To fakty. AI zmienia rynek pracy. W Polsce zagrożonych jest 5 milionów etatów

Raport "Generatywna sztuczna inteligencja a polski rynek pracy" wskazuje, że 30% wszystkich stanowisk w Polsce, co odpowiada 5,1 mln miejsc pracy, może w pewnym stopniu zostać zautomatyzowanych lub poddanych transformacji za sprawą GenAI. Szczególnie narażone na automatyzację są branże finansowe, technologii teleinformatycznych (ICT) oraz usług profesjonalnych.

Jednakże, nie wszystkie zmiany muszą oznaczać zwolnienia. Eksperci zauważają, że pracownicy mogą zostać przesunięci do innych zadań, które GenAI nie będzie w stanie wykonać. Co więcej, mogą powstać nowe stanowiska związane z obsługą tej technologii. To pokazuje, że automatyzacja niekoniecznie musi być postrzegana jako zagrożenie, ale raczej jako szansa na rozwój nowych umiejętności i możliwości zawodowych.

Pracownicy biurowi są jedną z grup najbardziej podatnych na wpływ GenAI. Aż 71% z nich wykonuje zadania, które mogą zostać zautomatyzowane, a niemal połowa (47%) znajduje się w grupie najwyższego ryzyka. To oznacza, że wiele zadań, które obecnie wykonują, może w przyszłości być realizowanych przez maszyny.

Jednakże, jak zauważają autorzy raportu, nie musi to oznaczać utraty pracy. Pracownicy mogą zostać przesunięci do zadań, które wymagają ludzkiego podejścia i kreatywności, co GenAI nie jest w stanie zastąpić. Ponadto, rozwój technologii może prowadzić do powstania nowych miejsc pracy związanych z jej obsługą i zarządzaniem.

Kobiety są "nieproporcjonalnie częściej" reprezentowane w zawodach podatnych na GenAI. W każdym przedziale wiekowym, 39% kobiet pracuje w zawodach, które mogą zostać zmienione przez automatyzację, w porównaniu do 23% mężczyzn. W grupie wiekowej 15–24 lata, aż 48% kobiet pracuje w zawodach, które mogą być zautomatyzowane, podczas gdy wśród mężczyzn odsetek ten wynosi 23%.

To wyzwanie, ale i sygnał, że cyfrowa transformacja musi iść w parze z polityką równości i wsparciem dla najbardziej zagrożonych grup.

Większość zbadanych pracowników postrzega wpływ upowszechniania GenAI na swoją pozycję zawodową jako neutralny (63%). Jednakże, ponad połowa (53%) wskazuje, że technologia ta niesie więcej zagrożeń niż korzyści. Polacy obawiają się głównie obniżki płac (41%) oraz redukcji zatrudnienia (29%).

Kobiety częściej wyrażają sceptycyzm wobec GenAI – 25% z nich obawia się utraty pracy, wobec 22% wśród mężczyzn. W odniesieniu do wieku, takie zagrożenie jest częściej dostrzegane wśród osób poniżej 45 roku życia (25%).

Jednocześnie, 18% pracowników ocenia GenAI pozytywnie, ze względu na likwidowanie barier językowych (47,2%), szybsze wykonywanie części zadań (45,1%) oraz dostęp do spersonalizowanych szkoleń (42,4%). Blisko 40% pracujących uważa, że ta technologia może zwiększyć ich kreatywność w pracy (40%) i ogólnie zwiększyć ich możliwości zawodowe (37%).

Raport ujawnia istotną prawidłowość na rynku pracy: GenAI może przyspieszyć wykonywanie zadań, co dostrzega 55% pracowników wykonujących zawody podatne na automatyzację. Jednocześnie, w zawodach podatnych na automatyzację, 30% osób spodziewa się znaczących zmian w swojej branży w ciągu pięciu lat, podczas gdy w grupach odpornych na GenAI odsetek ten spada do 17%.

To pokazuje, że mimo obaw, GenAI może przynieść wiele korzyści, o ile zostanie odpowiednio zaimplementowana i wsparta polityką równości oraz wsparciem dla najbardziej zagrożonych grup. W miarę jak technologia ta będzie się rozwijać, kluczowe będzie zrozumienie jej wpływu na różne sektory i przygotowanie się na przyszłe zmiany.