Toruń: Kiedyś to była wizytówka miasta. Co z budynkami PKP przy Dworcu Głównym?

Dybowska 11, szkieletowy budynek w stylu szwajcarskim. Pamięta początki kolei w Toruniu, tutaj znajdowała się pierwsza dworcowa poczta. Na archiwalnym projekcie budowlanym widać, że budynek był bardzo reprezentacyjny. Dziś już nie jest, chociaż na tle pozostałych wygląda najlepiej.

Dybowska 13, na tej działce stał budynek pierwszego toruńskiego dworca. Budowla również w stylu szwajcarskim, w której m.in. znajdowały się apartamenty królewskie - gdy w październiku 1861 roku do Torunia dotarł pierwszy pociąg, Prusy były jeszcze królestwem. Nie oznacza to jednak, że pierwszy pociąg zatrzymał się przy Dybowskiej. Dworzec, jak kilka innych budynków szkieletowych na terenie Torunia, został w 1874 roku przeniesiony, o czym zresztą informowała wydawana przez Ernsta Lambecka "Thorner Zeitung" donosząc o otwarciu obecnego Dworca Głównego.

"Niedziela 1 lutego. Po raz pierwszy otwarto dla ogólnego użytku nową halę dla podróżnych, a pomieszczenia starego dworca zostały zamknięte - czytamy. - Dotychczas używane fachwerkowe budynki wprawdzie zostaną w użytku zanim nie zakończą się prace wewnątrz nowego dworca, co jest spodziewane w czwartym tygodniu tego miesiąca. Stare budynki muszą być zupełnie opróżnione do 1 marca i tegoż dnia powinna się zacząć ich rozbiórka, by możliwie najszybciej zostać zakończoną. Plac po dwóch budynkach dotychczasowego dworca oraz poczty zajmą teraz tory do obsługi ruchu kolejowego na tak ważnym punkcie węzłowym, jak Toruń. Stare budynki nie zostaną zniszczone, ale przeniesione bliżej brzegu Wisły, tam odbudowane i umeblowane na mieszkania dla urzędników i oficerów, tak, żeby potem stacja Toruń stała się najbardziej zabudowana na całej kolei wschodniej, tworząc nową część miasta".

Budynek pierwszego toruńskiego dworca przetrwał przy ul. Dybowskiej 13 do 1991 roku. O jego pochodzeniu pamiętali wtedy niestety już tylko kolejarze i pasjonaci kolei. Zabytek o tak dużym dla Torunia znaczeniu został zburzony. Obecnie działka jest pusta, jak już wcześniej wiele razy pisaliśmy, kolejni jej właściciele mieli zamiar wznieść w tym miejscu wieżowiec, jednak jego budowa wymagała zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ta zaś akceptacji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Konserwator na budowę wysokościowca się nie zgodził.

Szkieletową wizytówką miasta z początków epoki kolei jest także budynek przy Dybowskiej 15, dziś bardzo zniszczony i wciąż dewastowany. Poza nimi PKP posiada jeszcze cztery budynki przy Kujawskiej 5, 8, 9 i 10. Parzyste są pustostanami w stanie takim, w jakim na ogół bywają pustostany, czyli z miesiąca na miesiąc coraz gorszym. Fasada domu przy Kujawskiej 9, w którym kiedyś wybuchł gaz, jest przeorana pęknięciem.

Jak się dowiedzieliśmy w Urzędzie Miasta w 2019 roku Polskie Koleje Państwowe otrzymały od miejskiego konserwatora zabytków zgodę na remont budynku przy Kujawskiej 10. Kolejarze zamierzali tam m.in. naprawić dach, wymienić rynny i rury spustowe. Pozwolenie dostali, ale raczej z niego nie skorzystali, budynek jest zdewastowany. W 2023 roku PKP dostały zgodę na przeprowadzenie podobnych prac w budynku przy Dybowskiej 11. Jakie plany ma spółka wobec tych wszystkich nieruchomości?

- Budynki w sąsiedztwie dworca Toruń Główny są obecnie planowane do zbycia na rynku komercyjnym, w formie lokali pustostanów, a w przypadku lokali zasiedlonych na rzecz dotychczasowych najemców, jeżeli wyrażą oni wolę kupna - informuje Michał Stilger, rzecznik prasowy PKP S.A. - Jeśli chodzi o budynki przy ul. Kujawskiej 5 i 9, to obecnie trwają rozmowy z lokalnym samorządem dotyczące możliwości przekazania tych nieruchomości na rzecz gminy.