Nie tylko szpinak. Te warzywa są zanieczyszczone pestycydami
„Brudna Dwunastka” 2025. Lista najbardziej zanieczyszczonych owoców i warzyw
Zgodnie z Przewodnikiem Klienta dotyczącym Pestycydów w Produktach Rolnych z 2025 roku, ponad 90 proc. próbek kilkunastu popularnych owoców i warzyw zawierało potencjalnie szkodliwe pozostałości pestycydów.
Lista tych produktów, znana jako „Brudna Dwunastka”, została opracowana przez Environmental Working Group (EWG). Ta amerykańska prozdrowotna organizacja non-profit od 2004 roku publikuje coroczne raporty na podstawie najnowszych danych rządowych dotyczących badań żywności nieorganicznej.
Spośród 47 produktów objętych analizą, te 12 owoców i warzyw było najbardziej zanieczyszczonych pestycydami:
- szpinak,
- truskawki,
- jarmuż (oraz liście gorczycy i kapusta włoska),
- winogrona,
- brzoskwinie,
- wiśnie,
- nektarynki,
- gruszki,
- jabłka,
- jeżyny,
- borówki,
- ziemniaki.
Szpinak ma najwięcej pestycydów. Nie oznacza to, że masz go nie jeść
Na szczycie listy najbardziej zanieczyszczonych produktów, znalazł się szpinak. Jest on warzywem niezwykle bogatym w składniki odżywcze i stanowi podstawę zdrowej diety. Niestety, według danych, zawiera on najwięcej pozostałości pestycydów pod względem masy spośród wszystkich badanych produktów.
Aż trzy czwarte badanych (76 proc.) próbek szpinaku konwencjonalnego, czyli nieorganicznego, było zanieczyszczonych permetyryną. Ten neurotoksyczny insektycyd jest zakazany do stosowania w uprawach spożywczych w Europie od 2000 roku. W dużych dawkach permetryna może przeciążyć układ nerwowy, prowadząc do drżenia i drgawek. Jest ona stosowana w produktach na wszy oraz odstraszających komary.
Departament Rolnictwa USA (USDA) opublikował wyniki analiz pestycydów z 2016 roku, przeprowadzonych na 642 próbkach szpinaku konwencjonalnego. Badania wykazały średnio 7 pestycydów w próbkach szpinaku. Co więcej, w jednej próbce wykryto aż 19 różnych pestycydów lub produktów ich rozpadu. Za większość tych pozostałości odpowiadały cztery substancje: jeden insektycyd i trzy fungicydy.
Jednak większość pestycydów znalezionych w próbkach konwencjonalnego szpinaku została uznana przez Agencję Ochrony Środowiska za legalne i bezpieczne.
Jak wyjaśnia Alexis Temkin, wiceprezes ds. nauki w EWG, celem dorocznego raportu nie jest zniechęcanie konsumentów do spożywania owoców i warzyw. Wręcz przeciwnie, są one kluczowe dla zdrowia. Raport ma jedynie dostarczyć narzędzi, które pomogą rodzinom świadomie zdecydować, czy warto kupować ekologiczne wersje najczęściej spożywanych owoców i warzyw.
– Przewodnik ma pomóc konsumentom jeść dużo owoców i warzyw, jednocześnie starając się ograniczyć narażenie na pestycydy. Jedną z rzeczy, którą wiele recenzowanych badań wykazało wielokrotnie, jest to, że gdy ludzie przechodzą z diety konwencjonalnej na dietę organiczną, można naprawdę zobaczyć mierzalne poziomy redukcji poziomów pestycydów w moczu – powiedziała Alexis Temkin, wiceprezes ds. nauki w EWG.
Czy pestycydy są szkodliwe dla zdrowia?
Według Centrów Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC), badania wskazują, że najbardziej narażone na kontakt z pestycydami są osoby zatrudnione w rolnictwie i szklarniach, weterynarze, opiekunowie zwierząt, architekci krajobrazu oraz pracownicy firm zajmujących się pielęgnacją trawników i zwalczaniem szkodników. Natomiast najbardziej zagrażają one dzieciom i kobietom w ciąży.
– Wpływ pestycydów na zdrowie zależy od ich rodzaju, ilości, na jaką jesteśmy narażeni, oraz czasu ekspozycji – wyjaśnia Darin Detwiler, profesor na Northeastern University (Boston, Stany Zjednoczone).
Niemniej jednak liczne badania wiążą pestycydy z szeregiem potencjalnych problemów zdrowotnych, do których należą:
- porody przedwczesne,
- wady cewy nerwowej u płodu,
- poronienia i zwiększone ryzyko uszkodzeń genetycznych,
- niższe stężenie plemników,
- możliwy wzrost ryzyka chorób serca i nowotworów.
Warto jednak pamiętać, że większość danych dotyczących zagrożeń związanych z pestycydami koncentruje się na wysokich poziomach i długotrwałej ekspozycji na te substancje.
– Przy śladowych ilościach występujących w żywności nie ma solidnych dowodów na szkodliwość. Korzyści zdrowotne wynikające ze spożywania produktów rolnych znacznie przewyższają jakiekolwiek minimalne ryzyko wynikające z ekspozycji na pestycydy – mówi dietetyk Keri Gans.
Jakie warzywa i owoce wybierać? Te z „Czystej Piętnastki”
W ramach raportu EWG tworzy również „Czystą Piętnastkę”, czyli listę konwencjonalnych produktów z najmniejszą ilością pozostałości pestycydów. Wiele z tych owoców i warzyw jest chronionych skórkami, które obierasz przed spożyciem — ale nie wszystkie.
– Ważnym aspektem testów pestycydów USDA jest to, że naprawdę próbują naśladować zachowania konsumentów. Myją owoce lub warzywa przez około 15 lub 20 sekund pod bieżącą wodą, a następnie obierają np. cytrusy, mango lub banana. Jeśli na tej zewnętrznej warstwie znajdują się pestycydy, są one usuwane, co może być jednym z powodów, dla których niektóre owoce i warzywa znajdujące się na liście „Czystej Piętnastki” mają tendencję do mniejszej wykrywalności pozostałości pestycydów – powiedziała Temkin.
Najczystszym produktem okazał się ananas, a tuż za nim uplasowały się: kukurydza cukrowa (zarówno świeża, jak i mrożona), awokado, papaja, cebula, mrożony groszek cukrowy, szparagi, kapusta, arbuz, kalafior, banany, mango, marchew, grzyby i kiwi.
Wybieraj więc owoce i warzywa z „Czystej Piętnastki” z konwencjonalnych upraw, bo najmniej chemii przenika do ich wnętrza. Natomiast produkty z „Brudnej Dwunastki” zastąp warzywami i owocami z upraw ekologicznych.
Źródło: The 2025 Dirty Dozen™ EWG
