem, nie wadą.

Największym zainteresowaniem cieszą się kieliszki i szklanki z grubego szkła kryształowego – zwłaszcza z dekoracyjnym szlifem lub żłobieniami, wazony i patery o geometrycznych lub florystycznych wzorach, często z barwionego kryształu (np. w kolorze rubinowym, kobaltowym czy zielonym). Kolekcjonerzy poszukują też kompletów kryształowych – zestawy kieliszków, miseczek i dzbanków w jednym stylu są szczególnie cenione. Pożądane są również wyroby z Huty Szkła Kryształowego "Julia", "Ząbkowice" "Irena" czy "Zawiercie" – uznane marki z PRL, których wyroby dziś osiągają wysokie ceny.

Ceny kryształów zależą od kilku czynników. Największy wpływ mają:

1. Stan zachowania – brak pęknięć, rys, odprysków znacząco zwiększa wartość.
2. Kompletność – komplet kieliszków czy zestaw z karafką jest cenniejszy niż pojedyncze sztuki.
3. Pochodzenie – produkty z renomowanych hut, jak "Julia" czy "Ząbkowice", osiągają wyższe ceny.
4. Wzór i kolor – nietypowe barwienia lub oryginalne wzory są bardziej poszukiwane.
5. Rzadkość – unikatowe lub krótkoseryjne modele są szczególnie cenione przez kolekcjonerów.

Autentyczne kryształy z PRL charakteryzują się kilkoma cechami:

• ciężar – kryształy są zauważalnie cięższe niż zwykłe szkło.
• brzmienie – po lekkim stuknięciu słychać charakterystyczny, dźwięczny pogłos.
• szlif – ręczny szlif jest wyczuwalny pod palcami, a światło odbija się od niego wieloma refleksami.
• oznaczenia – wiele PRL-owskich wyrobów nie miało logotypów, ale niektóre posiadały nalepki z nazwą huty lub numerem katalogowym.
• styl – wyraźne żłobienia, geometryczne wzory, często ciężka forma – to znaki rozpoznawcze epoki.

Aby zachować wartość i piękno kryształów, należy przestrzegać kilku zasad. Należy myć je ręcznie, z użyciem letniej wody i łagodnego detergentu, bez agresywnych środków chemicznych. Wysokie temperatury w zmywarce i silne środki mogą uszkodzić powierzchnię kryształu. Takie naczynia lepiej przechowywać oddzielnie – nie układać kryształów jeden na drugim, by uniknąć zarysowań. Zaleca się polerować je miękką szmatką, najlepiej z mikrofibry.

Ceny kryształów w 2025 roku są bardzo zróżnicowane. Oto przykładowe:

• Kieliszek do wina lub wódki – 30–80 zł za sztukę
• Komplet sześciu kieliszków – 200–400 zł, w zależności od stanu.
• Karafka z kompletem kieliszków – 400–800 zł.
• Misa lub patera z kolorowego kryształu – 200–600 zł.
• Rzadkie modele z lat 50. i 60., jak na przykład wazony mogą kosztować nawet 1000–2000 zł, jeśli są dobrze zachowane.