Polacy łykają je na potęgę. Nie zważają na ryzyko antybiotykooporności

Najczęściej używane leki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen i paracetamol, mogą odgrywać rolę w rozwoju jednego z największych zagrożeń dla zdrowia ludzi, tj. oporności bakterii na antybiotyki - alarmują australijscy badacze w publikacji zamieszczonej w "Antimicrobials and Resistance".

Co więcej, stosowanie tych leków w kombinacji dodatkowo nasila ich wpływ na narastanie antybiotykooporności.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że oporność drobnoustrojów na leki to jedno z największych globalnych zagrożeń zdrowotnych. Tylko w 2019 roku antybiotykooporność była bezpośrednią przyczyną 1,27 mln zgonów. Kluczowym czynnikiem tego zjawiska jest nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków.

Naukowcy z University of South Australia (Adelajda) dowiedli, że nie tylko antybiotyki, ale również inne grupy leków mogą mieć wpływ na kształtowanie się oporności drobnoustrojów.

Badanie prowadzono wśród seniorów, mieszkańców domów opieki, u których często - z powodu licznych chorób - stosuje się wiele różnych leków, w tym antybiotyki.

Specjaliści wzięli pod uwagę dziewięć powszechnie używanych leków:

• ibuprofen (przeciwzapalny lek na bóle i gorączkę),
• diklofenak (lek przeciwzapalny i przecwiwbólowy),
• paracetamol (przeciwbólowy i przeciwgorączkowy),
• furosemid (lek moczopędny stosowany w leczeniu nadciśnienia, obrzęków),
• metformina (lek na cukrzycę i insulinooporność),
• atorwastatyna (lek z grupy statyn obniżający wysoki poziom cholesterolu),
• tramadol (silny lek przeciwbólowy stosowany m.in. po operacjach),
• temazepam (z grupy benzodiazepin, działający uspokajająco i nasennie),
• pseudoefedryna (powszechnie stosowana w zapaleniu górnych dróg oddechowych).

Okazało się, że ibuprofen i paracetamol podwyższały częstość mutacji indukowanych przez cyprofloksacynę u Escherichia coli, odpowiedzialnych za infekcje przewodu pokarmowego i dróg moczowych, co prowadziło do silniejszej antybiotykooporności.

Równoczesne stosowanie obu leków potęgowało zarówno liczbę mutacji, jak i poziom oporności bakterii na cyprofloksacynę.

- Kiedy bakterie były wystawione na działanie cyprofloksacyny w połączeniu z ibuprofenem i paracetamolem, rozwinęło się u nich więcej mutacji genetycznych niż w przypadku działania samego antybiotyku, co pomagało im szybciej rosnąć i stawać się wysoce opornymi. Co niepokojące, bakterie były nie tylko oporne na cyprofloksacynę, ale zaobserwowano u nich również zwiększoną oporność na wiele innych antybiotyków z różnych klas - skomentowała główna autorka pracy dr Rietie Venter.

Jak podkreśliła dr Venter, odkrycie to jest istotne, ponieważ u osób starszych często stosuje się jednocześnie wiele leków (tzw. polipragmazja). Zjawisko to jest szczególnie widoczne w domach opieki, gdzie seniorzy przyjmują różnorodne leki - od antybiotyków, przez środki przeciwbólowe i nasenne, po leki obniżające ciśnienie. Takie warunki sprzyjają rozwojowi antybiotykooporności bakterii.

W jej opinii nie oznacza to, że "powinniśmy zaprzestać stosowania tych leków, ale musimy zwracać większą uwagę na ich interakcje z antybiotykami".

- Badanie to wyraźnie przypomina, że musimy dokładnie rozważyć ryzyko związane ze stosowaniem wielu leków - szczególnie w ośrodkach opieki nad osobami starszymi, gdzie podopiecznym często przepisuje się kombinację długoterminowych terapii - wskazała badaczka.

Autorzy pracy uważają, że kontynuacja badań nad interakcjami leków u osób przyjmujących farmaceutyki długotrwale umożliwi głębsze zrozumienie wpływu powszechnie stosowanych leków na efektywność antybiotyków.