Ultraprzetworzone jedzenie grozi chorobami przewlekłymi
fot. ChatGPT
Badania wykazują związek między wyższym spożyciem UPF a większym ryzykiem chorób przewlekłych, incydentów sercowo-naczyniowych i wyższej śmiertelności. Pojawiają się też dowody, że niektóre dodatki do żywności i techniki przetwarzania mogą mieć negatywne skutki zdrowotne.
Nie każde UPF jest szkodliwe - istnieją produkty przetworzone o lepszym profilu odżywczym, jak niektóre pełnoziarniste produkty komercyjne, niskotłuszczowe i niskocukrowe produkty mleczne czy wybrane roślinne alternatywy. To jednak powoduje zamieszanie wśród konsumentów i specjalistów.
Miała czerwone światło. Nie zatrzymała się. Dramatyczne nagranie
Nowe wytyczne American Heart Association (AHA) wskazują aktualną wiedzę o UPF, ich wpływie na zdrowie oraz wskazują luki badawcze i możliwości wprowadzenia reform politycznych i regulacyjnych. Podkreślają złożoność zależności między przetwarzaniem żywności a jej wpływem na organizm.
Od lat 90-tych nastąpił gwałtowny wzrost spożycia UPF, co zmieniło tradycyjne wzorce żywieniowe. W USA ponad połowa dziennej energii pochodzi z UPF, a wśród dzieci odsetek ten sięga prawie 62 proc. Osoby o niższych dochodach jedzą ich proporcjonalnie więcej.
UPF są tanie, wygodne i mocno reklamowane, szczególnie wśród młodzieży i społeczności o ograniczonych zasobach. Wypierają one zdrowsze alternatywy, co obniża ogólną jakość diety i jest sprzeczne z zaleceniami AHA, które promują warzywa, owoce, pełne ziarna, orzechy i chude białka.
UPF to produkty wieloskładnikowe, często zawierające dodatki przedłużające trwałość, poprawiające smak czy wygląd, których nie używa się w domowej kuchni. Najczęściej klasyfikuje się je według systemu Nova, który skupia się na stopniu przetworzenia, ale nie uwzględnia wartości odżywczej.
Brak spójnej definicji UPF, niedokładne bazy danych o składnikach i dodatkach oraz brak obowiązku ujawniania technik przetwarzania przez producentów utrudniają badania i wprowadzają zamieszanie w ocenie ryzyka zdrowotnego.
Analizy pokazują, że wysoki poziom spożycia UPF wiąże się z o 25-58 proc. wyższym ryzykiem chorób kardiometabolicznych i 21-66 proc. wyższym ryzykiem przedwczesnej śmierci. UPF mogą wpływać na mózg, pobudzając ośrodki nagrody dzięki nietypowym połączeniom smakowym i dodatkom, co sprzyja przejadaniu się.
Na podstawie:
Excessive ultraprocessed foods (UPFs) and poor nutrition tied to poor health
