Powiat raciborski: Odnowione krzyże błyszczą, ale spór o styl trwa

W Gminie Kornowac oficjalnie zamknięto inwestycję za 351 tysięcy złotych. Przez rok odnawiano 15 przydrożnych krzyży. Efekt? Według urzędu "odzyskany blask". Według wykonawcy pełen sukces. Według plastyka z tytułami naukowymi "lakier samochodowy i krasnoludki". I tu zaczyna się właściwa historia.

Ponad 340 tys. zł pochodziło z Rządowego Funduszu Odbudowy Zabytków. Umowę podpisano 29 listopada 2024 roku, a prace zakończono w listopadzie 2025 roku. Formalnie wszystko zgadza się idealnie.

Wykonawcą była firma OSKAR RENOWACJA sp. z o.o. Zakres robót jak z podręcznika:

- Usuwaliśmy stare farby ciśnieniowo i mechanicznie. Czyściliśmy piaskowiec z zabrudzeń atmosferycznych i biologicznych. Kamień został zaimpregnowany, ubytki uzupełnione. Wszystkie napisy zostały wyzłocone. Figury odmalowane. W części miejsc wykonaliśmy też utwardzenia z kostki i ogrodzenia stalowe - wylicza wykonawca.

Zapytany o końcowy efekt odpowiada krótko i bez wahania:

- Jestem bardzo zadowolony. Otrzymaliśmy pisemne referencje od wójta. Klient również jest zadowolony. Myślę, że bardzo dobrze to wszystko wyszło.

Referencje są. Protokół odbioru też. Inwestycja zamknięta.

W urzędzie nie ma wątpliwości: formalnie wszystko odbyło się zgodnie z przepisami.

- To była pierwsza współpraca gminy z firmą OSKAR Renowacja. Wykonawca został wyłoniony w przetargu, składając najkorzystniejszą ofertę - mówi zastępca wójta Gmina Kornowac Adam Pander.

Potwierdza też, że referencje zostały wystawione, a kwota, ponad 351 tys. zł, jest dokładnie tą, którą wcześniej podano w oficjalnych materiałach.

Samorząd podkreśla, że renowacja była możliwa wyłącznie tam, gdzie pozwalały na to kwestie formalne i własnościowe.

- Środki mogliśmy pozyskać i wydać tylko w miejscach, gdzie sytuacja prawna była jednoznaczna i była zgoda właścicieli - zaznacza wprost zastępca wójta.

Głos zabrał Franciszek Nieć, doktor habilitowany sztuk pięknych, wykładowca akademicki, plastyk od dekad związany z regionem.

- Samo pomalowanie figur jest, moim zdaniem, mocno amatorskie. Źle dobrane kolory. Brak uzupełnień ubytków - wszystko zostało po prostu zamalowane farbą kryjącą - mówi.

I wtedy pada porównanie, którego nie da się zagłuszyć urzędową narracją.

- To wygląda tak, jakby ktoś malował figury lakierem samochodowym albo jakby odnawiał krasnoludki w swoim ogródku. To nie są farby konserwatorskie w sensie profesjonalnym.

Najmocniej wybrzmiewa jednak jego osobista reakcja.

- Jak zobaczyłem to pierwszy raz, to się nawet ubawiłem. Niestety potem przyszła refleksja, że obiekt został po prostu zniszczony przez nieumiejętne i nieprofesjonalne malarstwo - komentuje Franciszek Nieć.

Ekspert zaznacza, że krzyże nie są wpisane do rejestru zabytków. Są jednak obiektami historycznymi, związanymi z lokalną kulturą.

- Dla mnie sposób ich pomalowania jest skandaliczny. Jestem plastykiem i jestem związany z tą ziemią, dlatego pozwalam sobie to komentować - dodaje.

Oficjalny komunikat urzędu mówi o:

• "odzyskanym blasku",
• "podniesieniu walorów estetycznych",
• "godnym upamiętnieniu miejsc pamięci",
• "skutecznym pozyskaniu środków".

Wykonawca ma referencje od wójta i pełne przekonanie, że "wyszło bardzo dobrze". Plastyk ma równie mocne przekonanie, że właśnie tu zaczyna się problem.

Krzyże stoją. Blask jest. Farba też. Pieniądze, rozliczone. Referencje, wystawione. I tylko jedno pytanie wisi w powietrzu: Czy to było odnawianie zabytków, czy już nowa interpretacja sacrum w wersji 2025?