Zaszczep swoje dziecko przed HPV. Poradnik małopolskiego NFZ

Szczepionka przeciw HPV to jedyna, która chroni przed wirusem wywołującym raka szyjki macicy, ale także nowotwory odbytu, gardła, prącia czy pochwy.

- Szczepienia przeciwko HPV dla dzieci to jedna z najskuteczniejszych metod zapobiegania chorobom nowotworowym, które mogą pojawić się w późniejszym wieku. W Polsce, mimo dostępności bezpłatnych preparatów, poziom szczepień wciąż jest niewystarczający, a przecież to najlepsza forma zabezpieczania swojego dziecka przed groźnymi chorobami w przyszłości. W Małopolsce w tej chwili ze szczepień mogłoby skorzystać prawie 400 tys. dzieci i młodzieży – podkreśla Elżbieta Fryźlewicz-Chrapisińska, dyrektor Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w Krakowie.

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) to grupa ponad 200 typów wirusów, z których niektóre są wysoce zakaźne i mogą prowadzić do rozwoju nowotworów. Szacuje się, że ponad 80% aktywnych seksualnie osób będzie miało kontakt z HPV w pewnym momencie życia. Chociaż większość zakażeń ustępuje samoistnie, niektóre typy wirusa mogą wywołać zmiany przedrakowe i nowotwory, głównie raka szyjki macicy, ale także raka odbytu, gardła, prącia czy pochwy.

Szczepionki przeciwko HPV są bezpieczne i skuteczne, a ich podanie w młodym wieku zapewnia najlepszą ochronę. Zaleca się, aby dzieci i młodzież przyjęły szczepionkę przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, co pozwala na uzyskanie pełnej ochrony przed najgroźniejszymi typami wirusa. W Polsce bezpłatne szczepienia przeciwko HPV są dostępne u lekarza rodzinnego w każdej przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.

Program powszechnych szczepień przeciwko HPV ruszył w czerwcu 2023 r. We wrześniu ub. r. został rozszerzony i obecnie obejmuje dziewczynki i chłopców, którzy ukończyli 9. rok życia, a nie mieli jeszcze 14 urodzin. Szczepienie jest dobrowolne, bezpłatne i nie wymaga skierowania.

W ramach programu szczepienia są wykonywane szczepionką dwuwalentną i dziewięciowalentną. Wybór jednej z nich należy do rodzica. Pełen schemat szczepienia składa się z dwóch dawek. Podanie preparatu najłatwiej umówić kontaktując się bezpośrednio z przychodnią, która na co dzień dba o zdrowie dziecka.

Nastolatki w wieku 14-18 lat, których nie obejmuje program powszechnych szczepień przeciwko HPV, także mogą skorzystać z tego typu profilaktyki bez opłat. Dwuwalentna szczepionka przeciwko HPV znajduje się bowiem na liście bezpłatnych leków dla dzieci. W przypadku tej grupy wiekowej dzieci rodzic najpierw zgłasza się do lekarza po receptę na bezpłatną szczepionkę, następnie odbiera preparat w aptece i umawia wizytę w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej, podczas której zostanie podana szczepionka.

Dane gromadzone przez Centrum e-Zdrowia pokazują, że w całej Polsce przeciwko HPV zaszczepiło się – w programie i poza nim – blisko 663 785 tys. osób z roczników 2006-2015. To 13,5 procent nastolatek i nastolatków, którzy mogą być zaszczepieni. W Małopolsce z takiej możliwości skorzystało blisko 36,5 tys. dziewczynek i 22 tys. chłopców.

Wśród zaszczepionych Małopolan dominują ci urodzeni w 2010 i 2011 roku. Analiza w podziale na powiaty pokazuje, że największy odsetek młodych mieszkańców, którzy skorzystali z tej formy profilaktyki, jest w Krakowie  – prawie 24,4 procent oraz w powiatach olkuskim, chrzanowskim i krakowskim, gdzie jest zaszczepionych ponad 19 procent dzieci. Najsłabiej wypadają powiaty dąbrowski, gorlicki, limanowski, nowosądecki, nowotarski, tarnowski i tatrzańskich, gdzie jest zaszczepionych mniej niż 10 procent osób.