Zachodniopomorskie: Województwo liderem technologii wodorowych. Rozmowa z prof. US dr hab. Marzeną Frankowską o zielonej transformacji

Spotykamy się po roku. Co się zmieniło w temacie wodoru i strategii wodorowych w Polsce od tego czasu?

Zmiany faktycznie postępują, chociaż raczej nie w takim tempie, jak byśmy tego oczekiwali. Brak przyspieszenia z pewnością jest związany z możliwościami uzgodnienia i wdrożenia rozwiązań legislacyjnych na poziomie krajowym. A są one niezbędne do realizacji inwestycji ogólnopolskich i regionalnych. Temat transformacji energetycznej jest, niestety, przedmiotem spekulacji politycznych, co nie sprzyja budowaniu stabilnego otoczenia dla długofalowych strategii i realizacji inwestycji.

A jakie zmiany zaszły w naszym regionie?

W Szczecinie i na całym Pomorzu Zachodnim mamy jednak powody do optymizmu. W okresie od stycznia do lutego 2025 r. w Szczecinie przeprowadziliśmy kompleksowe testy autobusu wodorowego. Był to efekt szerokiej i całkowicie pro bono współpracy partnerów skupionych wokół naszej konferencji H2 Szczecin "OZE i wodór napędem regionów".

Za dostarczenie pojazdu odpowiadał Daimler Buses, natomiast zielony wodór do testów zapewniła firma Enertrag SE. Z kolei Technenergy przygotowało i wsparło kluczowe projekty techniczne, niezbędne do właściwego przeprowadzenia badań oraz integracji rozwiązań wodorowych z infrastrukturą eksploatacyjną. Obsługę operacyjną testów wykonało SPAD Dąbie, a ZDiTM odpowiadał za koordynację tras i organizację ruchu. Całość odbywała się pod patronatem Miasta Szczecin, reprezentowanego przez Michała Przepirę, zastępcę prezydenta Szczecina. W tę inicjatywę aktywnie zaangażował się również Uniwersytet Szczeciński wraz z Klastrem METALIKA dla Przemysłu. Przejęliśmy rolę koordynatora merytorycznego i prowadziliśmy analizy oraz nadzór badawczy.

Czy już znacie wyniki tych testów? Są obiecujące?

Wyniki testów potwierdziły możliwość realnego i efektywnego wdrożenia zeroemisyjnego transportu wodorowego w naszym mieście. W konsekwencji Szczecin złożył wniosek o dofinansowanie zakupu autobusów wodorowych w ramach KPO, a rozstrzygnięcie spodziewane jest już w najbliższym czasie.

Równolegle nasze miasto jest przedmiotem zainteresowania koncernu Orlen, który przygotowuje projekt budowy stacji tankowania wodorem. Lokalizacje są już wyznaczone. To ważny krok we włączeniu się w ogólnopolską i europejską sieć zielonej infrastruktury dla transportu. Warto podkreślić, że również inne firmy są gotowe na tego typu inwestycje.

Coś jeszcze?

W regionie na uwagę zasługuje przede wszystkim przełomowy program przygotowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie (WFOŚiGW) - Partner Strategiczny Konferencji H2 Szczecin. Program dotyczy modernizacji energetycznej budynków mieszkalnych wielolokalowych znajdujących się pierwotnie w zasobach Państwowych Gospodarstw Rolnych. Głównym celem zadania jest kompleksowa termomodernizacja oraz zwiększenie potencjału OZE.

O co tu chodzi?

Chodzi o oszczędności, niskie koszty opłat za energię i komfort życia. Program ma kluczowe znaczenie społeczno-gospodarcze, gdyż odpowiada na problem ubóstwa energetycznego oraz wieloletnich zaniedbań infrastrukturalnych na obszarach popegeerowskich. W tym celu będą uruchomione fundusze unijne, takie jak Fundusz Modernizacyjny czy Społeczny Fundusz Klimatyczny. W ramach planowanego budżetu, wynoszącego około 150 mln euro zakłada się kompleksową modernizację około 1 tys. budynków mieszkalnych w całym regionie. W programie bierze udział większość gmin z naszego województwa.

Czym chcecie w tym roku zaskoczyć gości konferencji? Czy podczas wydarzenia omawiane będą tezy aktualne np. dla rozwoju Szczecina i regionu?

Konferencja H2 Szczecin to jedno z największych i najważniejszych w Polsce wydarzeń poświęconych zielonej transformacji, a dokładnie przyszłości odnawialnych źródeł energii i gospodarki wodorowej. A jego współorganizatorami są niezmiennie Zachodniopomorski Urząd Marszałkowski, Urząd Miasta Szczecin, Uniwersytet Szczeciński, Klaster METALIKA dla Przemysłu oraz WFOŚiGW w Szczecinie. To świadczy o sile regionu.

Natomiast mamy też znaczące grono Partnerów Strategicznych i Technologicznych - liderów globalnych i krajowych, co z kolei świadczy o rozmachu konferencji. Dodatkowo, promując współpracę międzynarodową, w tym roku H2 Szczecin zostało objęte patronatem Ambasady Królestwa Hiszpanii i mamy partnerów właśnie z tego rynku.

W trakcie dwudniowego wydarzenia przygotowanych jest szereg atrakcji. Przede wszystkim to program konferencji i wystąpienia zaproszonych gości. W pierwszym dniu obecni będą m.in. Wiceminister Energii Konrad Wojnarowski, Wiceprezes NFOŚiGW Paweł Augustyn, Marszałkowie województw Zachodniopomorskiego, Wielkopolskiego i Lubuskiego, a także prezesi i top managerowie firm takich jak Daimler Buses, Grupa Azoty, ORLEN, PNE Polska, Enertrag SE, Windar Polska, CALVERA czy PESA - producent wodorowych lokomotyw i wielu innych znamienitych gości, w tym ze środowiska naukowego.

Zaplanowano pięć tematycznych sesji, które obejmują pełne spektrum zagadnień: od strategii krajowych i regionalnych, przez współpracę biznesu i samorządów, aż po transport metropolitalny oraz lokalne modele samowystarczalności energetycznej. To kompleksowe ujęcie pozwala spojrzeć na wodór nie jako pojedynczą technologię, lecz jako element nowej, zrównoważonej gospodarki.

A praktycy, czy oni też będą obecni na konferencji?

Nie zabraknie ich (śmiech). Pokażemy dobre praktyki z samorządów oraz spółek miejskich, nie zabraknie także prezentacji innowacyjnych pomysłów polskich przedsiębiorców. Bardzo ciekawie i niekonwencjonalnie zapowiada się sesja "Fakty i mity na temat wodoru", gdzie uczestnicy konferencji i eksperci w sposób interaktywny będą się rozprawiać z obiegowymi opiniami dotyczącymi wodoru.

Natomiast drugiego dnia jest przewidziane wyjątkowo atrakcyjne wydarzenie, czyli Daimler Buses Roadshow. Będą to warsztaty dedykowane dla samorządów dotyczące wdrażania technologii wodorowych w transporcie publicznym.

Podsumowując, konferencja H2 Szczecin jest miejscem, w którym spotykają się decydenci, biznes, nauka i samorządy. To forum, które łączy praktykę z wizją i ma realny wpływ na tempo zielonej transformacji Pomorza Zachodniego i Polski.

Dlaczego podjęto decyzje o poszerzeniu zagadnień tematycznych z tylko wodoru, na wodór i OZE?

Jest to bardzo naturalne, gdyż tzw. zielony wodór produkowany jest właśnie z energii odnawialnej (OZE). Z kolei, Województwo Zachodniopomorskie od lat znajduje się w ścisłej czołówce regionów o największej w Polsce produkcji energii z odnawialnych źródeł, zwłaszcza wiatrowej i słonecznej. Bezpośrednią konsekwencją tak dużego potencjału OZE powinien być właśnie rozwój technologii wodorowych.

Producenci energii z OZE bardzo często mierzą się z problemem nadwyżek produkcji oraz ograniczeniami odbioru energii przez operatorów sieci elektroenergetycznych. W takiej sytuacji wytwarzanie wodoru staje się idealnym rozwiązaniem: pozwala zagospodarować energię wtedy, gdy nie może ona zostać wprowadzona do sieci. Wodór można następnie magazynować lub wykorzystywać w wielu sektorach gospodarki, m.in. jako paliwo w transporcie, komponent produkcyjny dla przemysłu czy element stabilizacji systemu energetycznego.

To konferencja o zasięgu ogólnopolskim, a odbywa się w Szczecinie. To przypadek?

To nie przypadek. Nasza konferencja ma charakter ogólnopolski, ale to właśnie w naszym regionie warunki do rozwoju gospodarki wodorowej są szczególnie sprzyjające. Województwo Zachodniopomorskie dysponuje ogromnym potencjałem lądowej energetyki wiatrowej i fotowoltaiki (PV), a wkrótce dołączy do tego produkcja energii z morskich farm wiatrowych. W połączeniu z rosnącym zapotrzebowaniem na zielone nośniki energii daje to unikalną szansę, aby nasz region stał się prawdziwym liderem krajowej - a docelowo europejskiej - gospodarki wodorowej.

Dyskusje, prezentacje i panele podczas Konferencji H2 Szczecin mają pomóc w budowaniu współpracy między sektorami, przygotowaniu praktycznych modeli wdrożeń oraz w przyspieszeniu regionalnej transformacji energetycznej oraz rozwojowi społeczno-gospodarczemu.

Konferencja odbędzie się 27 i 28 listopada 2025 roku w hotelu Courtyard by Marriott w Szczecinie. Jej temat to "OZE i wodór napędem regionów". Swoja obecność na wydarzeniu zapowiedziało prawie 200 uczestników z Polski i zagranicy.

Organizatorami wydarzenia są Stowarzyszenie Klaster METALIKA dla Przemysłu oraz MP Polskie Klastry, przy współudziale Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Urzędu Miasta Szczecin i Uniwersytetu Szczecińskiego. Partnerem głównym jest Daimler Buses Polska, a wśród partnerów strategicznych znaleźli się NFOŚiGW, WFOŚiGW w Szczecinie oraz Agencja Rozwoju Metropolii Szczecińskiej.

Wydarzenie skierowane jest do podmiotów samorządowych, przedsiębiorców zainteresowanych technologiami wodorowymi, instytucji publicznych, naukowców oraz instytucji otoczenia biznesu. Program przewiduje również wydarzenia towarzyszące, w tym strefę elektromobilności i wodorowy networking "H2 Meeting". Konferencja ma na celu prezentację aktualnych dokonań w zakresie rozwiązań niskoemisyjnych, identyfikację i aktywizację interesariuszy oraz stworzenie platformy współpracy. Szczególny nacisk położono na prezentację dobrych praktyk oraz projektów prorozwojowych w formie case study.