Wypowiedzenie z pracy. Na to może liczyć zwalniany pracownik

Odprawa dla zwalnianych pracowników to świadczenie finansowe, które przysługuje w określonych sytuacjach, zgodnie z przepisami prawa pracy. Jej celem jest złagodzenie skutków utraty zatrudnienia, zwłaszcza gdy pracownik traci pracę z przyczyn od niego niezależnych. Zasady przyznawania odpraw reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, czyli tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych.

Wysokość odprawy zależy od stażu pracy u danego pracodawcy i jest uzależniona od długości zatrudnienia.

• Pracownik, który przepracował mniej niż dwa lata, może liczyć na odprawę w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
• Osobom ze stażem od dwóch do ośmiu lat przysługuje odprawa w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia
• Pracownikom zatrudnionym ponad osiem lat - trzymiesięczna odprawa.

Wysokość odprawy nie może jednak przekroczyć kwoty piętnastokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. W 2025 roku oznacza to maksymalnie około 63 tys. zł brutto.

Warto podkreślić, że odprawa przysługuje tylko wtedy, gdy przyczyną zwolnienia są okoliczności niedotyczące pracownika, takie jak likwidacja stanowiska, redukcja etatów czy problemy finansowe firmy. Jeśli pracownik sam zdecyduje się złożyć wypowiedzenie, co do zasady nie ma prawa do odprawy, chyba że zwolnienie następuje za porozumieniem stron z przyczyn leżących po stronie pracodawcy - wówczas świadczenie może być wypłacone, jeśli zapisano to w umowie lub układzie zbiorowym.

Odprawy przysługują również w przypadku zwolnień grupowych, które dotyczą co najmniej 10 pracowników w firmie zatrudniającej do 100 osób, 10 procent załogi w zakładach zatrudniających od 100 do 300 osób lub co najmniej 30 osób w większych przedsiębiorstwach. W takich przypadkach pracodawca ma obowiązek wypłacić każdemu zwalnianemu pracownikowi odprawę według powyższych zasad.

W praktyce oznacza to, że odprawa jest formą zabezpieczenia finansowego w sytuacji, gdy pracownik traci zatrudnienie z winy pracodawcy lub z przyczyn niezależnych od niego. Stanowi ona ważny element ochrony praw pracowniczych i często bywa pierwszym wsparciem w poszukiwaniu nowego miejsca pracy.

Wysokość odprawy może być inna niż ta określona w ustawie, ale tylko na korzyść pracownika. Oznacza to, że pracodawca może przyznać wyższą odprawę niż przewidują przepisy, na przykład w ramach porozumienia stron, wewnętrznego regulaminu wynagradzania, układu zbiorowego pracy lub indywidualnej umowy z pracownikiem. Ustawa określa bowiem jedynie minimalne gwarancje, jakie muszą zostać spełnione. Nie można natomiast obniżać ustawowej wysokości odprawy - byłoby to działanie sprzeczne z prawem i mogłoby zostać zakwestionowane przez sąd pracy.

Zgodnie z przepisami ustawy o zwolnieniach grupowych, jeśli pracodawca planuje zwolnienia obejmujące większą liczbę pracowników, ma obowiązek poinformować o tym związki zawodowe działające w zakładzie pracy. Powinien przedstawić im m.in. przyczyny planowanych zwolnień, liczbę i grupy zawodowe pracowników objętych redukcją oraz okres, w którym mają nastąpić. Celem tego obowiązku jest umożliwienie związkom zawodowym przedstawienia swoich stanowisk, a także podjęcie prób ograniczenia skutków zwolnień.

Pracodawca powinien także podjąć konsultacje ze związkami zawodowymi, co oznacza realne rozmowy i wymianę stanowisk. Nie wystarczy samo przekazanie informacji - konieczne jest umożliwienie organizacjom związkowym wyrażenia opinii i udziału w procesie decyzyjnym.

Odmowa spotkań czy konsultacji ze związkami zawodowymi jest naruszeniem obowiązków pracodawcy wynikających z ustawy. W przypadku braku takich konsultacji proces zwolnień może zostać uznany za niezgodny z prawem, co naraża pracodawcę na konsekwencje, w tym możliwość dochodzenia przez pracowników swoich praw przed sądem.