Zakopane: Masz zabytek? Nawet z drobną sprawą będzie musiał jeździć do Krakowa, albo Nowego Targu

Porozumienie wojewódzkich służb konserwatorskich z miastem Zakopanem podpisane zostało w 2017 roku, a następnie w 2019 przedłużone. Na jego podstawie biuro miejskiego konserwatora zabytków przejęło część zadań, którymi dotychczas zajmował się Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków. Zakopiański miejski konserwator zajmował się m.in. opiniowaniem wniosków o prace remontowe na budynkach wpisanych do gminnej ewidencji zabytków, lub na obszarach w tejże ewidencji. Takich wpisów na terenie samego Zakopanego jest ok. 1300. Nieruchomości wpisane do rejestru zabytków były natomiast opiniowane przez nowotarską delegaturę Urzędu Ochrony Zabytków.

Cezary Michna, miejski konserwator zabytków w Zakopanem, nie wie do końca dlaczego porozumienie ma być wypowiedziane. - Uzasadnienia nie otrzymaliśmy. Wiemy tylko, że to porozumienie nie będzie funkcjonowało od stycznia 2026 roku - mówi.

Dodaje, że gdy porozumienie zostanie rozwiązane, wówczas mieszkańcy Zakopanego odczują w związku z tym udogodnienia. - Wszystkie uzgodnienia, opiniowania obiektów, prac przy obiektach, nawet remontów, które nie wymagają pozwolenia na budowę, ale na zgłoszenia, będą musiały być uzgodnione przez Kraków, albo nowotarską delegaturę Urzędu Ochrony Zabytków. To będzie moim zdaniem znaczące utrudnienie - mówi Cezary Michna.

Dotknie to także właścicieli zabytków wpisanych do rejestru. Co do zasady, większymi zadaniami przy takich obiektach zajmuje się Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków. Jednak zakopiański konserwator mógł uzgadniać mniejsze zadanie jak montaż szyldów, reklam, czy tablic pamiątkowych. Teraz i to straci.

Decyzja o wypowiedzeniu porozumienia jest zaskakujące. - Dotychczas współpraca układała się pomyślnie. We wrześniu 2025 roku spotkaliśmy się z dyrekcją Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Przebiegło ono pomyślnie. Pojawiały się nawet sugestie, że biuro miejskiego konserwatora zabytków uzyska dodatkowe kompetencje - mówi Cezary Michno.

Zdziwienia nie kryją także władze miasta. - Nie rozumiemy tej decyzji i się z nią nie zgadzamy. Jako burmistrzowie i rada miasta sprzeciwiamy się, by zabierać kompetencje miejskiego konserwatora zabytków i przenosić je do wojewódzkiego urzędu. To znacząco utrudni życie naszych mieszkańców. Wydłuży czas załatwiania procedur. Będzie tylko utrudnieniem - mówi Bartłomiej Bryjak, wiceburmistrz Zakopanego. I dodaje, że dotychczas ta współpraca przebiegała właściwie. - Ponadto tu na miejscu najlepiej widać, czego nasi mieszkańcy oczekują i jakie są potrzeby na naszym terenie - dodaje.

Rada miasta Zakopanego w związku z wypowiedzeniem porozumienia przygotowała specjalną rezolucję, która zostanie przyjęta na sesji rady miasta w najbliższy czwartek. Rezolucja skierowana jest do wojewody małopolskiego i premiera RP, by jeszcze raz przeanalizować sytuację, wycofać się wypowiedzenie, lub podpisać z miastem nowe porozumienie w tej sprawie.

- Gmina Miasta Zakopane jest jedną z gmin Powiatu Tatrzańskiego, w której skupia się największa ilość obiektów zabytkowych, często o bardzo wysokiej i wyjątkowej wartości kulturowej (...). Wypowiedzenie porozumienia spowoduje poważny kryzys i utrudnienie administracyjne dla obywateli. Realizowane do tej pory czynności uzgadniające prace przy obiektach ewidencyjnych, zieleni zabytkowej na obszarach wpisanych do rejestru oraz urządzeń czy tablic reklamowych, jak i nadzoru konserwatorskiego, będą musiały być przekazane do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - delegatura w Nowym Targu, co będzie stanowiło duże utrudnienie w załatwianiu spraw administracyjnych dla obywatela. Oznacza to znaczne ograniczenie dostępu obywatela do urzędu w zakresie podstawowych usług - czytamy w rezolucji.

Radni miejscy w rezolucji podkreślają swoje wątpliwości co do wypowiedzenia. - Skoro nie doszło do naruszenia jego postanowień ani wykonywania powierzonych w nim zadań w sposób niezgodny z prawem - dodają.

W 2025 roku Miejski Konserwator Zabytków w Zakopanem wydał 300 stanowisk konserwatorskich (opinie, postanowienia, zalecenia konserwatorskie, wyjaśnienia) dotyczących prac przy obiektach ujętych w Gminnej Ewidencji Zabytków oraz w strefach ochrony konserwatorskiej. Przyjęto 48 zgłoszeń ws. wycinki drzew, wydano 32 decyzje dotyczące wycinki (zezwolenia/odmowy).

Wysłaliśmy pytanie w tej sprawie do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie. Czekamy na odpowiedź i wyjaśnienia.