Renta wdowia. Kiedy ZUS odrzuca wnioski? Najczęstsze powody i błędy

Decyzję odmowną kilka dni temu otrzymała pani Barbara z Włocławka.

- Zostałam wdową, gdy miałam 54 lata, 10 miesięcy i 26 dni. Złożyłam wniosek o rentę wdowią, ale został odrzucony przez ZUS. Chciałam się odwołać od tej decyzji. Jak to zrobić? Ile mam czasu na złożenie odwołania? - pyta Czytelniczka.

Krystyna Michałek, regionalny rzecznik ZUS województwa kujawsko-pomorskiego, wyjaśnia, że zgodnie z art. 95a ust. 2 pkt 3 Ustawy emerytalnej, osoba uprawniona ma prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu (tzw. renty wdowiej), jeżeli nabyła prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego (tj. 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).

- Z przepisu tego wynika, że kobiety, które owdowieją przed ukończeniem 55 lat, oraz mężczyźni, którzy owdowieją przed osiągnięciem 60 lat, nie spełniają jednego z warunków niezbędnych do ustalenia prawa do wypłaty renty wdowiej - mówi Krystyna Michałek.

Od decyzji ZUS o odmowie przyznania renty wdowiej przysługuje odwołanie. Odwołanie składa się w tej jednostce ZUS, która wydała decyzję - pisemnie lub ustnie do protokołu. Następnie ZUS przekazuje odwołanie do sądu okręgowego, do wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych. Termin na wniesienie odwołania wynosi miesiąc od dnia doręczenia decyzji.

Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat.

Od stycznia 2025 roku do ZUS-u wpłynęło ponad 1 mln 144 tys. wniosków o rentę wdowią, w tym w województwie kujawsko-pomorskim niemal 64,9 tys. Do końca października świadczenie otrzymało 949,9 tys. osób. w całym kraju, w tym 55,1 tys. w województwie kujawsko-pomorskim. Dzięki zbiegowi świadczeń seniorzy zyskali średnio 351,10 zł, miesięcznie, a w regionie 349,19 zł.

Nie wszystkie osoby spełniają jednak warunki do przyznania świadczenia. Do końca października ZUS wydał 119,2 tys. decyzji odmownych, czyli odrzucił co dziesiąty wniosek.

Do najczęstszych przyczyn decyzji odmownych należą:

• zbyt wysoka kwota świadczenia aktualnie wypłacanego (powyżej trzykrotności kwoty najniższej emerytury, czyli obecnie 5636,73 zł brutto) - 48,4 tys. przypadków,
• nabycie prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego - 29,3 tys. przypadków,
• brak prawa do renty rodzinnej - w 25,7 tys. przypadków,
• brak prawa do własnego świadczenia - 22,1 tys. przypadków,
• niepozostawanie we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka - 1,0 tys. przypadków,
• nieosiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego - 0,8 tys. przypadków,
• zawarcie nowego związku małżeńskiego - 0,8 tys. przypadków.

Przypomnijmy, że renta wdowia przysługuje wyłącznie wtedy, gdy spełnione są wszystkie poniższe warunki:

• ukończenie przez kobietę 60 lat, a przez mężczyznę 65 lat,
• istnienie wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka,
• powstanie prawa do renty rodzinnej nie wcześniej niż po ukończeniu 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna),
• brak zawarcia nowego związku małżeńskiego.

Świadczenie nie zostanie przyznane, jeśli choć jeden z warunków nie zostanie spełniony albo jeśli wysokość któregokolwiek z pobieranych świadczeń przekroczy ustawowy limit trzykrotności minimalnej emerytury (obecnie 5636,73 zł brutto.).

Wniosek o rentę wdowią można złożyć w dowolnym organie emerytalno-rentowym (KRUS, ZUS, WBE, ZER-MSWiA czy BESW), w którym wdowa lub wdowiec są uprawnieni do jednego ze świadczeń: emerytury, renty własnej lub renty rodzinnej.

Osoby uprawnione do świadczeń z dwóch organów rentowych mogą same zdecydować, do którego z nich chcą złożyć wniosek o rentę wdowią.

Jeśli wdowa lub wdowiec ma prawo do renty rodzinnej lub (oraz) do innego świadczenia emerytalno-rentowego, to organ rentowy posiada już wymagane dokumenty i do wniosku o rentę wdowią, nie trzeba dołączać żadnych dokumentów.