Czerwony ślad po łańcuszku lub pierścionku? To może być alergia. Jak objawia się uczulenie na nikiel?
Zaczerwienienie skóry, świąd i wysypka to najczęstsze objawy uczulenia na nikiel. Z kolei najczęściej występują one na rękach, szyi, brzuchu i innych częściach ciała, które mają bezpośredni kontakt z alergenem.
W tym artykule:
Jak się objawia uczulenie na nikiel? Nie tylko czerwone ślady i świąd
Uczulenie na nikiel jest jedną z najczęstszych alergii kontaktowych. Rozwija się, gdy układ odpornościowy organizmu zaczyna traktować nikiel jako szkodliwą substancję i reaguje na jego obecność. Nikiel (Ni) to pierwiastek chemiczny, należący do grupy metali przejściowych. Jest to srebrzystobiały metal z delikatnym złotym odcieniem, charakteryzujący się wysokim połyskiem, dlatego jest stosowany m.in. do wyrobu biżuterii. Jednak jest on silnie alergizujący, a raz rozwinięta alergia na nikiel zazwyczaj utrzymuje się przez całe życie.
Najczęstszym objawem uczulenia na nikiel jest kontaktowe zapalenie skóry, które pojawia się w miejscu bezpośredniego kontaktu skóry z przedmiotem zawierającym nikiel. Objawy zazwyczaj występują w ciągu 12 do 72 godzin po ekspozycji i mogą utrzymywać się od 2 do 4 tygodni, jeśli kontakt z alergenem nie zostanie przerwany.
Typowe objawy alergii na nikiel to:
- zaczerwienienie skóry – w miejscu kontaktu z niklem pojawia się rumień,
- świąd – zmianom skórnym towarzyszy intensywne swędzenie, które może być bardzo dokuczliwe,
- wysypka lub grudki – mogą pojawić się drobne, czerwone krostki lub grudki,
- pęcherzyki – w bardziej zaawansowanych przypadkach mogą tworzyć się małe pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym, które mogą pękać, pozostawiając sączące się ranki,
- łuszczenie i suchość skóry – skóra w miejscu reakcji może stać się sucha, szorstka, łuszcząca się, a nawet popękana,
- obrzęk – czasem w miejscu kontaktu może wystąpić niewielki obrzęk,
- przebarwienia – w przypadku przewlekłego kontaktu skóra może stać się ciemniejsza i bardziej zgrubiała.
W rzadkich przypadkach, zwłaszcza u osób z bardzo silną nadwrażliwością lub po spożyciu pokarmów bogatych w nikiel (tzw. zespół uogólnionej alergii na nikiel), mogą wystąpić objawy ogólnoustrojowe, takie jak:
- bóle głowy,
- zmęczenie,
- biegunka, bóle brzucha,
- wypryski w innych miejscach ciała, nie tylko w miejscu kontaktu,
- zapalenie spojówek, nieżyt nosa, a nawet objawy astmy.
W czym jest nikiel? Gdzie widać objawy alergii na nikiel?
Nikiel jest powszechnym metalem, który występuje w wielu przedmiotach codziennego użytku, co sprawia, że unikanie go może być trudne. Znajduje się w:
- biżuterii – kolczyki, naszyjniki, bransoletki, pierścionki (zwłaszcza sztuczna biżuteria, ale także niektóre stopy złota, np. białe złoto),
- elementach odzieży – metalowe guziki (np. w jeansach), zamki błyskawiczne, klamry pasków, ozdoby,
- przedmiotach codziennego użytku – monety, klucze, oprawki okularów, telefony komórkowe, laptopy, sztućce, naczynia kuchenne (zwłaszcza ze stali nierdzewnej), narzędzia,
- protezach medycznych – w niektórych implantach stomatologicznych, ortopedycznych czy ortodontycznych,
- kosmetykach i farbach,
- żywności – występuje naturalnie w wielu produktach spożywczych, takich jak czekolada, kakao, kawa, herbata, niektóre orzechy (np. orzechy nerkowca), nasiona roślin strączkowych (np. soczewica), szpinak, brokuły, owoce morza.
Z tego względu objawy uczulenia na nikiel występują w charakterystycznych miejscach na ciele takich jak:
- uszy – często pojawia się po noszeniu kolczyków z niklem,
- szyja – w reakcji na naszyjniki lub łańcuszki,
- nadgarstki – od zegarków lub bransoletek,
- okolice pępka – od metalowych guzików w spodniach,
- dłonie – w wyniku kontaktu z monetami, kluczami, pierścionkami, narzędziami, klamrami torebek,
- twarz – od oprawek okularów.
Jak rozpoznać i leczyć alergię na nikiel?
Nie ma lekarstwa na alergię na nikiel – raz rozwinięta, jest zazwyczaj trwała. Leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów i unikaniu kontaktu z alergenem.
Unikanie niklu to najskuteczniejsza metoda. Należy unikać noszenia biżuterii zawierającej nikiel, wybierać ubrania z plastikowymi lub powlekanymi guzikami, a także być świadomym obecności niklu w przedmiotach codziennego użytku.
W przypadku wystąpienia zmian skórnych stosuje się kremy lub maści z kortykosteroidami, które redukują stan zapalny i świąd. Mogą być również stosowane emolienty, które nawilżają i regenerują skórę. Natomiast leki przeciwhistaminowe mogą pomóc w zmniejszeniu świądu. Jeśli dojdzie do zakażenia bakteryjnego zmian skórnych (np. w wyniku drapania), konieczne może być zastosowanie antybiotyków.
W przypadku nasilonych objawów lub podejrzenia alergii pokarmowej na nikiel, lekarz lub dietetyk może zalecić dietę eliminacyjną, w której ogranicza się spożycie produktów bogatych w ten pierwiastek.
W przypadku podejrzenia uczulenia na nikiel warto skonsultować się z lekarzem dermatologiem lub alergologiem. Diagnoza jest często stawiana na podstawie wywiadu i charakterystycznych objawów, a potwierdzana za pomocą testów płatkowych (tzw. testy naskórkowe lub „patch testy”).
