Z DZIENNIKA OGRODNIKA. Krwawnik, czyli tajna broń mitycznego Achillesa. Potrzebuje tylko dużo słońca

Krwawnik pospolity był niegdyś określany jako "zioło na wszystkie dolegliwości". Jego łacińska nazwa - Achillea millefolium - pochodzi od mitycznego Achillesa, który miał używać tego ziela do leczenia ran.

Krwawnik pospolity rzeczywiście ma działanie przeciwkrwotoczne, a także przeciwzapalne, antybakteryjne i rozkurczowe. Jest tradycyjnie stosowany jako środek pomocniczy w leczeniu hemoroidów. Wspomaga działanie układu pokarmowego, pomaga przy braku apetytu, zaburzeniach trawienia. Ma zastosowanie jako środek przeciwgorączkowy, a także moczopędny. Wykorzystywany jest również jako składnik kosmetyków, przede wszystkim przeznaczonych do pielęgnacji cery problematycznej, wrażliwej, trądzikowej czy naczynkowej.

Surowcem zielarskim w przypadku krwawnika jest ziele i kwiaty, a także olejek eteryczny.

"Większe dawki działają toksycznie (powodując bóle głowy, dreszcze, osłabienie ogólne, oszołomienie, wysypka uczuleniowa), dlatego krwawnik należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza czy farmaceuty" - przestrzega na stronie internetowej Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego botanik Izabella Kirplu. Specjalistka dodaje, że krwawnik zewnętrznie stosowany jest przy ropiejących ranach i wypryskach. "Świeża roślina u osób wrażliwych może powodować zapalenie skóry" - zaznacza.

Co ciekawe, delikatne, ażurowe listki krwawnika pospolitego można wykorzystać jako niewielki dodatek do... wiosennej sałatki.

To dobroczynne zioło możemy z powodzeniem wprowadzić do naszych ogródków również jako roślinę ozdobną. Oprócz dziko rosnącego krwawnika pospolitego o białych kwiatach - który spotykamy na łąkach, przydrożach, przypłociach, miedzach, polach, pastwiskach i brzegach lasów - można się zaopatrzyć w bardzo efektowne odmiany uprawne o rozmaitych kolorach, a także dorastające różnych wysokości.

Krwawnik można polecić ogrodnikom początkującym oraz osobom, które nie mają zbyt wiele czasu dla swojego ogrodu. Jest to bowiem roślina łatwa w uprawie, nie wymagająca żadnych zabiegów pielęgnacyjnych, a przy tym bardzo dekoracyjna i zawsze stanowiąca mocny akcent na rabacie.

Zaletą krwawnika jest też to, że doskonale nadaje się na kwiat cięty - świeży do wazonów, jak też do bukietów, które chcemy zasuszyć i cieszyć się nimi dłuższy czas.

Krwawnik pospolity należy do rodziny astrowatych. Jest aromatyczną byliną osiągającą do 90 cm wysokości. Ma sztywne, wyprostowane łodygi, charakterystyczne podłużne pierzaste liście, a jego drobne kwiaty zebrane są w parasolowate kwiatostany o średnicy 4-10 centymetrów. Krwawnik kwitnie od czerwca do października, a często dłużej.

Istnieje ok. 140 gatunków krwawników. Roślina ta naturalnie występuje w Europie (tu obecne są 52 gatunki), Azji i Ameryce Północnej. Krwawnik zawleczony został m.in. do Ameryki Południowej, Australii, Afryki Południowej. W naszym kraju rośnie 8-11 gatunków, przy czym najbardziej pospolity jest krwawnik pospolity.

Krwawniki potrzebują słonecznych, suchych i ciepłych stanowisk. Wprawdzie poradzą sobie również w półcieniu, ale jednak lepszy wzrost będziemy mogli obserwować, gdy posadzimy je w pełnym słońcu.

Są to rośliny wieloletnie, łatwe w uprawie, znoszące zarówno susze, jak i mrozy do minus 30 stopni Celsjusza. Mogą rosnąć nawet w mało zasobnych glebach. Dla uzyskania bujniejszego kwitnienia możemy je zasilić kompostem albo nawozem wieloskładnikowym na początku sezonu wegetacyjnego. Ale - jak przestrzegają ogrodnicy - należy unikać intensywnego, zbytniego nawożenia, ponieważ może ono doprowadzić do nadmiernego wzrostu liści kosztem kwiatów.

Krwawniki nie wymagają żadnych specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Pamiętajmy tylko, by
po przekwitnięciu ścinać przekwitłe kwiatostany, co pobudzi roślinę do ponownego kwitnienia. Z kolei wczesną wiosną dobrze jest przyciąć suche i uszkodzone części rośliny. Takie cięcie stymuluje nowy wzrost, zachęca roślinę do rozkrzewiania się i utrzymania zwartego pokroju.

Krwawniki nadadzą ogrodowi naturalistycznego, rustykalnego charakteru. Ogrodnicy podpowiadają, że spektakularny efekt osiągniemy sadząc krwawniki w dużych grupach, do których wybierzemy kilka odmian różniących się wielkością i barwą kwiatów.

Ale pięknie krwawniki komponują się też z astrami, łubinami, rudbekiami, odmianami szałwii, jeżówkami, werbenami czy trawami ozdobnymi - na wielogatunkowej rabacie. Specjaliści zaznaczają, aby na takich rabatach krwawnik pospolity łączyć z innymi silnie rosnącymi roślinami, ponieważ słabsze gatunki zagłuszy.

Krwawniki polecane są również na skalniaki. W ogrodzie skalnym można posadzić większość gatunków krwawników, w tym np. krwawnik baldaszkowaty Achillea umbellata, który kwitnie od maja do lipca. To niska bylina (10-25 cm) tworząca zwarte, poduszkowate kępy o wysokości 5-25 cm. Ma charakterystyczne, zwarte kwiatostany w formie baldaszków, złożone z białych kwiatów z żółtym środkiem. Ten gatunek sadzi się wyłącznie na stanowisku w pełnym słońcu.

Pięknie prezentuje się zarówno na skalniaku, jak i np. na tyle rabaty (tworząc tło dla innych roślin) krwawnik kutnerowaty Achillea tomentosa. Ma wysokie, 30-40-centymetrowe pędy, zakończone płaskimi intensywnie żółtymi kwiatostanami średnicy 5-10 cm, a także srebrzystozielone liście.

Możemy też zapewnić sobie w ogrodzie piękny czerwony akcent - dzięki posadzeniu krwawnika pospolitego 'Red Velvet'. Osiąga on do 50-60 cm wysokości. Na jego wyprostowanych łodygach baldachy burgundowych kwiatów pojawiają się od czerwca do sierpnia, a nawet do października.